Tüm dünya da harıl harıl elektrikli otomobiller üretiliyor ve insanlara bu araçların benzinli motorlu otomobillere kıyasla çevre dostu olduğu yalanıyla pazarlanmaya çalışılıyor.
Peki gerçekten bu otomobiller, insan ve doğa dostu daha ekonomik bir araç mı? E-Otomobil araçlarının en önemli parçası Lithium iyonlu bataryaları.
Bu bataryaların gerçek ömrünün ne kadar olduğunu şu ana kadar kimse tam bilmiyor. Üreticiler bu yüzden 8 yıl garanti veriyorlar. Ömrü 160 bin kilometre. Fakat her bataryada olduğu gibi aşırı sıcaklar, soğuklar, kullanım şekli, elektrik voltajının kalitesi vb bu ömrü kısaltabilir veya uzatabilir.
Peki bataryanız bir kaç yıl sonra bozuldu diyelim!
Bu bataryalar tamir edilemiyor, çöpe gidiyor. Yeni bir batarya şimdiler de araba markasına göre 300 bin ila 450 bin TL arasında.
Kimse neredeyse yeni araba fiyatına batarya alıp taktirmadığı için çin’ de 2016- 17 yıllarında kullanılan e- araçlar çöplüğünde yüzbinlerce araç atık olarak duruyor.
Batarya dolma süresi de çok uzun, en az 12 ila 24 saat de doldurulan bataryalar en fazla 300 km gidebiliyorlar. Bataryaların için de çevre için muazzam tehlikeli çinko, civa, mangandıoksit, gümüş, çinkokorur, amonyumklorur, potasyum, hidroksit, kömür, plastik, demir, kadmiyum, sülfirik asit gibi maddeler bulunuyor.Bunların çevreye zehir saçmaması için özel depolama alanları oluşturuluyor. Fakat bu atıklar, kullandığımız diğer elektro atıklar gibi Afrika ülkelerine götürülüyor ve orada çocuk işçiler çalıştırılarak yakılıyor. İstatistiklere göre Ghana Accra çöplüklerinde 18 milyon çocuk işçi çalıştırılıyor.
E- Arabaların patlama tehlikesi de var. Diğer bir risk ise yazılım programları. Akıllı telefonunuzla arabayı dışardan çalıştırabilir, açabilir, kapatabilir, ısıtabilirsiniz. İlk başta büyük konfor gibi görünen bu imkanı hackerler ve hırsızlar ayrıca istenildiği takdirde devlet veya üreticiler de arabanızı kullanmanıza engel olabilirler.
Maliyeti ucuz ve çevreci denilen e- araçları gerçekten ucuz mu?
Õncelikle herkes evine şarj istasyonları yaptırmak zorunda kalacaktır. Sonuçta bir dolum 12 ila 24 saat sürüyor.
Her ne kadar e- araçları üretenler bilinçli olarak birden bire petrol fiyatlarını yukarıya çekerek, bana göre planlı bir iş, e- araç alımını kolaylaştırmak isteseler de elektrik enerji fiyatları da hiç az değil. Gelecekte herşey elektrikli olunca fiyatlar daha da talep çokluğundan yükselebilir.
Tüm ülkeye şarj istasyonları, denetlenmesi, personeli, elektrik harcaması ile ve bozulan arabaların tamir maliyetinin yüksek olması ayrı ayrı maddi kalemler olarak görülmeli..
Batarya kısmı en problemli kısmı aslında bu araçların.
Şu an da bile özellikle cep telefonları için ihtiyaç olan Lithium iyonları en çok Lithium üçgeni denilen Arjantin, Şili ve Bolivya’dan çıkarılıyor.
Dünyanın en kurak çölü Atacama’dan Lithium çıkarabilmek için korkunç yüksek oranlar da tuzlu yer altı sularını yukarı pompalayarak ve Lithium yapımında oluşan zehirlerle bölgede yaşayan yerli indigen halkların yaşamını ve ekosistemi bozmaya başladık bile. Bi de buna e- araçlar için ihtiyaç duyulan Lithium eklenecek. En büyük Lithium üreticisi Albermade, 2022’nin Nisan ayında kapasitesini üçe katlayacağını duyurarak borsa da milyarlarca dolarlık yerini sağlamlaştırdı.
e- araçları bize anlatıldığı gibi asla çevre dostu olmadığı, hem doğamızı, hem de insanı tehlikeye atacak büyük risk taşıyor.
Ayrıca yeni dünya düzeninde artık insanlarıda yazılım programlı araçlarla daha da kontrolüne almayı kafaya koymuş görünüyorlar.
e- araç almadan önce iyi düşünün bence!
