Gurbetçinin mevzuattaki şartlara göre yabancı ülkedeki motorlu veya motorsuz araçlarını gümrük vergisinden muaf olarak Türkiye’ye götürme hakkına halk arasında “Permi hakkı” deniyor. Biz ise hukuk ve mevzuat dilinde buna “Bedelsiz Araç İthal Hakkı” diyoruz. Hukuki dayanaklarımız bu hakkı düzenleyen 4458 sayılı Gümrük Kanunu, Gümrük Yönetmeliği, 7 Ekim 2009 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile Gümrük ve
Gurbetçinin mevzuattaki şartlara göre yabancı ülkedeki motorlu veya motorsuz araçlarını gümrük vergisinden muaf olarak Türkiye’ye götürme hakkına halk arasında “Permi hakkı” deniyor. Biz ise hukuk ve mevzuat dilinde buna “Bedelsiz Araç İthal Hakkı” diyoruz.
Hukuki dayanaklarımız bu hakkı düzenleyen 4458 sayılı Gümrük Kanunu, Gümrük Yönetmeliği, 7 Ekim 2009 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığının 6 Haziran 2017 tarihli 2 Seri Nolu Gümrük Muafiyet Tebliği hükümleridir.
Kimlerin bedelsiz araç götürme hakkı var?
Yurtdışında yaşayan her gurbetçimiz bu araç permi hakkından faydalanamıyor. Örneğin yabancılar uyruklular, mavi kartlar, evlenerek Türk vatandaşlığını kazananlar, geçici görevle yurtdışına gönderilen kamu görevlileri ve tüzel kişiliğe haiz kişilerin böyle bir hakları bulunmuyor.
Türk ve aynı anda çifte vatandaş olanlardan ise yurtdışında en az 24 ay ikamet ettikten sonra bulundukları ülkeden kesin dönüşle ikametlerini Türkiye’ye taşıyanlar, sürekli bir kamu görevini yerine getirmek üzere yabancı ülkelere gidip tekrar ataması Türkiye’ye yapılan kamu görevlileri, Türk vatandaşlığına geçip ikametgahlarını Türkiye’ye nakledenler ve yurtdışında ikamet ederken vefat edenlerin Türkiye’de ikamet eden mirasçılarının bu hakkı bulunuyor.
Ayrıca yurtdışında ikamet ettikten sonra bulundukları ülkeden kesin dönüşle ikametgahlarını Türkiye’ye taşıyanların giriş tarihlerinden geriye doğru 45 güne kadar olan süreler hariç toplamda 6 aydan yani 185 günden fazla Türkiye’de kalmamış olmaları da gerekir. Lâkin bu vatandaşlarımızdan en son geriye doğru 10 yıl içerisinde en az 5 yıl yurtdışında ikamet edenlerden bu süre şartı aranmıyor.
Hangi araçlar bedelsiz olarak götürülebilir?
Permi hakkı olan vatandaşlarımızdan kamu görevlileri ve ölenin mirasçıları dışındakiler, ülkeye götürecekleri motorlu veya motorsuz araçlarının, bulundukları ülke konsolosluğundan alacakları ikamet nakil belgelerindeki tarihten sonra Türkiye’ye ilk giriş tarihinden geriye doğru en az 6 ay öncesinden beri bulundukları ülkelerde kendi adlarına kayıtlı olması gerekir.
Kamu görevlilerinin araçları için bu süre, Türkiye’ye atama kararlarının yayınlandığı tarihten sonraki ilk girişlerinden, atama kararından önce Türkiye’ye girişleri olmuş ise son giriş tarihinden geriye doğru hesaplanır.
Şayet Türkiye’ye kesin dönüş yapmadan önce iki ayrı ülkede bulunan ancak çeşitli nedenlerle araç ilk bulunduğu ülkede en az 6 ay vatandaşımız adına kalmış ise bu vatandaşımızdan “İkametlerini naklettikleri ülkede adlarına kayıtlı olma” şartı aranmaz.
Mevzuatta karı-koca ve 18 yaşından küçük çocuklar aile ünitesi olarak kabul edildiğinden her Türk vatandaşı eş ayrı ayrı bedelsiz araç götüremez.
Bedelsiz olarak ithal edilecek özel kullanıma ait her türlü kara, deniz ve hava aracının bulunduğu ülkede gurbetçi vatandaşımızın adına kaydının yapıldığı yıl itibariyle model yılı dahil üç yıldan eski olmaması gerekir. İlk defa gurbetçimiz adına kayıt yapılırken kayıt ve model yılının farklı olması halinde en yakın tarih, model yılı tespit edilemiyorsa üretim yılı esas alınır. Ticari araçların ise bedelsiz ithali mümkün değildir.
Gurbetçimiz bir defada motorlu veya motorsuz araçlarından her birinden birer adedini Türkiye’ye bedelsiz olarak götürebilir. Örneğin bir adet otomobilini, bir adet deniz botunu, bir adet römorkunu, bir adet motosikletini ve bir adet elektrikli bisikletini götürmesi mümkündür.
Bedelsiz izni için ne zamana kadar başvuru gerekiyor?
Şu an içerisinde bulunduğumuz virüs salgını gibi mücbir veya beklenmeyen sebepler dışında yurtdışında 24 ay ikamet eden vatandaşlarımızın ikamet nakil belgelerindeki tarihten sonra ilk giriş tarihlerinden, kamu görevlilerinin görev sürelerinin bitişini müteakip ilk giriş tarihlerinden, Türk vatandaşlığına geçenlerin ise vatandaşlığa geçiş kararından sonra adlarına nüfus kağıdının düzenlendiği tarihten itibaren 6 ay içerisinde Türkiye ikametgahlarına göre tebliğ ile yetkilendirilmiş Yeşilköy Gümrük Müdürlüğü, Gebze Gümrük Müdürlüğü, İzmir Yolcu Salonu Gümrük Müdürlüğü veya Ankara Gar Gümrük Müdürlüğüne başvurmaları gerekir.
Permi hakkı bir defaya mı mahsustur?
Elbette kesin dönüş şartından dolayı permi hakkı bir defaya mahsus verilmektedir. Ancak bu kişinin bu hakkını kullandıktan sonra tekrar yurtdışına çıkamayacağı anlamına gelmez. Vatandaşımız tekrar yurtdışına çıktığında ise ilk fiili bedelsiz ithalatından itibaren tekrar şartları oluştursa bile 5 yıl geçmedikçe ikinci bir permi hakkı kullanamaz.
Bedelsiz ithal edilen araç için kısıtlamalar nelerdir?
Gümrük vergilerinden muaf olarak serbest dolaşıma sokulan araçlar 12 ay boyunca gümrük idaresinden izin alınmaksızın muafiyetten faydalanamayan kişi, kurum ve kuruluşlara belli bir para karşılığı veya karşılıksız olarak ödünç verilemez, teminat olarak gösterilemez, kiralanamaz, devredilemez, satılamaz veya muafiyet amacı dışında kullanılamaz.
Fakat bu araçlar 12 ay içerisinde muafiyet amacına uygun kullanılmak ve gümrük idaresinden izin alınmak kaydıyla muafiyet hakkına sahip başka bir vatandaş, kurum veya kuruluşa ödünç verilebilir, kiralanabilir, devredilebilir veya satılabilir.
Bedelsiz ithal edilen araç için ne ödemeliyiz?
Bedelsiz ithal edilen araçlar için serbest dolaşıma girişi sırasında Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve tespit edilen ÖTV miktarının yüzde 18’i oranında Katma Değer Vergisi (KDV) gümrük müdürlüklerince alınır. Araç için gümrük vergisi ödenmez.
Bu araçlar için ÖTV, aracın motor hacmine göre belirlenen oranlarda aracın mal, navlun ve sigorta bedelleri toplamından oluşan CIF değeri üzerinden hesaplanır. KDV ise belirlenen bu ÖTV miktarı üzerinden hesaplanır.
