Ekvador Cumhurbaşkanı Daniel Noboa, ülkesinin uyuşturucu çeteleriyle savaş halinde olduğunu açıkladı. Olağanüstü hâl ilanının ardından çıkan çatışmalarda en az 300 şüpheli gözaltına alındı. Güvenlik zafiyeti, çete şiddeti ve cezaevi isyanları ülkede endişe yaratıyor.
Ekvador Cumhurbaşkanı Daniel Noboa, ülkesinin uyuşturucu çeteleri ile “savaş hâlinde” olduğunu açıkladı. Noboa, ülkede tahminen 20 bin suç çetesi üyesi bulunduğunu belirterek, “Savaş halindeyiz ve bu terörist gruplara karşı geri adım atamayız” dedi. Ekvador, The Economist tarafından “Latin Amerika’nın en ölümcül ülkesi” olarak tanımlanıyor. Peki, bu ülkede neler oluyor?
Cezaevlerindeki isyanlar ve şiddet olayları devam ediyor. Uyuşturucu çetesi liderlerinden “Fito” lakaplı Adolfo Macías Villamar’ın kaçması üzerine olağanüstü hâl ve geceleri sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Bir televizyon stüdyosuna düzenlenen silahlı saldırı sonrasında Devlet Başkanı Noboa, silahlı çatışma durumu ilan etti ve 22 suç örgütünü terör örgütleri listesine ekledi.
Ülkede patlamalar ve silahlı çatışmaların yaşandığı birçok yerde, olağanüstü hâl ilanından bu yana en az 300 şüpheli gözaltına alındı. Çete üyeleri tarafından polis memurlarının kaçırıldığı ve suç gruplarının 100’den fazla cezaevi personelini rehin aldığı bildirildi. Zırhlı araçlar ve askerler ise sokaklarda devriye geziyor.
Ekvador’da güvenlik koşulları, pandemi sonrasında kötüleşti. 2023’te şiddet olaylarında ölenlerin bir önceki yıla göre 2 katına çıkarak 8 bini aştığı açıklandı. Cinayet oranı son 4 yılda 4 kat artarak 26,7’ye yükseldi. Ülkede suç oranlarındaki artışın temel nedeni, uyuşturucu ticaretindeki büyüme ve kartellerin giderek artan etkisi olarak gösteriliyor.
Ekvador, dünyanın en büyük iki kokain üreticisi Kolombiya ve Peru’nun arasında stratejik bir konumda bulunması nedeniyle kartellerin hedefi oldu. Kolombiya’daki FARC örgütünün silah bırakmasının ardından oluşan güç boşluğunu, uluslararası kartellerin doldurduğu ifade ediliyor. Ülkedeki küçük suç çetelerinin, bu kartellerle işbirliği yapmasıyla suç oranları hızla arttı.
Ekvador genelinde okullar tatil edildi, dersler sanal olarak yapılmaya başlandı ve birçok işletme hizmet vermeyi durdurdu. Noboa’nın koalisyonu, çetelere karşı yeterince sert önlemler almamakla eleştiriliyor. Cumhurbaşkanı, güvenlik odaklı bir referandum düzenlemeyi planlıyor. Referandumda halka, yurt dışında aranan Ekvadorlular’ın iade yasağının kaldırılıp kaldırılmaması ve şüphelilerin mal varlıklarına el konmasına izin verilip verilmemesi sorulacak.
The Economist’e göre, Noboa’nın daha akıllı bir strateji izlemesi gerekiyor. Silah kayıtları tutulabilir veya çöken narkotikle mücadele birimleri yeniden inşa edilebilir. ABD’nin teklif ettiği işbirliği kabul edilerek mücadele güçlendirilebilir. Ayrıca, özellikle Guayaquil kentinde ve Kolombiya sınırında devletin varlığını güçlendirmesi gerekiyor. Yapılmadan Ekvador’daki çetelerle savaşa girmenin muhtemelen boşa olacağı belirtiliyor.
