5 Haziran 2020 tarihinde Karayolları Trafik Yönetmeliğinde (KTY) yapılan değişiklikle Türk vatandaşları, çifte vatandaşlarımız ve mavi kart hakkı sahibi gurbetçimizin değiştirmeye gerek olmadan yabancı ülkeden aldıkları ehliyetleriyle Türkiye’de yabancı ve Türk plakalı araç kullanabilme süreleri bir yıldan iki yıla çıkartıldı. Yabancı uyruklu olanlar için altı ay olan sürede herhangi bir süre artırımı yapılmadı. Gurbetçi insanlarımızla
5 Haziran 2020 tarihinde Karayolları Trafik Yönetmeliğinde (KTY) yapılan değişiklikle Türk vatandaşları, çifte vatandaşlarımız ve mavi kart hakkı sahibi gurbetçimizin değiştirmeye gerek olmadan yabancı ülkeden aldıkları ehliyetleriyle Türkiye’de yabancı ve Türk plakalı araç kullanabilme süreleri bir yıldan iki yıla çıkartıldı. Yabancı uyruklu olanlar için altı ay olan sürede herhangi bir süre artırımı yapılmadı.
Gurbetçi insanlarımızla yabancı uyruklu kişiler izin, tatil, öğrenim, yerleşme veya iş gibi amaçlarla Türkiye’ye kendi arabalarıyla gidebildikleri gibi Türkiye’de satın ya da emanet aldıkları veya kiraladıkları arabaları kullanabiliyorlar. Lâkin tüm ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de araç kullanmak için yasal olarak geçerli bir sürücü belgesine sahip olma zorunluluğu vardır. Aksi halde araç kullanamazsınız.
Türkiye’de yabancı sürücü belgeleriyle hangi şartlarda ve ne kadar süre ile araç kullanılabileceği kişinin vatandaşlık durumuna göre değişmektedir.
Türk ve çifte vatandaşların yabancı sürücü belgeleri
Türk ve çifte vatandaş olanlar 8 Temmuz 1997 tarihli mükerrer sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 88. maddesine göre yabancı ülke sürücü belgeleriyle Türkiye’ye giriş yapıldığı tarihten itibaren sürücü belgelerinin sınıfına göre Türkiye’de yabancı ve Türk plakalı araçları bir yıla kadar Türk sürücü belgesine çevirmeye gerek olmadan kullanabiliyorlardı. Bu süre 5 Haziran 2020 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan değişiklikle gurbetçimiz lehine iki yıla çıkartıldı.
Ancak bu gurbetçi vatandaşlarımız altı aydan fazla Türkiye’de bulunacaklarsa yabancı ülkeden aldıkları bu sürücü belgelerinin Konsolosluklarımızdan veya Türkiye’de noterden tasdikli Türkçeye tercümelerini de araç kullanırken yanlarında bulundurmaları gerekiyor.
İki yıl sonunda ise yabancı sürücü belgelerini Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce belirlenen bilgi ve belgelerle herhangi bir Nüfus Müdürlüğüne müracaat ederek Türk sürücü belgesine çevirmeleri gerekiyor.
Mavi kartlıların yabancı sürücü belgeleri
Türk Vatandaşlığı Kanunu, doğumla Türk vatandaşı olan ancak Türk devletinden izin alıp yabancı ülke vatandaşlığına geçenlerle bunların üçüncü dereceye kadar alt soylarına mavi kart hakkı veriyor. Bu insanlarımız Türk vatandaşı olmamakla birlikte Türk vatandaşlarının sahip olduğu siyasi haklar gibi bazı haklar hariç tüm haklara sahipler.
Buna rağmen uygulamada birçok sıkıntı çekiyorlar. İşte bunlardan birini de yabancı ülke sürücü belgelerinin Türkiye’de geçerliliği ile ilgili olarak yaşadılar. Çünkü bunların yabancı mı yoksa Türk vatandaşı mı sayılacağı kafa karıştırıyordu. Nihayet 2016 yılından itibaren mavi kart hakkı sahibi insanlarımız da ehliyet konusunda Türk vatandaşı statüsünde sayılmıştır.
Bu insanlarımız da yabancı ülke sürücü belgeleriyle yabancı ve Türk plakalı araçları her defasında trafik denetim ekiplerine mavi kartlarını ibraz ederek Türk vatandaşları gibi Türkiye’ye girişlerinden itibaren iki yıla kadar belirlenen esaslarla kullanabilirler.
Yabancı uyrukluların yabancı sürücü belgeleri
Sadece yabancı ülke vatandaşlığı bulunan ve mavi kart hakkı olmayan kişiler ise yine yönetmelik gereğince yabancı ülke sürücü belgeleriyle Türkiye’ye girişlerinden itibaren yabancı ve Türk plakalı araçlarını en fazla altı ay süre ile kullanabilirler.
Altı ayın sonunda Türkiye’de araç kullanmak istiyorlarsa bu yabancı ülke sürücü belgelerini Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce belirlenen bilgi ve belgelerle herhangi bir Nüfus Müdürlüğüne müracaat ederek Türk sürücü belgesiyle değiştirmeleri gerekiyor.
Belirlenen süreler sonrası yabancı ülke sürücü belgelerinin Türk sürücü belgesiyle değiştirilmesi, vatandaşlık durumuna bakılmaksızın sadece Karayolu Trafik Konvansiyonuna taraf 84 ülke sürücü belgeleri için mümkündür. Bunlar dışındaki ülkelerin sürücü belgeleri tüm şartları taşısalar bile Türk sürücü belgesine çevrilmez. Bunlar Türkiye’de hiç sürücü belgesi almamış gibi sıfırdan sürücü kurslarına giderek Türk sürücü belgesi almak zorundadırlar.
Burada yönetmeliğimizin 80.maddesinde de olan yabancı ülkelerden alınan uluslararası sürücü belgelerine de değinmekte fayda var. Uluslararası sürücü belgeleri (IDP) 19 Eylül 1949 tarihinde imzalanan Uluslararası Karayolu Trafiği Sözleşmesi gereğince bu sözleşmeye taraf ülkelerce genellikle bir yıllık süre ile veriliyor. Bu sürücü belgeleriyle bir yıl için yaklaşık 200 ülkede sorunsuz araç kullanmak mümkün.
Bu nedenle uluslararası sürücü belgesine sahip yabancı uyruklu bir kişinin sürücü belgesi hakkında yönetmelikte belirlenen altı ay sınırlaması uygulanmaz.
Belirlenen sürelerden sonra araç kullanma
Kişilerin vatandaşlık durumuna ve sürücü belgesinin çeşidine göre belirlenen süreden sonra yabancı ülke sürücü belgesiyle araç kullanmaları ve bunun trafik denetim elemanlarınca tespiti halinde bu yabancı sürücü belgesinden dolayı haklarında ehliyetsiz araç kullanma veya puan cezası uygulanmaz, başka bir trafik suçu veya neden yoksa sürücü belgelerine el konulmaz.
Ancak Karayolları Trafik Kanunu’nun 39/4 maddesine göre yönetmelikte belirtilen süre ve şartlara aykırı olarak araç kullandıklarından dolayı haklarında her seferinde 2020 yılı için 498 TL idari para cezası verilir. Cezanın tebliğ tarihi trafik memurunun cezayı tutanakla kesip sürücüye verdiği gündür ve bu tarihten itibaren bir ay içerisinde ödenmesi gerekir. Aksi halde her ay için yüzde 5 faiz uygulanarak tahsil edilir. Yönetmeliğin 165.maddesi gereğince ceza tebliğden itibaren 15 gün içerisinde ödenirse yüzde 25 indirim yapılarak 373,50 TL olarak tahsil edilir.
Bu idari para cezaları her yıl 1 Ocak itibariyle Maliye ve Hazine Bakanlığı tarafından belirlenen yeniden değerlendirme oranınca zamlandırılarak uygulanır.
