Emeklinin yurtdışında çalışma izni için yönetmelik yayımlandı

Emeklinin yurtdışında çalışma izni için yönetmelik yayımlandı

Hatırlanacağı gibi Ak Parti hükümetlerinin beş yıldan beri her seçim öncesi söz verdiği yurtdışı borçlanma yolu ile Türkiye’den emekli gurbetçiye yurtdışında kısa süreli işlerde çalışma izni ile ilgili TBMM’de 18.06.2020 tarihinde 7247 sayı ile kabul edilen kanun 26.06.2020 tarihli Resmî Gazetede yayımlanıp aynı gün yürürlüğe girmişti. Yürürlüğe giren 7247 sayılı torba kanunun 3’üncü maddesi yurtdışı

AVUKAT ŞERİF YILMAZ 07 Kasım 2020 AVUKAT ŞERİF YILMAZ

Hatırlanacağı gibi Ak Parti hükümetlerinin beş yıldan beri her seçim öncesi söz verdiği yurtdışı borçlanma yolu ile Türkiye’den emekli gurbetçiye yurtdışında kısa süreli işlerde çalışma izni ile ilgili TBMM’de 18.06.2020 tarihinde 7247 sayı ile kabul edilen kanun 26.06.2020 tarihli Resmî Gazetede yayımlanıp aynı gün yürürlüğe girmişti.

Yürürlüğe giren 7247 sayılı torba kanunun 3’üncü maddesi yurtdışı borçlanma yolu ile Türkiye’den emekli olan veya şartları doldurduğundan emekli olmak isteyen gurbetçiye yurda kesin dönüş şartı yani yurtdışında bir centlik bile çalışma ve ikamete dayalı sosyal yardım alma yasağı koyan 6 ıncı maddesine “C” fıkrası eklemiş ve;

“Yurt dışında zorunlu sigortalılığa tabi olsalar dahi kısa süreli çalışma olarak adlandırılan işlerde çalışanların aylıkları bu madde kapsamında değerlendirilmez ve kesilmez. Bu maddede geçen kısa süreli çalışmaya tabi işler yönetmelik ile belirlenir” diyerek emekli aylığı alırken kısa çalışmaya dayalı işleri aylık bağlanma engeli olmaktan çıkartmıştı.

Lakin değiştirilen kanunla yurtdışında izin verilen bu kısa süreli çalışmanın nasıl bir şey olması gerektiğini yani tanımının yapılmasını yönetmeliğe bırakmıştı ve tam uygulanmanın başlaması için gurbetçilerimiz bu yönetmeliğin yayınlanmasını beklemeye başlamışlardı.

Hem SGK’nın hem de Türkiye’den yurtdışı borçlanma ile emekli olan veya emekliliğe hak kazanan gurbetçinin dört gözle beklediği bu yönetmelik kanunun yürürlüğe girmesinden yaklaşık 4 ay sonra nihayet 06.11.2020 tarihli Resmî Gazetede yayınlandı.

 Dağ fare doğurdu

26.06.2020’de yürürlüğe giren kanun maddesindeki düzenlemeden gurbetçi, sadece sigortadan muaf çalışmaların (Minijob) değil, yarım günlük (Teilzeit-Midijob) çalışmaların da serbest bırakılacağını bekliyordu. Çünkü kanundaki ifadelerden bu anlaşılıyordu.

Peki ne oldu? 06.11.2020 tarihinde yayınlanan yönetmelikte kanundaki “zorunlu sigortalılığa tabi olsa dahi” tabiri aynen tekrarlandı. Ama sonuna “… ilgili ülke mevzuatına göre elde edilen kazanç üzerinden çalışandan zorunlu sigorta prim kesintisi yapılmadığı bildirilen süreleri” ifadesiyle yarım günlük (Teilzeit) çalışma iznini çıkartmış oldu. Bu tanıma göre Almanya’da sadece Minijob, Aushilfe dediğimiz, sigortaya tabi ama 450 Euro’ya kadar çalışan için Emeklilik Kasasına prim kesilmeyen/ödenmeyen çalışmalar serbest bırakıldı.

Kısacası dağ fare doğurdu. Oysa seçimler öncesi hep yarım günlük işlerin çalışma yasağından çıkartılacağı vaat edilmiş, hatta iktidara mensup bir milletvekili o tarihlerde bu çalışmaların 600-800 Euro olabileceğini bile söylemişti. Maalesef o şeklide olmadı.

Bu iş için neden yönetmeliği beklemek zorunda kaldık onu da anlamış değiliz. Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın yayınladığı yönetmelikteki bu cümleleri kanuna koyabilirlerdi. Gurbetçi de beklemeden sadece Minijob işlerde çalışırken emekli aylıklarını 26.06.2020 tarihinden beri bağlatabilirlerdi.

Bu düzenleme problemi çözmüyor

Bu düzenlemenin üzerinde sıkı bir şekilde çalışma yapılmadan yürürlüğe girdiği de görünüyor. Yani daha birçok soruyu cevapsız bırakıyor. Çünkü yönetmeliğin düzenlemesine göre çalışma yasağına girmeyecek kısa süreli çalışma “Yurtdışında zorunlu sigortalılığa tabi olsalar dahi, Ülkemiz dış temsilciliklerince veya sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülke sigorta kurumlarınca düzenlenmiş hizmet belgesinde kayıtlı olan ve ilgili ülke mevzuatına göre elde edilen kazanç üzerinden çalışandan zorunlu sigorta prim kesintisi yapılmadığı bildirilen süreler” olarak tanımlanıyor.

Buna göre zorunlu sigortalılığa tabi değilsek konsolosluktan veya sözleşmeli ülke olması nedeniyle Alman Emeklilik Rant Sigorta Kurumundan alacağımız hizmet cetvelinde (Versicherungsverlauf) prim ödenen bir süre yoksa bu kısa süreli çalışma olarak kabul edilmesi gerekiyor.

Örnek verelim; serbest çalışma yapan bir emeklimiz Alman sosyal güvenlik mevzuatına göre zorunlu sigortalı değildir, isteğe bağlıdır. Şayet bu emekli vatandaşımızın sigorta kurumundan aldığı hizmet cetvelinde ödenen bir prim süresi yoksa bu tanıma göre kısa süreli çalışma yapıyor olacak. Çünkü tam da bunu tarif ediyor. Böyle bir durumda gerçekten bu emeklimiz Türkiye’den emekli maaşı alabilecek mi?

Diğer bir örnek: Bakım derecesi iki olan engelli çocuğuna bir ömür boyu bakmak zorunda olan annenin bu dereceye göre çalışması kısa süreli. Aldığı bakım parası (Pflegegeld) ise diyelim 240 Euro. Normalde bu annenin aylık kazancı 450 Euro’yu geçmiyor. Ama gelin görün ki, bakım parasından dolayı kendisi adına sigortaya her ay prim yatıyor. Bu durumda kısa süreli çalışmasına ve aylık kazancı da sigortadan muaf 450 Euro’yu geçmemesine rağmen sırf sigorta primi kesiliyor diye kısa süreli çalışma kapsamına giremeyecek mi?

Soruları ve örnekleri çoğaltabiliriz. İfade etmek istediğimiz bu tanımla her sorunun halledilemediği.

Kanun çıktı, yönetmelik yayınlandı, elbette bunun tam uygulama ayrıntılarını belirleyecek SGK’nın genelgesi de yayınlanacaktır. Umarız ki, yayınlanacak genelgede bu soru ve sorunlara cevap verilebilir ve biz gurbetçiler de nasıl hareket edebileceğimizi biliriz.

Bekleyip göreceğiz.