Sosyal güvenlik sözleşmeleri gereğince sözleşme yaşlılık, malullük ve ölüm aylıklarının gerek 5510 sayılı Kanunun 41. maddesi gereğince askerlik, doğum borçlanmaları gerekse 3201 sayılı Kanuna göre yurtdışı sürelerinin borçlanması yolu ile tam aylığa çevrilmeleri mümkündür. Zira 3201 sayılı Kanunun 9. maddesine göre sosyal güvenlik sözleşmesi gereğince bağlanan kısmi sözleşme yaşlılık, malullük ve ölüm aylıkları talep halinde
Sosyal güvenlik sözleşmeleri gereğince sözleşme yaşlılık, malullük ve ölüm aylıklarının gerek 5510 sayılı Kanunun 41. maddesi gereğince askerlik, doğum borçlanmaları gerekse 3201 sayılı Kanuna göre yurtdışı sürelerinin borçlanması yolu ile tam aylığa çevrilmeleri mümkündür.
Zira 3201 sayılı Kanunun 9. maddesine göre sosyal güvenlik sözleşmesi gereğince bağlanan kısmi sözleşme yaşlılık, malullük ve ölüm aylıkları talep halinde yurtdışı çalışma sürelerinin borçlanılmasıyla tahakkuk eden borcun ödenmesini takip eden aybaşından itibaren tam aylığa çevrilebiliyor. Bu uygulamada sözleşmeli ülke tarafından bildirilen hizmet cetvelindeki tam aylığa yeterli gün sayısı esas alınıyor. Fakat talep halinde hem sigortalı hem de hak sahipleri bu hizmet cetvellerindeki gün sayılarının tamamını da borçlanabilirler.
SGK’nın 10.01.2021 tarihli ve 2021/2 sayılı Genelgesine göre kısmi sözleşme aylığının bağlanmasından sonra tam aylığa yeter sürenin borçlandırılmasında yurtdışında geçen işsizlik ve ev kadınlığı dönemleri borçlandırma kapsamı dışında tutuluyor. Ancak bir Yargıtay içtihadına göre kısmi sözleşme aylığının bağlanmasından sonra tam aylığa yeter sürenin borçlandırılmasında yurtdışında geçen işsizlik sürelerinin de borçlanma kapsamında olduğuna karar vermiştir. (Yargıtay 10. HD, 18.04.2013 günlü 2013/3682-8258 sayılı içtihadı)
Kısmi sözleşme aylığının tam aylığa çevrilmesi için borçlanma başvurusunun yazılı olarak SGK kurumundan talep edilmesi gerekiyor. Bunun için SGK’nın 08.06.2011 tarihli ve 2011/48 sayılı Genelgesinin yürürlükte olduğu dönemde genelgenin ekindeki “Yurtdışı Hizmet Borçlanma Talep Dilekçesi”nin 12. “Türkiye’den sözleşme göre kısmi aylık alıyorsanız” kısmındaki “Yurtdışı sürelerimin tamamını”, “Kısmi aylığın tam aylığa çıkmasına yetecek asgari süre” veya “…….-…… tarihleri arasındaki süre” şıklarından birinin talep edilmesi gerekiyordu.
Ancak SGK’nın 10.01.2021 tarihli ve 2021/2 sayılı Genelgesi ekinde bu başvuru dilekçe formu değiştirilmiştir. Bu yeni formun (EK-34) 9. “Türkiye’den sözleşmeye göre kısmi aylık alıyor iseniz borçlanmak istediğiniz süre” kısmındaki “Yurtdışı sürelerimin tamamını” veya “Kısmi aylığın tam aylığa dönüştürülmesine yetecek süre” şıklarından birinin işaretlenerek talep edilmesi gerekiyor. Ayrıca zorunlu olmamakla birlikte bu formun 8. “Türkiye’den kısmi aylık alıyor iseniz kurumu ve tahsis/emekli numaranız“ kısmına tahsis numarasının yazılması gerekiyor.
01.08.2019 tarihinden sonra yapılacak başvurularda bu dilekçede “Kısmi aylığın tam aylığa çıkmasına yetecek asgari süre” kısmının işaretlenmesi halinde aylık talep tarihinden sonraki sigortalılık süreleri hariç tutularak, sözleşme aylığı bağlanmasına esas hizmet belgesinde kayıtlı bulunan en son tarihten geriye doğru gidilmek suretiyle borçlanılacak süre belirleniyor.
Sözleşme aylığının tam aylığa çevrilmesinde borçlanılacak statü
3201 sayılı Kanunda yapılan ve 01.08.2019 tarihinden itibaren yürürlüğe giren değişiklik öncesi sözleşme aylığının tam aylığa çevrilmesinde borçlanılacak statü aynı kanunun 3/2 maddesine göre kısmi sözleşme aylığı hangi statüde bağlanmış ise o statüden yapılmaktaydı. Örneğin kısmi sözleşme aylığı SSK (4/1-a) kapsamında bağlanmış ise yurtdışı borçlanması SSK kapsamında, Bağkur (4/1-b) kapsamında bağlanmış ise yurtdışı borçlanması Bağkur kapsamında, Emekli Sandığı (4/1-c) kapsamında bağlanmış ise yurtdışı borçlanması Emekli Sandığı kapsamında yapılıyordu.
Kısmi sözleşme aylığının bağlanmasından sonraki statü değişikliği kabul edilmiyordu. Örneğin kısmi sözleşme aylığı Emekli Sandığı (4/1-c) kapsamında bağlanmış ise daha sonradan SSK (4/1-a) kapsamında sigortalılık olsa bile yurtdışı borçlanması Emekli Sandığı (4/1-c) kapsamında yapılmaktaydı.
Ancak 3201 sayılı Kanunun 5/4 maddesinde yapılan ve 01.08.2019 tarihinden itibaren yürürlüğe giren değişiklikle yurtdışı hizmet borçlanmasına ait süreler 5510 sayılı Kanunun 4/1-b (eski Bağkur) kapsamında geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul edilmeye başlandığından kısmi sözleşme aylığının tam aylığa çevrilmesinde borçlanılacak statünün bir anlamı kalmamıştır. 01.08.2019 tarihinden sonraki borçlanma başvurularında kısmi sözleşme aylığı hangi statüde bağlanırsa bağlansın yurtdışı süreleri 5510 sayılı Kanunun 4/1-b (eski Bağkur) borçlandırılmaktadır.
Sözleşme aylığının tam aylığa çevrilmesinde borçlanma için başvurulacak birim
SSK (4/1-a), Bağkur (4/1-b) ve Emekli Sandığı (4/1-c) kapsamında bağlanan kısmi sözleşme aylıklarının tam aylığa çevrilmesinde yurtdışı borçlanması için kısmi sözleşme aylığını bağlayan sosyal güvenlik kurumuna veya merkezine başvuru yapılmalı.
01.08.2019 tarihi sonrası yapılan yurtdışı borçlanma başvurusunu alan SGK birimi borçlanma talebine istinaden mülga 2829 sayılı Kanun veya 5510 sayılı kanunun 53. maddesine göre tam aylığın bağlanacağı statüyü belirleyecektir. Ancak, yapılacak borçlanma ile aylığın bağlanması gereken statüye göre tam aylığa hak kazanılamaması durumunda borçlanma işlemi gerçekleştirilmiyor ve talep sahibine kısmi aylığın tam aylığa dönüştürülmesine yetecek yurt dışı sigortalılık süresinin bulunmadığı bilgisi verilerek borçlanma talebi reddedililiyor.
SSK (4/1-a), Bağkur (4/1-b) ve Emekli Sandığı (4/1-c) kapsamında bağlanan kısmi aylığı yapılacak borçlanma sonucunda aynı statüde tam aylığa dönüştürülecek ise, kısmi aylığı bağlayan birim, yurt dışı borçlanma işlemlerini ve kısmi aylığın tam aylığa dönüştürme işlemini gerçekleştirmektedir.
SSK (4/1-a) kapsamında Türkiye-Almanya Sosyal Güvenlik Sözleşmesine göre SGİM/SGM’ler tarafından bağlanan kısmi aylığın yapılacak borçlanma sonucunda tam aylığa dönüştürülmesi Bağkur (4/1-b) kapsamında yapılacaksa, kısmi aylığı bağlayan birim borçlanma işlemlerini gerçekleştiriyor, borçlanma tutarının ödenmesi sonrası bağladığı kısmi aylığı keserek tam aylık bağlanması için dosyayı aynı ildeki Bağkur (4/1-b) kapsamında aylık bağlayan birime gönderiyor.
Emekli Sandığı (4/1-c) kapsamında bağlanan kısmi aylığın yapılacak borçlanma sonucunda tam aylığa dönüştürülmesi aynı statüde yapılacaksa, borçlanma işlemleri SGK Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü (EHGM) Yurtdışı Sözleşmeler ve Emeklilik Daire Başkanlığı (YSEDB) tarafından gerçekleştiriliyor. Sigortalının borçlanma tutarının tamamını ödemesini müteakip, kısmi aylığın tam aylığa dönüştürülmesi için borçlanma tutarının ödendiği bilgisi YSEDB tarafından EHGM Kamu Görevlileri Emeklilik Daire Başkanlığına (KGEDB) bildiriliyor.
Emekli Sandığı (4/1-c) kapsamında bağlanan kısmi aylığın yapılacak yurt dışı borçlanma sonucunda tam aylığa dönüştürülmesi Bağkur (4/1-b) kapsamında yapılacaksa, borçlanma işlemleri yine YSEDB tarafından gerçekleştiriliyor. Borçlanma tutarının ödenmesini müteakip bağlanan kısmi aylığın kesilmesi ve tam aylık bağlanması için Bağkur (4/1-b) kapsamında aylık bağlayan SGİM/SGM’ye gönderildiği bilgisi KGEDB’ye veriliyor.
Tam aylık bağlanması için gerekli şartların tespitinde, aylıklar aynı statüde tam aylığa dönüştürülecekse kısmi aylığın başlangıç tarihindeki ilgili sosyal güvenlik kanunlarının öngördüğü prim ödeme gün sayısı ve hizmet yılı şartı aranıyor.
SGK’nın 2021/2 sayılı Genelgesine göre kısmi aylık ilk bağlanan statüden farklı olarak 5510 sayılı Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında tam aylığa dönüştürülecekse, kısmi aylığın başlangıç tarihindeki 5510 sayılı Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamındaki tam aylık bağlama şartları esas alınacak ve borçlandırılacak gün sayısı buna göre belirleniyor.
