Beyanla SGK emekli aylığının durdurulması

Yurtdışında yaşayan bazı vatandaşlarımız yurtdışı borçlanma suretiyle hak kazanıp aldıkları emekli aylıklarını, yurtdışında çalışmaya başlamak istediklerinden veya ikamete dayalı sosyal yardım alma zorunda kaldıklarından durdurmak istiyorlar.

Örnek: Sabriye hanım 3201 sayılı Kanundan faydalanarak Almanya’da geçen yurtdışı sürelerini borçlanmış, bedelini ödemiş ve tüm yasal şartları tamamlayarak 01.02.2019 tarihinden itibaren SGK’dan emekli aylığı bağlanmış. Fakat pandemi sürecinde eşinin Almanya’daki geliri düştüğünden kendisi ya yarı zamanlı (yani Teilzeit) çalışmak ya da ikamete dayalı sosyal yardım almak zorunda kalıyor. Böyle bir durumda 3201 sayılı Kanun dolayısıyla SGK’dan alacağı emekli aylığını durdurması gerekir.

Kendisi 15.01.2021 tarihli bir dilekçe yazıyor ve 01.02.2021 tarihinden itibaren Almanya’da çalışacağından veya diyelim sosyal yardım almaya başlayacağından emekli aylığının bu tarih itibariyle durdurulmasını talep ediyor.

Yetkili SGK İl Müdürlüğü “Tamam aylığını durdururuz ama bize çalışmaya başladığına veya sosyal yardım aldığına/alacağına dair güncel hizmet belgesi getir. Bu belge gelinceye kadar emekli aylığını ödemeye devam edeceğiz” diyor.

Sabriye hanım bu belgeyi ancak 14 Nisan 2021 tarihinde temin edip bu yetkili SGK İl Müdürlüğüne ibraz ediyor. Ama bu arada emekli aylığı durdurulmadığından 2021’nin Şubat, Mart ve Nisan aylarına ilişkin emekli aylıkları ödenmeye devam ediyor.

İşte böyle bir uygulamada her ne kadar Sabriye hanımın emekli aylığı 01.02.2021 tarihinden itibaren geriye doğru durdurulsa da burada hem SGK hem de şayet ödenen bu 3 aylık ödemeleri bankandan almışsa Sabriye hanım da zarar ediyor. Çünkü ödenen bu 3 aylık yani 2021 yılı Şubat, Mart ve Nisan aylıkları mevzuata göre hakız ve yersiz bir ödeme. Şayet Sabriye hanım bu 3 aylığı bankadan almışsa, bu toplam 3 aylığı faizi ile birlikte SGK’ya geri ödemesi gerekiyor.

SGK içerisinde denetimler yapılırken bu uygulamanın sakıncaları tespit edildiği için SGK Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü 8 Ocak 2022 tarihinde teşkilatlarına bir Genel Yazı göndererek uygulamaya yönelik düzenleme yaptı.

Genel Yazıya göre, artık Sabriye hanım gibi yurtdışı borçlanma ile SGK’dan yaşlılık emekli aylığı bağlananların yurtdışında çalışmaya başlayacaklarına ilişkin emekli aylıklarının durdurulması için verilen dilekçenin Kurum kayıtlarına girdiği tarihi takip eden ay başından itibaren emekli aylığı durdurulacak ve kendilerinden yurtdışında çalıştıkları süreleri gösterir belgeyi Kuruma göndermeleri istenecek.

Yani önce çalışma belgesi sonra emekli aylığını durdurma değil, tersine önce emekli aylığını durdurma sonra çalışma belgesi istenecek.

Burada iki hususu açıklamak gerekir. Birincisi, her ne kadar Genel Yazı’da ikamete dayalı sosyal yardım alınması ile ilgili bir ibare yok ise de kanaatimizce aynı usul ikamete dayalı sosyal yardım alınacağına ilişkin yazılı beyan dilekçeleri için de geçerlidir. Çünkü 3201 sayılı Kanun’un 6/B maddesi hem yurtdışında çalışmayı hem de ikamete dayalı sosyal yardım veya sosyal yardım ödeneği alınmasını SGK’dan emekli aylığı alınmasına engel olarak düzenlemiştir.

İkinci olarak da Genel Yazı’da geçen “…başvurunun Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarihi takip eden…” ibaresinden ne anlaşılması gerektiğidir. Yani Sabriye hanım doğrudan SGK’ya bizzat başvurup 14.01.2021 tarihli dilekçesinin aynı gün Kuruma kayıtlarına mı girmesi gerekiyor? Yoksa kendisi Almanya’dan posta ile 14.01.2021 tarihinde başvuru dilekçesini gönderse ve bu başvuru dilekçesi 02.02.2021 tarihinde Kuruma ulaşıp kayıtlara girse bu tarihi takip eden ödeme döneminden itibaren emekli aylığı durdurulacak?

Bu sorunun cevabını bize yine mevzuat veriyor. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin “Başvuru veya bildirim şekline göre itibar edilen tarih” başlıklı 124’üncü maddesine göre şayet Sabriye hanım aylık durdurmaya ilişkin başvurusunu bizzat yapmış ise kendisini bizzat verdiği tarih geçerlidir. Yani 14.01.2021 tarihinde verdi ise bu tarih esas alınır. Bu durumda emekli aylığı 01.02.2021 tarihinden itibaren durdurulur.

Şayet kendisi Almanya’da adi bir posta ile yani normal posta olarak başvurusunu postaya vermiş ise ve bu posta da 02.02.2021 tarihinde SGK’ya teslim edilmişse bu durumda başvurusu 02.02.2021 tarihinde yapılmış sayılır ve 01.03.2021 tarihinden itibaren emekli aylığı durdurulur, Şubat 2021 aylığı ödenir. Bu Şubat ayığını almış ise kendisinden faizi ile birlikte geri talep edilir.

Ama kendisi Almanya’dan taahhütlü veya iadeli taahhütlü posta ile 14.01.2021 tarihli başvurusunu vermiş ise bu posta Kuruma ne zaman teslim edilirse edilsin kendisinin başvuru tarihi 14.01.2021 tarihidir.

Lâkin bu son durumda yani taahhütlü veya iadeli taahhütlü postalarla ilgili mevzuat bu şekilde dese de uygulamada hem Sabriye hanımın ve SGK’nın sıkıntı yaşaması muhtemel. Çünkü diyelim iadeli taahhütlü posta gecikti ve 22.02.2021 tarihinde Kuruma ulaştı. Evet mevzuata göre Sabriye hanımın başvuru tarihi yine Alman postasına iadeli taahhütlü olarak verdiği 14.01.2021’dir. Ama posta SGK’ya ulaşana kadar SGK Sabriye hanımın Şubat 2021 ayına ait emekli aylığını banka hesabına ödemiş olacak.

Şayet Sabriye hanım da “Aaaa. Ne güzel hesabına yine para yatırmışlar. Ben bunu hemen alayım” deyip o maaşı alırsa yine başa dönülecek. Yani Sabriye hanımın başvurusu 14.01.2021 alınacak fakat Şubat 2021 aylığı kendisinden faizi ile birlikte geri istenecek.

Böyle bir durumda kalmamak için Sabriye hanım iki şekilde davranmalı ve mağdur olmamalı. Birincisi başvurusunu postadaki gecikmeleri de hesaplayarak Alman postasına daha erken vererek Ocak 2021 ayı içerisinde Kuruma ulaşmasını sağlamak.

İkincisi ise her şeye rağmen dilekçesi geç gittiyse bile 01.02.2021 tarihinden itibaren ödenen banka hesabındaki hiçbir emekli aylığına dokunmaması ve istendiğinde hemen geri göndermesi. Böylece mağduriyet yaşamaz.