Sahi, sıla-i rahim neydi?

Anlamı gibi işlevi de unutulmaya başlayan köklü kavramlarımızdan birisi de sıla-i rahimdir. Önce, “Sıla” ve “Rahim” sözcüklerine açıklık getirelim.

Sıla: Kavuşmak, ulaşmak, vasıl olmak, vuslat demektir.
Rahim: Rahmetten gelir. Rahmet “acımak”, “şefkat duymak ” anlamlarını taşır. Akrabalık, hısımlık, yakınlık gibi farklı kelimelerle dile getirilen insani yakınlığı ifade eder. Rahim (akrabalık) Allah’ın (cc) isimlerinden bir isimdir.

Sıla-i rahim: Hısım akrabayı ziyaret emek ve onlarla görüşmek ve mektuplaşmak; ilgi ve alakayı devam ettirmek akrabanın kusurlarını affedip, irtibatta olmak demektir.

Belirli aralıklarla ziyaretlerine gitmek, e-mail yazmak, telefon etmek, yakında ise görüşmek, yardıma gerek duyuyorlarsa yardım etmek, hastalanınca ziyaret etmek, bir problemi varsa ilgilenmek, sevincini paylaşmak, tebrik etmek, üzüntüsünde teselli edip, yanında olmak ve taziyede bulunmak, hal hatır sormak, selam vermek vs. hepsi sıla-i rahme dâhildir.
“Sıla-i rahim” iman belirtisi ve kalb inceliğinin göstergesidir.

Rahim (akrabalık) arşta güzel bir dille şöyle konuşur:
“Allah’ım! Benimle ilgi kuran kişiyle ilgilen, benden uzaklaşandan sen de uzaklaş.” Bunun üzerine Allah’ü Teala:
“Ben Rahman ve Rahim’im. Rahimi (akrabalığı) ismimden aldım. Kim ona bağlanırsa, onunla ilgilenirim. Kim onu terk ederse, ben de onu yüzüstü bırakırım.” buyurdu. (Bezzar)

“Sıla-i rahim” denilince ilk olarak akrabalara karşı sorumluluklarımız anlaşılmış olsa da, komşulara, arkadaşlara, meslektaşlara, iş arkadaşlarına, din kardeşlerine ve her çeşit tanıdıklara karşı da üzerimize vazife ve borç kılınmıştır.

Bu görevlerden bazıları şunlardır: 

• Karşılaştığımız bir mümine, tanımasak bile verilen bir selâm,
• Hangi din ve ırktan olursa olsun komşuluk hakkını koruma,
• Apartman komşularımızdan yaşlı ve yardıma gerek duyanlara yardım etme,
• Yaşlı kimselere yer gösterme, otobüste yer verme,
• Düşen bir çocuğu kaldırma,
• Yol soran kimseye adres tarif etme,
• İnsani ilişkilerde güler yüzlü, tatlı sözlü olma,
• İnsanlara karşı durumuna göre hayırhah ve yardımsever olma hepsi birer sıla-i rahim’dir.

Bu maddeleri çoğaltabiliriz. Sıla-i rahmi, bu sayılanlardan sadece biri olarak anlamak eksiklik olur.

Her şeyde olduğu gibi sıla-i rahimin de dereceleri vardır. En önemlisi birinci derecede nikâhı haram olan yakın akrabalar arasındaki sıla-i rahim gelir. Buna riayet etmek farzdır.

Tatillerde ne yapıp, edip sıla-i rahim yapacağımız kişileri ziyaret etmeye çalışmalıyız.

Sıla-i rahim sadece malla yapılmaz

Sıla-i rahim, akrabalara iyilik yapmak, kötülükleri onlardan uzaklaştırmaktır. Bu malla veya başka şeylerle yapılabilir. İyiliklere teşvik etmek, kötülüklerden uzaklaştırmak da sıla-i rahimdir.

Tüm iyiliklerde olduğu gibi; sıla-i rahimde bulunduğumuz kişilere yapacağımız iyilikler, karşılık bekleyerek yapılmamalı, beklentisiz iyilik yapılmalıdır. Unutan, akrabalık bağlarını koparanlara karşı da bu görev yerine getirilmelidir.

Bu konuda Peygamberimiz (sav) şöyle buyurmuştur;

“İyiliğe benzeri ile karşılık veren kişi, tam anlamıyla akrabasını görüp gözetmiş olmaz. Hakiki sıla, kişinin kendisi ile ilgiyi kesenleri görüp gözetmesidir.„ (Buharî, Edeb,15)

Yine bir başka Hadis-i şerifte:

“Akrabalık bağlarını kesip koparan kimse Cennete giremez.” buyurulmaktadır.

Sonuç

Akrabalık bağlarını koparıp, sıla-i rahimi kesen kişiler hakkında Rabbimiz şöyle bildiriyor:

“Demek, yüz çevirdiğinizde yeryüzünde bozgunculuk çıkaracak ve akrabalık   bağlarını koparacaksınız, öyle mi? İşte bunlar, Allah’ın lânetleyip, kulaklarını sağır, gözlerini kör ettiği kimselerdir. (Muhammed Suresi 22-23)

Sıla-i rahim yapmak; Allah’ın gözetiminde olmaya, Cennet’e girmeye, rızkın artmasına ve ömrün uzamasına vesile olan bir ameldir. Ayrıca sıla-i rahimin tam tersi olan akrabalık bağlarını kopartma ise Allah’ın lanetine, cehenneme girmeye ve kötü muameleye neden olur.

Peki, günahkâr ve bize düşmanlık yapan akrabalara sıla-i rahim yapılır mı? Müsaadenizle bunu haftaya ele alalım.