Turistik kolaylıktan faydalanarak Türkiye’ye götürülüp orada 24 ay kalma izni alacak yabancı plakalı araçlara ilişkin yurtdışında en az 185 kalma veya ikamet etme kuralının nasıl uygulandığını çeşitli ihtimallere göre bu köşe yazımızda toplamaya ve mevzuat hükümlerine göre de izah etmeye çalışacağız. Yurtdışında ikamet etme anlamına gelen mevzuattaki “Yerleşik olma” kavramı, olağan durumda yurtdışında ikamet eden
Turistik kolaylıktan faydalanarak Türkiye’ye götürülüp orada 24 ay kalma izni alacak yabancı plakalı araçlara ilişkin yurtdışında en az 185 kalma veya ikamet etme kuralının nasıl uygulandığını çeşitli ihtimallere göre bu köşe yazımızda toplamaya ve mevzuat hükümlerine göre de izah etmeye çalışacağız.
Yurtdışında ikamet etme anlamına gelen mevzuattaki “Yerleşik olma” kavramı, olağan durumda yurtdışında ikamet eden kişinin Türkiye’ye giriş yapmak istediği tarihten geriye doğru son bir yıl içerisinde en az 185 gün fiilen yurtdışında bulunmasını ifade etmektedir.
Bu yurtdışında bulunma örneğin bir gemide çalışma, şantiyede geçici süreyle görev yapma veya otelde kalma anlamında değildir. Arabasını getirecek kişinin yurtdışında yerleşim yeri bulunması ve ikamet tesis etmesi anlamındadır. Bu nedenle yurtdışında yerleşim yeri olmayan ve ikamet tesis etmeyen kişiler son bir yılın 185 gününü fiilen yurtdışında geçirseler de yurtdışında yerleşik sayılmazlar.
Mevzuattaki yurtdışında yerleşik olmada aranan 185 günlük süre hesabı Emniyet Genel Müdürlüğü’nden temin edilen pasaport giriş çıkış kayıtlarına göre Gümrük İdaresindeki program vasıtasıyla yapılıyor. Pasaport veya kimlik bilgileri programa giriliyor, program Türkiye’ye giriş yapılmak istenilen tarihten geriye doğru bir yıl (365 gün) giderek Türkiye’de ve yurtdışında kalınan süreleri hesaplıyor.
Örneğin; 01.04.2022 tarihinde Kapıkule Sınır Kapısı’ndan Türkiye’ye giriş yapmak isteyen kişinin 01.04.2022 tarihinden geriye doğru bir yıl yani 01.04.2021-01.04.2022 tarihleri arasında yurtdışındaki kalış süreleri hesaplanır. 185 günden fazla yurtdışında kalan ve olağan durumda yurtdışında ikamet eden kişinin yurtdışında yerleşik olduğu kabul edilir. Bu süre hesabında taşıtlı ve taşıtsız deniz, hava, kara veya demiryoluyla yapılan tüm giriş ve çıkışlar da dikkate alınır. Bu sürenin kesintisiz olarak 185 gün olması gerekmiyor. Kesintili olarak da hesaplanabiliyor.
Türkiye’den Çıkış Türkiye’ye Giriş Yurtdışında Kalınan Süre Ulaşım Türü
01.02.2021 01.05.2021 90 Havayolu
16.08.2021 15.11.2021 90 Havayolu
01.03.2022 01.04.2022 30 Karayolu
Yurt Dışında Kalınan Toplam Süre 210 gün
Yurtdışından emekliler için 185 gün kuralında bir istisna getirilmiştir. yurtdışından emekli olan kişilerin emeklilik tarihinden sonra Türkiye’ye İLK DEFA getirecekleri kişisel kullanıma mahsus kara taşıtları için 2016 yılındaki değişiklikten sonra artık 185 gün yurtdışında bulunma şartı aranmıyor. Fakat dikkat edelim, bu emekliliklerinden sonra Türkiye’ye ilk defa getirdikleri araç için geçerlidir.
Yabancı plakalı aracın araç sahibi dışında yurtdışında yerleşik başka bir şahıs tarafından vekaleten getirilmesi mümkün. Lâkin araba sahibi dışında başka bir şahıs tarafından vekâleten getirilmesi halinde hem vekâleten arabayı getiren kişinin hem de araba sahibinin yurtdışında yerleşik olma ve 185 gün koşulunu sağlamaları gerekir.
Bu uygulamada turistik kolaylıklar kapsamında getirilecek araç sahiplerinin vatandaşlığının bir önemi bulunmuyor. Sadece araç sahibinin yurtdışında yerleşik olup olmadığı göz önünde bulunduruluyor. Bu nedenle yabancı olan kişinin de yurtdışından taşıt getirebilmesi için yurtdışında 185 gün bulunması gerekiyor.
Yurtdışı göreve atanma, öğrenim görme, çalışma gibi sebeplerle yurtdışına giden kişilerden Türkiye’ye kesin dönüş yapanların ikametlerini Türkiye’ye nakletmeleri sebebiyle bu kişilerin 24 ay (730 gün) süreyle yabancı plakalı arabalarını getirme hakkı bulunmuyor.
Türkiye’ye girip 24 ay kalma izninin tamamını kullanmadan araçla Türkiye’den çıkılması halinde bu kişilerin yurtdışında yerleşik olma şartını sağlamaları durumunda sadece kullanılmayan süreler verilerek araçlarının girişine izin veriliyor. Yani 185 gün yurtdışında bulunma şartının her girişte sağlanması gerekiyor.
Fakat izin sürelerinin tamamını kullanmadan arabasıyla Türkiye’den çıkan yurtdışından emekli gurbetçilerimiz, izin süresi içinde olmak şartıyla, izinden kalan sürelerini kullanmak üzere arabalarıyla yeniden Türkiye’ye girişlerinde 185 gün şartı aranmıyor.
İzin süresinin tamamını kullanan gurbetçimiz çıkış tarihinden itibaren 185 gün yurtdışında bulunmadan aynı veya farklı bir arabayı Türkiye’ye getiremez.
İzin süresi bitmiş aracın yurtdışında 185 gün bulunmadan sınır kapısından giriş-çıkış yaparak tekrar getirilmesi de mümkün değildir. Yani 24 aylık sürenin tamamını kullanan veya yerleşim yeri şartını sağlayamayan kişiler şartları sağlayana kadar yabancı plakalı bir taşıt getiremezler.
Lâkin, söz konusu kişiler Avrupa Birliği ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği ülkelerinde yerleşik ise bu ülkelerde adlarına kayıtlı olan kişisel kullanıma mahsus kara araçlarını yılda bir kez olmak üzere bir ay süre ile Türkiye’ye getirebilirler.
İzin süresinin tamamını kullanarak yurtdışına çıkarılan taşıtın tekrar Türkiye’ye taşıt sahibinin eşi, çocukları, annesi, babası veya arkadaşı tarafından vekâleten getirilebilmesi için en az 185 gün yurtdışında kalması gerekiyor.
Taşıtlara Türkiye’de verilen kalma izin sürelerinin bir aya kadar aşılması durumunda 2022 yılı için 470 TL, iki aya kadar aşılması durumunda 940 TL ve üç aya kadar aşılması durumunda 1.410 TL para cezası uygulanır. Üç ayı aşan süreler için ise, 4458 sayılı Gümrük Kanunun 238. maddesi uyarınca aracın gümrük vergileri tutarının 1/4’ü oranında para cezası ihlal edenlerden alınır.
