Konunun uzmanı ve yetkilisi olmadığımız halde Almanya’daki vatandaşlarımızın sık sorduğu bir konuya değineceğim bu hafta. Almanya’da yaşayan gurbetçimiz, erken emeklilik imkânı sağladığından 3201 sayılı Kanundan veya 5510 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanarak sigortalılık statülerine göre (SSK, Bağkur veya Emekli Sandığı) yurtdışı, doğum veya askerlik sürelerini borçlanıp bedellerini yatırıyorlar. Bu gurbetçilerimizden halen Almanya’da çalışanlar Alman Vergi Dairelerine
Konunun uzmanı ve yetkilisi olmadığımız halde Almanya’daki vatandaşlarımızın sık sorduğu bir konuya değineceğim bu hafta.
Almanya’da yaşayan gurbetçimiz, erken emeklilik imkânı sağladığından 3201 sayılı Kanundan veya 5510 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanarak sigortalılık statülerine göre (SSK, Bağkur veya Emekli Sandığı) yurtdışı, doğum veya askerlik sürelerini borçlanıp bedellerini yatırıyorlar.
Bu gurbetçilerimizden halen Almanya’da çalışanlar Alman Vergi Dairelerine (Finanzamt) gelir vergisi ödemeye devam ederken Alman vergi mevzuatı kapsamında Almanya’da yaptıkları bazı giderlerini bu vergilerden düşebiliyorlar, hatta harcamaları fazla ise ödedikleri bu vergilerden bir kısmını vergi iadesi olarak geri alabiliyorlar.
İşte bu vergi iadesine konu giderlerden biri de Gelir Vergisi Kanunu’nun (Einkommensteuergesetz -EstG-) 10. maddesi gereğince yasal emeklilik sigorta kurumlarına veya bu kurumlara denk tarım sigortalarına, çeşitli meslek emeklilik sandıklarına ödenen primler. Almanya’da ödenen bu emeklilik primleri özel gider (Sonderausgaben) olarak vergiden düşülüp vergi iadesine konu edilebiliyor.
Peki Almanya dışında bir kuruma ödenen emeklilik primleri de özel gider olarak vergi iadesinde kullanılabilir mi?
Kanunda buna ilişkin bir sınırlandırma öngörülmemesine rağmen birçok vergi dairesi SGK’ya ödenen borçlanma primlerinin vergi iadesine konu olamayacağı gerekçesiyle gurbetçimizin bu taleplerini reddetmiştir. Sadece Türklerin değil diğer ülkelerde ödenen emelilik primleri için de bu tavırda olmuştur.
Lâkin vatandaşların Alman Vergi Mahkemlerine açtıkları davalarda hep lehe hükmedilmiştir. Çeşitli eyaletlerde mahkemelerin verdiği ortak karar; Almanya dışında ödenen emeklilik primlerinin Gelir Vergisi Kanunu’nun (EstG) 10. maddesi anlamında özel gider olarak kabul edilmesi olmuştur. Ancak burada şart emeklilik kurumunun yasal olması yanında prim ödenen ülkenin Avrupa Birliği’ne üyesi, Avrupa Ekonomik Bölgesi anlaşmasına veya ikili sosyal güvenlik sözleşmesine taraf ülke olması olarak belirlenmiştir.
Bu belirlemeye göre Türkiye’nin Almanya ile ikili Sosyal Güvenlik Sözleşmesi bulunmakta ve halen yürürlüktedir. Bu sözleşmeye göre her iki ülkedeki prim günleri birleştirilerek diğer ülkede geçmiş hizmet olarak kabul edilmekte ve şartları oluşmuş ise sözleşme aylığı bağlanabilmektedir. Dolayısıyla SGK’ya ödenen primler Almanya’da değerlendirlebildiğine göre SGK, Almanya açısından yasal emeklilik kurumudur.
Hakeza Alman Federal Maliye Bakanlığı hangi ülkelerdeki gelir ve giderlerin nazara alınacağı, bunların uluslararası çifte vergilendirmeyi önleme kapsamına girdiğini gösteren bir liste yayınlamıştır.
En son Frankfurt Federal Bölge Vergi Kurumu (Oberfinanzdirektion- OFD) da bu listeye göre hazırladığı 17.03.2014 tarihli listesinde SGK’yı yasal emeklilik kurumları arasında sayarak SGK’nın belge düzenlemeye tek yetkili kurum olduğunu belirtmiştir.
Dolayısıyla gurbetçimiz SGK’ya yatırdığı emeklilik borçlanma bedellerini özel gider olarak Almanya’daki gelir vergisinden mahsup ettirerek belirli bir kısmı vergi iadesi olarak alabilir.
Nasıl işlem yapılmalı?
Elbette vatandaşımıza tavsiyemiz konunun uzmanı bir mali müşavirle (Steuerberater/in) birlikte vergi dairesine başvuru yapmasıdır. Zira vergi işlemleri çok karışık teknik bilgi gerektiriyor.
Sözkonusu özel gider olduğundan ve gelir vergi beyannameleri tahakkuku yapılacak yılı takip eden yılda verileceğinden vergi denkleştirme (Einkommensteuerausgleich) formları ile başvuru yapılmalı.
Bazı vergi daireleri bu formlarda beyanla birlikte yurtdışı, askerlik veya doğum borçlanma bedellerinin yatırıldığı banka dekontlarının ibraz edilmesini problem yapmaz iken bazı vergi daireleri ise borçlanma tahakkuk cetvellerini, banka dekontlarını, yatırılan paranın kaynağını ispata yarar belgeleri ve ayrıca açıklayıcı bir dilekçe yazılmasını da isteyebiliyor. Bu hususu başvurduğunuz mali müşavir tercübesiyle tamamlayacaktır.
Son uygulamalara göre çok küçük bir ihtimal de olsa başvuruya rağmen vergi dairesi ret cevabı verirse hemen itiraz edilmeli, bu itiraz da kabul edilmez ise emsal kararlar da sunularak yazının tebliğinden itibaren bir ay içerisinde uzman bir avukat aracılığıyla yetkili Vergi Mahkemesine (Finanzgericht) dava açılmalıdır.
Vergi iadesi alındığında ileride problem yaşanır mı?
Maalesef vatandaşlarımızın bir çoğu yasal kurallara uymuyor. Türkiye’deki gelirlerini Almanya’da bildirmiyor. Oysa bu Alman mevzuatına göre bir zorunluluk. Örneğin vatandaşlarımızdan en çok aldığımız sorulardan biri “Şerif bey Almanya’dan emekliyim.
Türkiye’den de emekli oldum. Ben Türkiye’den emekliliğimi Almanya’ya bildirmezsem haberleri olur mu?”. Elbette olur. Çünkü vatandaşımız bu durumunu mutlaka Alman emeklilik kasalarına ve sağlık sigorta kurumlarına bildirmekle mükellef ve Türkiye’den aldığı emekli aylığından % 10,5-10,75’ini kesinti olarak ödemek zorundadır. Bildirmediğinde ve bunu sağlık kasası öğrendiğinde kendilerine geriye doğru borç çıkartılmaktadır.
İşte bunun gibi gurbetçimiz borçlanma bedellerini yatırdığından vergi dairesinden vergi iadesi alabiliyor. Fakat Almanya’da 6 aydan fazla süre kalıyorsa emekli aylığı aldığında da bunu yine vergi dairesi ile diğer yasal kurumlara bildirmek zorunda.
Alman vergi sistemi mükelleflerin dünya çapındaki gelirlerini vergilendirdiğinden bu emekli aylıklarının da muafiyet sınırları dışında kalan kısmının vergilendirilmesi gerekmektedir. İşte vergi iadesi alan vatandaşımız bu bildirimi yapmasa da vergi dairesinin haberi olmakta ve muafiyet sınırlarını aşan kısım için kendisine vergi borcu çıkartılabilmektedir.
Burada vatandaşlarımızı rahatlacak bir bilgi de vereyim. Şayet vatandaşımızın Almanya’da başkaca geliri yoksa (ör: kira geliri) Euro/TL paritesi de nazara alındığında sadece Türkiye’den aldığı yıllık emekli aylıklarının toplamı vergi muafiyet sınırını geçmediğinden kendisine herhangi bir vergi borcu tahakkuk ettirilmiyor.
Bu yazımız da yetki ve uzmanlık alanımızda olmadığından sadece vatandaşımızı bilinçlendirme ve yönlendirme amaçlı olup bağlayıcılığı yoktur. Konu ile ilgili olarak sorular uzman mali müşavirlere veya vergi hukukunda uzman avukat meslektaşlarımıza yöneltilmelidir.
