Türkiye’deki kira geliriniz Almanya’da da vergilendirilebilir mi?

Türkiye’deki kira geliriniz Almanya’da da vergilendirilebilir mi?

Türkiye’de bulunan ister konut ister işyeri isterse tarım arazisini kiraya verilmesi ile elde edilen kira geliri Türkiye’de vergilendirilir. Bu gelirlerden dolayı Türkiye’de vergi ödenmesine rağmen Almanya mukimi yani Almanya’da ikamet eden vatandaşlarımızın ayrıca bu kira gelirleri dolayısıyla Almanya’da da vergi ödemesi gerekir mi sorusu hep soruldu. Fakat bu sorunun üzerinde yeterince durulmuyordu. Çünkü Almanya’da ikameti

AVUKAT ŞERİF YILMAZ 27 Şubat 2021 AVUKAT ŞERİF YILMAZ

Türkiye’de bulunan ister konut ister işyeri isterse tarım arazisini kiraya verilmesi ile elde edilen kira geliri Türkiye’de vergilendirilir. Bu gelirlerden dolayı Türkiye’de vergi ödenmesine rağmen Almanya mukimi yani Almanya’da ikamet eden vatandaşlarımızın ayrıca bu kira gelirleri dolayısıyla Almanya’da da vergi ödemesi gerekir mi sorusu hep soruldu.

Fakat bu sorunun üzerinde yeterince durulmuyordu. Çünkü Almanya’da ikameti olan ekser çoğunlukta vatandaşımız bu gelirlerini Almanya’da vergi dairesine bildirmiyordu. Oysa Almanya’da ikamet eden gurbetçimiz Alman Gelir Vergisi Kanunu’na göre tam vergi mükellefidir (unbeschränkte Steuerpflicht) ve dünyada vergiye tabi olabilecek tüm gelirlerini bildirmek zorundadır.

Her ne kadar Almanya için ne zaman başlayacağı halen belli olmasa da finansal hesapların otomatik bilgi değişimine ilişkin sözleşmenin yürürlüğe girmesi ile bu soru daha çok gündeme gelmeye başladı.

Gurbetçi için Türkiye’de kira geliri nasıl vergilendiriliyor?

Vatandaşlık durumlarına bakılmadan Almanya’da ikamet eden kişiler Türk vergi mevzuatı gereğince dar vergi mükellefidirler (beschränkte Steuerpflicht). Bunun anlamı bu kişilerin sadece Türkiye’de elde ettikleri gelirler vergilendirilir, diğer ülkelerdeki gelirleri vergilendirilmez.

Bu vatandaşların Türkiye’de kiraya verdikleri taşınmazın vasfına göre iki ayrım yapmakta fayda vardır.

İşyeri kiralarında

Birincisi işyeri (Dükkân, depo gibi) olarak kiraya verilen taşınmazlar. İşyeri kiralarında gelir vergisi tevkifat şeklinde yani kaynağında kesilir. Kiracı ödediği kira bedelinin içerisinde hesaplanan gelir vergisini doğrudan vergi dairesine yatırır. Bunun için kiraya veren gurbetçimiz gelir vergisi beyannamesi vermek zorunda değildir.

Örnek verelim. Almanya mukimi Faruk beyin Karabük’te bir dükkânı vardır ve bu dükkânın yıllık kira geliri 12.000 TL’dir. Bu gelir zaten kaynağında vergilendirilip kesildiğinden Faruk bey ekstra bir vergi ödemeyecek, yıllık gelir vergisi beyannamesi de vermeyecektir.

Kira alınmayan işyerlerinin tahsisi

Almanya’da ikamet eden gurbetçimiz mülkiyetindeki işyerini (Dükkanını) kira almaksızın Türkiye’de bulunan çocuğu, anne-babası, kardeşi, akraba veya arkadaşına tahsis etmiş ise bu işyeri için emsal kira bedeli usulü ile vergilendirme yapılır. Emsal kira bedeli usulünde kira bedeli taşınmazın emlak vergisi değerinin yüzde 5’i olarak belirlenir.

İşyeri kiralarında dikkat edilmesi gereken diğer bir konu kira bedellerinin mutlaka bir banka hesabına yatırılmasının zorunlu olduğudur. Yani kira bedellerini elden alamasınız. Bu durumda da banka hesap sahibinin ikameti Almanya’da ise ve Türkiye, Almanya ile otomatik bilgi değişimine başladığında bu hesap değişime tabi olacaktır.

Bilgi değişimi başladığında elbette bu hesabın hesap hareketleri bildirilmeyecek, sadece ilgili yılın 31 Aralık tarihi itibariyle bakiyesi bildirilecek. Ancak Alman maliyesi hesap hareketlerini talep ederse bu durum ortaya çıkacaktır.

Konut kiralarında

İkinci grup ise konut olarak kiraya verilen taşınmazlar. Diğer ülkelerde ikamet eden gurbetçilerimiz gibi Almanya’da ikamet eden gurbetçimiz de yıllara göre belirli miktarları aşan ve bu miktarın üzerindeki kira gelirlerinin kısmı beyanname usulü gelir vergisine tabidir. Örneğin vergiden istisna tutulan bu miktarlar 2019 yılında 5.400 TL, 2020 yılında 6.600 TL idi. Aynı zamanda 500 TL aylık kira bedelini aşan konut kira bedelleri de bir banka hesabına yatırılmak zorunda.

Yıllık gelir vergisi beyannamesine tabi bu kira gelirleri için istisna tutarların uygulanabilmesi için mutlaka kira gelirlerinin tam ve zamanında beyan edilmesi şarttır. Yani istisna tutarını aşan kira gelirinin elde edildiği yılı takip eden yılın Mart ayının sonuna kadar beyanname verilmek zorundadır. Aksi halde istisna tutar uygulanmaksızın tüm kira gelirleri vergiye tabi tutulur.

Kira alınmayan konutları tahsisi

Almanya’da ikamet eden gurbetçimiz konutunu kira almaksızın Türkiye’de bulunan çocuğu, anne-babası veya kardeşinin oturmasına tahsis etmiş ise işyerlerinin aksine bu konut için herhangi bir gelir vergisi ödemeyecek veya beyanname vermeyecektir. Bunlar dışındaki kişilere kira almaksızın tahsis ederse aynı işyerlerinde olduğu gibi kira bedeli taşınmazın emlak vergisi değerinin yüzde 5’i oranında emsal kira bedeli usulü ile tespit edilir ve vergilendirme yapılır.

Vergisi Türkiye’de ödenen bu kira gelirleri yeniden Almanya’da vergilendirilecek mi?

Bu soruyu cevaplayabilmek için 01.01.2011 tarihinden itibaren uygulanmaya başlayan “Türkiye Cumhuriyeti İle Almanya Federal Cumhuriyeti Arasında Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi ve Vergi Kaçakçılığını Önleme Anlaşması” hükümlerine bakmak gerekir. Bu anlaşmanın “Gayrimenkul Varlıklardan Elde Edilen Gelir” başlıklı 6/1 maddesi “Bir Akit Devlet mukiminin diğer Akit Devlette bulunan gayrimenkul varlıklardan elde ettiği gelir (tarım veya ormancılıktan elde edilen gelir dâhil), bu diğer Devlette vergilendirilebilir” diyor.

Bu maddenin Türkçesi “Evet taşınmaz Türkiye’de ise bundan elde edilecek kira gelirleri Türkiye tarafından vergilendirilir, ancak Almanya’nın da bu gelirleri vergilendirebilme hakkı vardır”.

O halde her iki ülke de gurbetçimizin Türkiye’deki kira gelirini vergilendirebilir. Bu durumda da gurbetçimiz aynı gelir için çifte vergi ödemek zorunda kalacak. İşte anlaşmanın 22/2 maddesi bunu önlemek için konulmuş ve istisna yöntemi uygulamasını benimsenmiştir. Yani elde edilen kira gelirleri sebebiyle Türkiye’de ödenen vergilerin Almanya’da ödenecek vergilerin hesaplanmasına esas olan matrahın dışında bırakılması gerekiyor.

Ancak, anlaşmanın 22/2-d maddesine göre gurbetçimizin Almanya’da vergiye tabi başkaca geliri varsa, Almanya artan oranlı vergi oranını belirlerken, vergiden istisna edilmiş gelir unsurlarını da matrah toplamında dikkate alabiliyor.

Örnekle açıklarsak; Almanya mukimi Faruk bey 2020 yılında Türkiye’deki taşınmazlarından dolayı yıllık 30.000 TL gelir elde etmiş ve bunun da istisna tutarlar dışındaki (30.000-6.600 =23.400 TL) kısmında % 15 ve 20 oranı ile gelir vergisini (3.300+280=3.580 TL) Türkiye’de ödemiş ve lâkin Almanya’da bu tutara uygulanan vergi oranı daha yüksek ise Alman vergi dairesi Türkiye’de ödenen kısmı düşecek aradaki farkı isteyebilecektir.

Faruk bey Almanya’da işçi olarak veya serbest çalışarak vergiye tabi ise Faruk beyin Almanya’daki o yıla ilişkin artan oranlı vergi dilimi ve vergi tarh oranı belirlenirken Türkiye’de ödediği 3.580 TL de hesaba katılacaktır.

Köşe yazımızda genel olarak verdiğimiz bu bilgiler ışığında Türk hukuku avukatı olarak bize değil Alman vergi hukukunda uzman avukatlara veya mali müşavirlere müracaat edip kendi durumunuzun tespitini yaptırıp yapılacak işlemlerle ilgili bilgi almalısınız.