Türk hükümeti bir torba kanunu daha TBMM’den geçirdi ve 25.03.2020 tarihinde 7226 sayı ile kabul edilen bu kanun 26.03.2020 tarihli mükerrer Resmî Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi. Torba kanunda gurbetçi emeklinin büyük bir ümitle beklediği yurtdışında kısa süreli çalışma izni yine yok. Ancak gurbetçiye belirli şartlarda yabancı boşanma kararını idari yoldan tek taraflı tanıtma, yurtdışında doğup
Türk hükümeti bir torba kanunu daha TBMM’den geçirdi ve 25.03.2020 tarihinde 7226 sayı ile kabul edilen bu kanun 26.03.2020 tarihli mükerrer Resmî Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi.
Torba kanunda gurbetçi emeklinin büyük bir ümitle beklediği yurtdışında kısa süreli çalışma izni yine yok.
Ancak gurbetçiye belirli şartlarda yabancı boşanma kararını idari yoldan tek taraflı tanıtma, yurtdışında doğup büyüyenler için dövizli askerlikte kolaylık ve dövizle bireysel emeklilik sistemine dahil olma imkânları getirildi.
Elbette 17.02.2020 tarihinde 38 madde olarak verilen ancak güncel korona virüs salgını nedeniyle eklenen maddelerle 53 madde şeklinde çıkan torba kanunda sadece bu düzenlemeler yok. Türkiye’dekilerle birlikte gurbetçimizi de ilgilendiren düzenlemeler var. Örneğin kanunlarda belirlenen hak düşürücü, zamanaşımı gibi sürelerin durdurulması gibi.
Lâkin makalemizin konusu gurbetçiye bakan yönüyle getirilen yeni düzenlemeler olacak. Bu düzenlemeleri tek tek inceleyelim.
Türk vatandaşı iki halde yabancı boşanma kararını tek taraflı tanıtabilecek
7226 sayılı torba kanunun 28 inci maddesiyle 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 27/A maddesine bir ibare eklenerek yabancı mahkemede boşanan taraflardan birinin ölmüş ya da yabancı olması halinde Türk vatandaşı olan diğer taraf veya vekilinin tek başına başvurusu ile bu karar Türkiye’de idari yoldan davasız olarak tanınacak.
Yani Türk vatandaşının örneğin Almanya’da boşandığı eşi Alman vatandaşı ise veya Türk vatandaşı olsa bile vefat etmiş ise tek taraflı olarak gerekli evraklarla yurtdışında Konsolosluğa Türkiye’de ise yetkili Nüfus Müdürlüğüne müracaat ettiğinde Alman mahkemesi boşanma kararı dava açılmasına gerek olmadan idari yoldan tanınacak ve nüfus kayıtlarına tescil edilecek.
Mevcut uygulamada Türk vatandaşının eşi yabancı uyruklu da olsa birlikte başvuru yapılması halinde idari yolla tanınabiliyordu. Boşanılan eş vefat etmiş ise boşanılan eş ister yabancı uyruklu olsun ister Türk vatandaşı olsun vatandaşımız Alman boşanma kararını ancak mahkeme ile tanıtabiliyordu.
Lâkin bu kanuni düzenlemede “Boşanılan eş mavi kart hakkı sahibi ise yabancı uyruklu olarak kabul edilecek mi, yoksa onlar için Mavi Kartlılar Kütüğü oluşturulduğundan bir Türk vatandaşı gibi mi kabul edilecek?” sorusunun cevabı pek net değil. Sanırız bu husus yönetmelikte ayrıntılı olarak düzenlendiğinde sorumuza net bir cevap alabileceğiz.
Yurtdışında doğanlar için dövizli askerlikte en az üç yıl çalışma şartı kaldırıldı
Yine 7226 sayılı torba kanunun 38 inci maddesiyle 7179 sayılı Askeralma Kanununun 39 uncu maddesine bir ibare eklenerek dövizli askerlik hizmetinden faydalanacak yurtdışında doğup yurtdışında ikamet eden ve süresiz ikamet iznine sahip olan erkek Türk vatandaşlarından yurtdışında en az üç yıl çalışma şartı kaldırıldı.
Dövizli askerlik hizmetinden faydalanabilmek için yurtdışında en az üç yıl çalışma şartı daha önce 25.06.2019 tarihli ve 7179 sayılı Askeralma Kanunu ile sadece birden çok vatandaşlığa sahip olanlar yani çifte vatandaşlar için kaldırılmıştı. Yeni düzenleme ile bunlara yurtdışında doğup yurtdışında ikamet eden ve süresiz ikamet iznine sahip olanlar da eklenmiş oldu.
Bu iki grup yurtdışında bir gün bile çalışmasalar dahi diğer şartları yerine getirdiklerinde dövizli askerlik hizmetinden faydalanabilecekler.
Yabancı para cinsinden bireysel emeklilik sistemine (BES) katılma
Torba kanunla 4632 sayılı kanuna iki cümle eklenerek Türkiye’de kanuni yerleşim yeri bulunmayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ve mavi kart hakkı sahiplerine BES’e yabancı para cinsinden katkı payı ödeme imkânı getirilmiş, devletin katkı payı miktarını ise yüzde ona kadar indirmek için Cumhurbaşkanına yetki verilmiştir.
Her şeyden önce şunu belirteyiz ki, adı her ne kadar emeklilik olsa da bireysel emeklilik sistemi kanuni sosyal güvenlik sistemi gibi bir emeklilik imkânı veren bir sistem değildir. Sadece ileri yaşlar için bir para biriktirme sistemidir. Normal tasarruflardan farklı olarak sisteme girdiğinizde devlet size ek bir katkı (TL için % 25) sağlar ve anlaşma yaptığınız sigorta şirketinin izlediği ekonomik politikasına, yatırım portföyüne göre paranız değerlendirilip size ek gelir sağlar. Bundan başka size ömür boyu bir sosyal güvenlik hakkı vermez.
Örneğin herhangi bir sağlık sigortanız olmaz. Devlet yönetmelikte değişiklik yapmasına rağmen paranızı yatırıp değerlendirdiğiniz sigorta şirketi size ömür boyu bir emekli maaşı ödemez. Kanuni şartları yerine getirdiğinizde birikmiş paranızı size ek gelirleriyle birlikte topluca öder. Bu kadar.
Yine bu yolla tasarruf yapmak isteyecek gurbetçi için böyle bir imkânın getirilmesi hem ülkeye döviz kazandırma hem de gurbetçimizin TL bazında değil de döviz cinsinden Türkiye’de tasarruf yapması açısından olumlu bir düzenlemedir.
