HABER MERKEZİ – İki komşu ülke arasındaki gerginlik, Kosova’nın Sırbistan’dan ayrılarak 17 Şubat 2008’de tek taraflı bağımsızlığını ilan etmesine ve Sırbistan’ın Kosova’yı kendi toprağı olarak görmeye devam etmesine dayanıyor. Kosova Savaşı’nın (1998-1999) ardından geçen sancılı dönemde, iki ülke arasında nihai sonucu karşılıklı tanıma olacak şekilde ilişkilerin normalleştirilmesi amacıyla 2011’de AB arabuluculuğunda diyalog süreci başlatılmıştı. Aradan
Kosova Savaşı’nın (1998-1999) ardından geçen sancılı dönemde, iki ülke arasında nihai sonucu karşılıklı tanıma olacak şekilde ilişkilerin normalleştirilmesi amacıyla 2011’de AB arabuluculuğunda diyalog süreci başlatılmıştı. Aradan 10 yılı aşkın süre geçmesine rağmen taraflar henüz anlaşmaya varamadı. Bu süreç de yaşanan gerginlikler nedeniyle sık sık sekteye uğradı.
İki ülke arasında gerilimin tırmanmasına neden olan meselelerin listesi kabarık iken Kosova hükümetinin temmuz sonunda Sırbistan’a mütekabiliyet ilkesi doğrultusunda “Sırbistan kimlik kartlarıyla Kosova’ya giriş/çıkış yapanlara geçici beyan formları verilmesi” ve “Sırp makamlarınca Kosova’daki Sırplara verilen araç plakalarının ‘RKS’ (Kosova Cumhuriyeti) plakalarına dönüştürülmesi” ile ilgili kararların yürürlüğe gireceğini duyurması, son dönemde bölgede tansiyonu yükseltti.
Sınır geçişleri kapatıldı, siren sesleri duyuldu
Kosova hükümetinin kararı üzerine, Kosovalı Sırplar 31 Temmuz’da araçlarla ülkenin kuzeyinde Sırbistan ile sınır geçişlerini kapatırken Kosova’nın kuzeyinde siren sesleri duyulmuştu. Ardından, Kosova polisi Brnjak ve Jarinje sınır kapılarını kapatmıştı.
Gerilimin tırmanmasıyla NATO’nun Kosova Gücü (KFOR), Kosova’nın kuzeyinde istikrarın tehlikeye girmesi durumunda müdahaleye hazır olduğunu bildirmiş, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da Türkiye’nin gerilimi azaltmak için üzerine düşeni yapmaya hazır olduğunu açıklamıştı.
AB ve ABD’nin arabuluculuğu ve yoğun mesaisi sonrasında Kosova hükümeti, kararların uygulanmasını 1 Eylül’e ertelemişti.
Brüksel’deki görüşmede sonuç alınamadı
Bu gelişmeler ışığında 17 Ağustos’ta NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Belçika’nın başkenti Brüksel’deki NATO karargahında Kosova Başbakanı Albin Kurti ve Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ile ayrı ayrı görüşmüş, Kosova ile Sırbistan arasındaki gerginliğin yatıştırılması çağrısında bulunmuştu.
Görüşmeden bir gün sonra, 18 Ağustos’ta Kurti ve Vucic, AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in eşliğinde bir araya gelmiş, Brüksel’de 6 saatten fazla süren toplantıdan Sırbistan ile Kosova arasındaki normalleşme sürecini içeren süreç konusunda bir sonuç alınamamıştı.
Priştine-Belgrad arasında “serbest dolaşım” anlaşması
Görüşmeden 10 gün sonra Borrell, 27 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, Kosova ile Sırbistan arasında Kosovalı Sırplar dahil, tüm vatandaşların serbest seyahati konusunda anlaşmaya varıldığını bildirmiş, Sırbistan’ın Kosova kimliği taşıyanlar için giriş/çıkış belgelerini kaldıracağını ve Kosova’nın da Sırbistan kimliği taşıyanlar için bu belgeleri istemeyeceğini açıklamıştı.
Kosova ile Sırbistan arasında kimlik kartlarıyla seyahat anlaşması 1 Eylül itibarıyla uygulanmaya başlanmış, Türkiye Dışişleri Bakanlığı da Kosova ve Sırbistan arasında kimlik kartlarıyla sınır geçişleri konusunda uzlaşıya varılmış olmasından memnuniyet duyulduğunu bildirmişti.
Bu kapsamda, Kosova ile Sırbistan arasında 31 Temmuz ve 1 Ağustos’ta gerilime neden olan iki karardan diğeri olan “Sırp makamlarınca Kosova’daki Sırplara verilen araç plakalarının ‘RKS’ (Kosova Cumhuriyeti) plakalarına dönüştürülmesi” kararı da uygulanmaya başlamıştı.
Kosova Başbakanı Kurti, Kosovalı Sırplara plakalarını yasallaştırmaları çağrısında bulunarak Sırbistan tarafından verilen plakaların RKS olarak değiştirilme sürecinin 61 gün boyunca devam edeceğini belirtmişti.
