Demans hastalığına yakalanan insan sayısının artacağı öngörülüyor. Erken tanı için kan testiyle demansın 15 yıl öncesinden tespit edilebileceği iddia ediliyor. İngiliz ve Çinli araştırmacılar, kandaki belli proteinlerin demans gelişimini önceden belirleyebildiğini ortaya koydu.
Demans, genel olarak beyin işlevlerindeki önemli kayıplarla karakterize edilen bir durum. Demansın en yaygın belirtileri arasında hafıza kaybı, bilişsel yeteneklerde azalma, karar verme yeteneğinde zorluklar, dil problemleri, kişilik ve davranış değişiklikleri yer alır.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), demans hastalığına yakalanan insan sayısının önümüzdeki yıllarda dünya genelinde artacağını tahmin ediyor. 2030 yılında 82 milyon, 2050 yılında ise 152 milyon kişinin bu hastalıktan etkileneceği öngörülüyor. Demansın daha iyi tedavi edilmesi için erken tanı çok kritik bir önem taşıyor.
Bu amaçla, demansın ilk belirtileri ortaya çıkmadan yıllar öncesinden kan testiyle tespit edilmesi üzerine araştırmalar yürütülüyor. Beyin hücreleri ölmeden ve unutkanlık, kafa karışıklığı gibi semptomlar görülmeden önce, kana salınan ve ölçülebilen bazı proteinler var. Bu proteinlerin seviyesindeki değişimlerin demansı önceden haber verebileceği düşünülüyor.
Birleşik Krallık’taki Warwick Üniversitesi ve Çin’deki Fudan Üniversitesi’nden bir ekip, bu konuda yeni kanıtlar sunan en büyük çalışmayı gerçekleştirdi. “Nature Aging” dergisinde yayımlanan çalışmada, kandaki belli proteinlerin, demans gelişimini gerçekleşmeden yıllar önce belirleyebildiği ifade ediliyor.
Araştırmacılar, yaklaşık 54.000 sağlıklı İngiliz’in kan örneklerini inceleyerek 14 yıl boyunca takip etti. Bu süre içinde 1.417 kişiye demans tanısı konulurken, 52.645 kişi sağlıklı kaldı. Sonuçlara göre, demans tanısı alan kişilerin kanındaki bazı biyobelirteçler, en az on yıl öncesinden farklılık gösterdi.
Bu biyobelirteçler, yaş, cinsiyet, eğitim seviyesi ve genetik faktörler gibi diğer risk unsurlarıyla birlikte değerlendirildiğinde, yüzde 90’dan fazla bir doğrulukla demans riskini tahmin etti. Warwick Üniversitesi ekibi, bulgularının demansın erken teşhisi ve müdahalesi için önemli sonuçlar doğurduğunu belirtiyor. Yeni bulgularla birlikte, demans riski 15 yıl öncesine kadar öngörülebiliyor.
İngiliz uzmanlar da çalışmayı olumlu buldu. Alzheimer’s Research UK Vakfı araştırma başkanı Sheona Scales, çalışmanın demansın erken tanısına yönelik artan sayıda çalışmayı desteklediğini söyledi. Bu tür kan testlerinin “umut vaat ettiğini” ancak uygulanmadan önce daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğunu vurguladı.
