Soru : Yazılarınızda hep ergenlerin problem davranışlarından bahsediyor ve anne babalara tavsiyelerde bulunuyorsunuz. Ben de bir ergenim ve ailemle birçok konuda anlaşamıyoruz. Ailemin beni anlamadığını belki de anlamak istemediğini düşünüyorum. Anlamsız tartışmalar yapıyoruz ve sürekli nasihatler dinlemek zorundayım. Hep gençler mi suçludur? Bizi anlamaları ve tanımaları adına onlara da tavsiyelerde bulunsanız fena olmaz. Lütfen bir
Soru : Yazılarınızda hep ergenlerin problem davranışlarından bahsediyor ve anne babalara tavsiyelerde bulunuyorsunuz. Ben de bir ergenim ve ailemle birçok konuda anlaşamıyoruz. Ailemin beni anlamadığını belki de anlamak istemediğini düşünüyorum. Anlamsız tartışmalar yapıyoruz ve sürekli nasihatler dinlemek zorundayım. Hep gençler mi suçludur? Bizi anlamaları ve tanımaları adına onlara da tavsiyelerde bulunsanız fena olmaz. Lütfen bir yazınızda da bizim problemlerimizden bahsedin, biz gençleri tanıyıp, bizimle tartışma ortamı yaratmadan problemleri nasıl çözmeleri gerektiğini anlatın?
Cevap : Elbette anne babaların gençlerden şikayetleri olduğu gibi gençlerin de ebeveynlerinden şikayetleri vardır. Bunları ciddiye almak, anlamaya çalışmak çok önemlidir. Zaten ergenle girilen çatışmaların temel sebebi, gençle iletişim dilini bilmemek ve empatik davranamamaktır. Ergenlerin dünyayı okumasıyla, yetişkinlerin dünyayı okuması aynı değildir. Yetişkinler kendi tecrübeleriyle ve olgunluklarıyla gence yaklaşırken, zamanın şartlarını ve gencin dünyasını pek de bilmediğinden anlamsız metodlarla gençle çatışmaya girerek akıl vermeye çalışır. Gençlerin anne babalarından temel şikayetleri şunlardır:
1. Anne- baba tarafından eleştirilmek: Eleştirilmek herkesi yaralar. Ergen diğer insanlara göre iki kat daha fazla yararlanır. Anne babalar iyi niyetle gencin hata yapmasından rahatsız olur ve tenkit ederler. Eleştiri yapmak sizi rahatlatabilir fakat ergeni gerer. Öfkeyle mukabele de bulunmasına zemin hazırlarsınız. “Saçlarına bak şunun nasıl da uzatmış! Maymuna dönmüş!” gibi hakaretler birlikte yapılan eleştriler çocuğa doğru davranışı öğretmez. Sadece öfkelendirmeye ve kavga zemini oluşturmaya yarar. Oysa ergen bu dönemde yeni tarzlar dener, arkadaşları arasında değerli ve farklı olmaya çalışır, bunlar geçici heveslerdir, diye düşünmelidir. Üzerine gidildiğin de sadece sizi üzmek için yanlış davranışa devam edebilir.
2. Evde temizlik ve düzen konusununda titiz davranılması / dağınık olduğunun söylenmesi: Fiziki, duyguları, davranışları, giyimi değişen ergenin duygularında dalgalanmalar görülür. Bu durum oda düzenine de yansır. Zihin ve duygu dağınıklığı kendini oda dağınıklığı şeklinde gösterebilir. Fakat ailesinden ciddi bir düzen eğitimi almış çocuklarda bu durum ya az ya da hiç görülmez. Ergenin üzerine gitmeden fakat toplamaya da yardım etmeden kendisinin odasını toplamasını beklemek gerekir. Yardım etmezseniz, bir süre sonra aradığını bulamayacak ve düzensizlikten kendisi şikayet etmeye başlayacaktır.
3. Tartışılan bir konunun çok uzatılması: Bir çok ergen ailesinden şikayet ederken, “Annem, defalarca söyleniyor, anladım diyorum, halen tartışmaya devam ediyor” diyor. Gence vereceğimiz mesaj kısa ve öz olmalı. Onunla tartışmak mutlaka kaybettiren bir şeydir. Tartışmayı siz kazanırsanız size öfke besler, o kazansa bu kez de siz hedefinize ulaşamamış olursunuz. Sürekli tartışıp birşeyler anlatmak yerine, çocuğu karşımıza alıp kararlı bir ses tonu ve duruşla kendimizi ifade edebiliriz.” İnternet saatin bitmiştir, küçük bey!” deyip tartışma ortamı oluşturmadan isteğimizi uygulayabiliriz.
4.Aşırı nasihat edilmesi: Ergen nasihat edilmeyi sevmez. Arkadaşının nasihatı daha tesirlidir. Anne baba çocuğa elbette doğru bildiklerini söylemeli ve doğru nasihatta bulunmalılar. Burada dikkat etmemiz gereken husus, nasihatlerin aşırı olması ve yerli yersiz söylenmesi. Çocuk ” Benim babam birşey söylemişse mutlaka bir hikmeti vardır” demeli. Sürekli nasihat eden anne babalar nasihat kredilerini bitirdikleri için tesir etmiyorlar.
5. Üstlerine çok düşülmesi: Özellikle annelerin olması gerekenden fazla üstlerine düşme, kaygılanmaları, ergeni huzursuz eder. Kendine güvenilmediğini, anlamsız kaygılar taşıdığını düşündüğü annesiyle çoğu kez çatışmalar yaşar. Burada annenin kaygıları ne kadar makul ona bakmak gerekir. Ebeveynin makul kaygıları varsa bunu çocukla serin kanlı bir üslupla paylaşmak gerekir. Eğer çocuğun üzerine olması gerekenden fazla düşüyor ve çocuğunuz hatalar yapıyor, mesela gece eğlence hayatına gidiyor, sizde onu ikna etmek için kavgalar ediyorsanız, çocuk sizi evi terk etmekle tehdit edecektir. Ya da sizin üzüleceğiniz bir davranışta bulunacaktır.
6. Anlaşılmadığını düşünmesi: Ebevenynin ergeni anlaması pek de kolay değildir. Nitekim kendisi de ergen olmuş fakat üzerinden epey sular geçmiştir. Ergenle istişare yapmak, onun fikrini de sormak, gencin ” annem- babam beni anlıyor” diyebilmesi adına önemlidir.
7. Eve vaktinde gelme konusunda uyarılar: Bu konuda kavga etmek yerine evde yapacağınız istişareyle karar alıp uygulamalısınız. Bu karara uymayan gence çok istediği bazı şeylerden mahrum ederek “mahrumiyet cezası” verebilirsiniz. Fakat çocuğun arkadaşlarıyla gezme, dolaşma özgürlüğünün olduğunu unutmayın.
8.Anne- babanın her şeyi öğrenmek istemesi: Ergen için sır çok önemlidir. Arkadaş onun için en büyük sırdaştır. Meraklı anne baba izlenimi vermemek, onunda kendince sırları olabileceğini kabul etmek gerekir. Sadece çocuk için kaygı verici durumlar söz konusu ise ergene çaktırmadan araştırma yapılabilir.
9. Ders başarısının eleştirilmesi: Çocuğu yüksek beklentilerle germemek gerekir. Ders başarısı düştüğünde kıyas ve eleştiri yapmak yerine çocuğa ümit vermek gerekir. “Kızım senin çok başarılarını gördük. Bu karne seni de bizi de şaşırttı. Fakat ben düzelteceğine eminim. Sen nasıl düzeltmeyi düşünüyorsun?” denilerek motivasyonu korunarak çözüm bulması sağlanmalıdır
