Yoklama kaçağı olan veya fiili askerliğe başlayan bedelli askerlikten faydalanamaz

Yoklama kaçağı olan veya fiili askerliğe başlayan bedelli askerlikten faydalanamaz

26 Haziran 2019 tarihinde yürürlüğe giren Askeralma Kanunu ile bedelli askerlik hizmeti kalıcı hale getirildi. Dövizle askerlik hizmeti imkânı ise gurbetçi için eskiden olduğu gibi devam ettirildi. Yurtdışında yaşayan her erkek Türk vatandaşı şartları yerine getiriyorsa yaş sınırı olmadan, yoklama kaçağı veya bakaya olduğuna bakılmaksızın, daha önce dövizle askerlik hizmeti kapsamında silah altına alınmamak kaydıyla

AVUKAT ŞERİF YILMAZ 20 Şubat 2021 AVUKAT ŞERİF YILMAZ

26 Haziran 2019 tarihinde yürürlüğe giren Askeralma Kanunu ile bedelli askerlik hizmeti kalıcı hale getirildi. Dövizle askerlik hizmeti imkânı ise gurbetçi için eskiden olduğu gibi devam ettirildi.

Yurtdışında yaşayan her erkek Türk vatandaşı şartları yerine getiriyorsa yaş sınırı olmadan, yoklama kaçağı veya bakaya olduğuna bakılmaksızın, daha önce dövizle askerlik hizmeti kapsamında silah altına alınmamak kaydıyla dövizle askerlik hizmetinden faydalanabiliyor.

Fakat bedelli askerlikten faydalanmak için kanunun 9’uncu maddedeki şartların oluşması gerekiyor. Her şeyden önce bu haktan sadece “Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyacı dikkate alınarak Bakanlıkça belirlenecek sayıda yükümlü” faydalanabiliyor.

Yani bedelli askerlikten faydalanacaklar başvuracak, her celp dönemi için Millî Savunma Bakanlığı ne kadar bedelli yükümlüye ihtiyacı olacağını belirliyor, ondan sonra bakılıyor. Şayet istekli sayısı bedelli askerlik için Bakanlıkça belirlenen sayıdan fazla ise, bedelli askerlikten yararlanabilecek olanlar kura ile seçiliyor. İstekli sayısının yararlandırılacak sayısından az olması durumunda kurasız olarak tüm istekliler bedelli askerlik hizmeti için seçiliyor.

Başvurdunuz, Bakanlıkça açıklanan listede size bedelliden faydalanma hakkı çıktı ancak parayı denkleştiremediğinizden bu haktan vazgeçtiniz. Bu durumda siz bu haktan bir daha faydalanamıyorsunuz.

Diğer bir durum ise, erteleme hakkınızın olması hali hariç, bedelli askerlik tercihinde bulunmadıysanız veya son hakkınızda tercihte bulunduğunuz halde kurada çıkmayıp da diğer statülerde sınıflandırılmış iseniz yine bedelli askerlikten yararlanamıyorsunuz.

Bedelli askerlik hakkının size çıkıp çıkmadığından daha önemlisi sizin bu haktan faydalanma hakkınız olup olmadığıdır. Bu hakka ilişkin şartlar yurtdışında yaşayan gurbetçimiz için de önemli. Çünkü bazı gurbetçilerimiz ya dövizle askerlik için gerekli şartları yerine getiremiyorlar ya da çeşitli sebeplerle bu kapsamdan çıkartılıyorlar. Böyle bir durumda gurbetçimizin bedelli askerlik hizmetinden faydalanması söz konusu olabiliyor. Nedir bu önemli şartlar? Sırasıyla izah edelim:

Önceden herhangi bir statüde fiilî askerlik hizmetine başlayanlar

Konunun daha iyi anlaşılması için gurbetçimize bakan yönü ile bu gruptakilere bir örnek verelim. Gelsenkirchen’de yaşayan ve 1970 doğumlu Oğuzhan bey 20 yaşında askerliğini tecil ettirerek 1994 yılında Essen Konsolosluğuna başvurarak dövizle askerlik hizmetinden faydalanmak istedi.

Bunun için o dönem geçerli olan mevzuat gereğince 10.000 DM bedelin dörtte biri olan 2.500 DM’yi peşin yatırdı ve Burdur’da silah altına alınarak bir ay temel askerlik eğitimini tamamladı. Geriye kalan 7.500 DM bedeli üç taksit halinde 38 yaşını dolduracağı 2008 yılı son gününe kadar (31 Aralık 2008) ödemesi gerekirken ailevi, sosyal, sağlık veya ekonomik sebeplerle ödeyemedi.

Bu durumda Oğuzhan bey dövizle askerlik hizmeti kapsamından çıkartıldı. Daha sonra 2011 ve 2016 yılındaki imkânlardan da yaralanamadı. Zira 2016 yılındaki kanun değişikliğinde süresinde ödeme yapılmadığından dövizle askerlik kapsamından çıkartılanlara 31 Aralık 2017 tarihine kadar başvuru yapma imkânı verilmişti. Bu tarihten sonra ise bu vatandaşlara bir daha dövizle askerlikten faydalanma hakkı verilmedi.

Bunun Anayasaya aykırı olduğunu daha önce bir videomuzda (*) ve bu köşemizde (**) ayrıntılarıyla dile getirmiştik. İşin bu tarafını bir kenara koyarsak Oğuzhan bey dövizliden faydalandırılmasa da yeni imkân bedelli askerlikten faydalanabilir mi?

Dövizli askerlikten bir daha faydalanamayan Oğuzhan bey maalesef yeni kanunun 9/6 maddesi gereğince daha önce dövizle askerlik kapsamında Burdur’da bir ay fiili askerlik için silah altına alındığından bedelli askerlikten de faydalandırılmıyor.

Bakaya durumunda bulunanlar

Mevzuatın tanımlamasıyla yoklamasından sonra sevke tabi olduğu halde sevkini yaptırmayanlar ile sevk edildiği birliğe katılmayanlara bakaya deniliyor. Bakaya kalmak kabahat nev’inden bir suçtur ve idari para cezasına tabidir.

Örneğin şartları oluşturamadığından dövizle askerlikten hiç faydalanamayan Bremen’de yaşayan gurbetçimiz 1970 doğumlu Kamuran bey Türkiye’de veya Konsoloslukta yoklamasını yaptırdı ve askere sevke hazır hale geldi. Ama askerlik şubesinden askere sevkini yaptırmadı. Veya sevki yapıldı ama birliğine katılmadı. Bu halde yeni kanunun 9/6 maddesi gereğince bakaya duruma düşen Kamuran bey bedelli askerlikten faydalanamaz.

Yoklamasının yapıldığı tarihte yoklama kaçağı veya saklı olanlar

 20 yaşına girmiş oldukları halde isimlerini nüfus kayıtlarına geçirmemiş ve başka bir ülke vatandaşlığı da bulunmayanlara saklı, tabi olduğu yoklama yılı içerisinde yoklamasını yaptırmayanlara da yoklama kaçağı deniliyor. Yoklama kaçağı olmak da bakaya kalmak gibi kabahat nev’inden bir suçtur ve idari para cezasına tabidir.

Yoklama kaçağı ile ilgili en çarpıcı örnek yukarıda örneğini verdiğimiz Kamuran beyin durumudur. Kamuran bey kanunun tabiriyle “yoklamasının yapıldığı tarihte” yoklama kaçağıdır. Örneğin 3 yıl çalışma şartını yerine getiremediğinden dövizle askerlik hizmetinden de faydalanmıyor. Başkaca bir yolla tecil hakkı da bulunmuyor.

İşte Kamuran beyin yoklaması yoklama kaçağı durumuna düştükten sonra yapıldığından kanunun 9/6 maddesi gereğince bedelli askerlikten faydalanamaz.

Biz genel olarak örneklerle konuyu anlatmaya çalıştık. Elbette her kişinin şartları farklı olabilir. Bu nedenle gerek dövizle gerekse bedelli askerlik hizmeti konularında özel durumunuzun tespiti için Büyükelçiliklerimize, konsolosluklarımıza, bağlı olunan askerlik şubesine veya Millî Savunma Bakanlığı Askeralma Genel Müdürlüğüne müracaat edip bilgi almanızı öneririm.

(*)    https://www.youtube.com/watch?v=HccY-LYHWPs&feature=youtu.be

(**) https://panorama-news.de/yazarlar/avukat-serif-yilmaz/daha-once-basvurup-kapsamdan-cikarilanlar-neden-dovizli-askerlikten-faydalanamiyor/