Türkiye’de SSK girişi yaparken nelere dikkat etmeliyiz?

Gurbetçimizin büyük bir çoğunluğu Türkiye’den daha erken yaşta ve daha iyi bir maaşla emekli olmak amacıyla 2008 yılındaki kanun değişikliğinden sonra Bağkur’a göre daha avantajlı SSK kapsamına geçebilmek için Türkiye’de SSK girişi yapmak istiyor.

Ancak bunu yaparken birçok hata yaptıklarından hem borçlanma hem de emekli maaşı mağduru olabiliyorlar.

SSK girişi yapılmadan yurtdışı borçlanma ile emekli olunsa ne olur?

3201 sayılı Kanunda 2008 yılında değişikliğinden sonra yurtdışından borçlanma yapmak isteyen gurbetçimiz şayet Türkiye’de herhangi bir sigortalı çalışması varsa en son bu çalışmasının geçtiği sigortalılık statüsünde (SSK, Bağkur veya Emekli Sandığı), yoksa doğrudan Bağkur kapsamında borçlanma yapmak ve o statüde emekli olmak zorunda.

İşte Türkiye’de hiç çalışması olmayan veya en son Bağkur kapsamında sigortalılığı olan gurbetçimiz Bağkur kapsamından kurtulmak ve en son sigortalılık halini SSK yapmak için Türkiye’de SSK girişi yapıp borçlanmasını bu statüye çevirmektedir.

Sadece bunlar da değil. En son Emekli Sandığı kapsamında olanlar da bu kapsamdaki borçlanma bedelleri SSK ve Bağkur’a göre 3-4 kat daha fazla olduğu için sigortalılık statülerini SSK’ya çevirmek istiyorlar.

Bu SSK girişinin yapılması gerçekten de mantıklıdır. Örnek verecek olursak; Gurbetçimiz 01.03.1967 doğumlu Muazzez hanımın Türkiye’de hiç çalışması yok. Almanya’da ise ilk sigorta girişi 18 yaşını doldurduğu 01.03.1985 tarihidir.

Bu durumda Muazzez hanım Bağkur kapsamında en az 20 yıl yani 7200 gün borçlanıp 2019 yılı için 196.488 TL yatırmalı. Muazzez hanım borçlanma öncesi Türkiye’de SSK girişi yaparsa sadece 5000 karşılığı 136.540 TL’sı borçlanma bedeli yatıracak ve 41 yaşında (ki yaşını doldurmuş) emekli aylığına hemen hak kazanacak.

SGK, Bağkur kapsamında Almanya ilk sigorta girişini kabul etmediğinden Muazzez hanımın borçlanma bedelini 01.07.2019 tarihinde yatırdığını kabul edersek buna göre ancak 58 yaşında emekli olacak.

Daha erken emekli olmak için mutlak kazanma şansı olmasına rağmen masraf edip 1,5-2 yıl sürecek dava açması gerekecek. Diğer yandan SSK kapsamına göre daha fazla para yatırmasına rağmen en az yüzde 25 daha az emekli maaşı alacak.

Türkiye’de kendimizi nasıl çalışmış göstereceğiz?

Gerçekten bu soruyu anlamakta zorluk çekiyoruz. Kim bu soruyu veya söylemi çıkarmış bilmiyoruz. Hatta bize müracaat eden vatandaşlarımız bu “Sigortalı gösterme”, “Çalışmış gösterme” sözlerini emeklilikle uğraşan özel kişi ve şirketlerin yanında SGK ile konsolosluk memurlarının bile kullandığını söylüyor.

Şunu unutmayalım ki “Türkiye’de kendimizi nasıl çalışmış/sigortalı göstereceğiz?” sorusunun içerisinde hem kanunen hile yani kanunsuzluk hem de Türk Ceza Kanununa göre suç vardır.

Sosyal güvenlik kanunlarımıza göre bir kişinin sigortalı olması için bir işverene bağlı olarak çalışması gerekir. İşverenle iş sözleşmesi yaparken çalışma olmadan sigortalı olmak şeklinde anlaşma Türk Borçlar Kanunu’muza göre muvazaalı (danışıklı) bir işlem olduğundan geçersizdir. Yani kanuna göre şeklen geçerli görünen işlemle gerçekte anlaşılan irade farklıdır.

Hal böyle olunca “gösterilen” sigorta girişi kanunen geçersiz ve sahtedir. Bunun SGK tarafından normal denetimde veya ihbar sonucu tespiti halinde SSK girişi iptal edilir.

Borçlanma SSK statüsünde yapılmış ise iptal edilir ve yatırılan bedellerle prim günleri Bağkur kapsamına aktarılır. Emekli aylığı bağlanmış ise SSK emekli aylığı iptal edilir 5510 sayılı Kanunun 96 ıncı maddesine göre geriye dönük 10 yıllık  ödenen ve haksız alınan emekli aylıkları faizi ile geri alınır.

Diğer yandan çalışmaya dayanmayan bu “sigortalılık göstermede” işveren işe giriş bildirgesini SGK’ya verdiğinden şayet  SGK’nın bir kamu zararı oluşmuş ise hem Türk Ceza Kanunu’na göre nitelikli dolandırıcılık, hem de Yargıtay kararlarına göre işe giriş bildirgesi özel nitelikli belge olduğundan özel belgede sahtecilik suçunu oluşturmaktadır.

Sigortalı çalışma gösterilen kişi de buna bilerek iştirak etmiş ise hem işveren hem de sigortalı gösterilen kişiler hakkında savcılık tarafından ceza davası açılır.

Yurtdışında iken Türkiye’de sigortalı olabilir miyiz?

Bu mümkün değildir. Zira çalışma fiilen yapılmalı ve Türkiye’de bulunmalısınız. Hatta siz yurtdışında iken işveren sigorta işe giriş bildirgesi ile sigortalılığınızı başlatsa, ancak bu sigortalılık devam ederken siz Türkiye’ye gidip o yerde çalışsanız bile bu sigortalılığın tamamı iptal edilir. (SGK’nın 24.04.2019 tarihli 2019/9 sayılı Genelgesi)

Siz Türkiye’de iken çalışmanıza dayalı bir sigorta girişiniz başlatılır ve işten çıkışınızı almadan yurtdışına geri çıkarsanız Türkiye’de bulunduğunuz süredeki SSK’lı çalışmalarınız geçerli sayılır, yurtdışına çıkış tarihinden sonrakiler iptal edilir.

Çalışma yani sigortalılık sürelerinde Türkiye’de bulunup bulunmadığınız hem borçlanma hem de emekli aylığı bağlama aşamalarında SGK tarafından pasaportunuz ve Emniyet yurda giriş çıkış kayıtlarından kontrol edilmektedir.

 Geçerli bir SSK girişi için en az kaç gün çalışmalıyız?

Anayasamızda çalışma ve yerleşme özgürlüğü ile angarya yasağı teminat altına alınmıştır. Yani siz istediğiniz yerde çalışma özgürlüğüne ve istediğiniz zaman da o işten çıkma hakkına sahipsiniz.

Kimse sizi şu kadar süre çalışmak zorundasın deyip angaryaya zorlayamaz. İşveren de sizi istediği gibi işine alır ve memnun olmaması halinde de isteği zaman sizi işten çıkartabilir.

Durum bu olduğuna göre bir iş yerinde bir gün bile çalışmanız yeterli. İşyerinde bir gün çalışıp işveren tarafından o bir günün ücreti size ödenir ve sigorta priminiz SGK’ya yatırılır.

Bazılarının dediği gibi illâki  bir hafta, bir ay çalışma zorunluluğu yoktur. Hem şunu unutmayın ki, çok uzun çalışınca size çok emekli maaşı verilmiyor. Asgari ücretten çalıştığınızdan ne kadar çok çalışırsanız o kadar emekli maaşınızı düşürürsünüz.

SSK girişi için yurtdışındaki işimizden çıkmak zorunda mıyız?

SGK’nın 28.11.2013 tarihinde yayınladığı 2013/39 sayılı genelgesine kadar Türkiye’de SSK’lı çalışılan süre ile yurtdışındaki (ör:Almanya) çalışma yani prim süreleri çakıştığında Türkiye’deki SSK girişi iptal ediliyordu.

Bu durumda gurbetçimiz yurtdışındaki işyerlerinden ya ayrılmak ya da ücretsiz izin alarak prim çakışmasını önlemek zorunda kalıyordu. Hatta çoğu zaman bu mümkün dahi olmuyordu.

İşte bu genelgeden sonra kısa süreli Türkiye çalışmalarında çakışma olsa bile SSK girişiniz geçerli sayılıyor iptal edilmiyor. Yani SSK girişi yaparken yurtdışındaki işyerinizden çıkmak veya ücretsiz izin almak zorunda değilsiniz. Aynı husus SGK’nın en son yayınladığı 24.04.2019 tarihli 2019/9 sayılı genelgesinde de tekrarlanmıştır. Yeterki çalışırken Türkiye’de olun ve çalışmanız gerçek, usulüne uygun olsun.

Peki kanuna ve usulüne uygun bir sigorta girişi nasıl yapılır?

Bunu yurtdışından çıkıştan itibaren madde madde sıralayalım;

1. Türkiye’de sigorta girişi yapmak için ihtiyacınız olan tek şey Türk nüfus cüzdanınız veya mavi kartınızdır. Bununla birlikte Türkiye’de bir adres beyan etmeniz dışında başka bir şeye ihtiyacınız yok.

2. Türkiye’ye giriş ve çıkış yaparken mutlaka pasaportumuza mühür vurdurmalıyız. Yabancı ülke pasaportuyla veya kimliği ile (Ör. Almanya için Reisepass veya Ausweiss) giriş çıkış yapıyorsak ayrıca mavi kartımızı ibraz edelim. Yabancı ülke pasaportu yok ama kimlikle (ör: Ausweiss) giriş çıkış yapıyorsak girişte size pasaport polisi tarafından verilen ve mühürlenen küçük pusulayı mutlaka yanınıza alın ve saklayın. Bunlarla ileride sigortalı çalışırken Türkiye’de olduğunuzu ispat etmeniz daha kolay olur.

3. Türkiye’ye giriş yaptığınız gün sigortalı çalışmaya başlamayın. Bir gün sonra başlayın. Çıkışınızı da yurtdışına tekrar çıkmadan en az bir gün önce alın.

4. Çalıştığınız işvereninizi ve işyerini mutlaka görün. İşyerine gidip çalışın. İşvereniniz sizi işyerini tanımanız ve alışmanız için çalıştırmazsa bile mutlaka işyerinde bulunun. Orada çalışanları ve komşu işyerlerini tanıyın. İleride sahte sigortalılıktan dolayı iptal söz konusu olursa işyerinde bulunduğunuzu ve orada çalıştığınızı rahatlıkla ispatlarsınız.

5. İşe giriş ve özlük dosyanızı işverenin muhasebecisi mutlaka tam ve eksiksiz tutsun. Örneğin bazı işyerleri için sağlık raporu alınması ve bunun özlük dosyasında olması gerekebilir. İşten ayrıldığınızda maaş bordrosu mutlaka düzenlensin.

6. Halihazırda Türkiye’de iken nüfus cüzdanınız veya mavi kartınızı ibraz ederek kendinize en yakın PTT şubesinden bir “e-devlet şifresi” alın. Bu hem emeklilik işlemleriniz hem de diğer konularda ileride işinize çok yarayacak bir hizmettir. Alamazsanız yurtdışında konsolosluktan da bu şifreyi alabilirsiniz.

7. İşverenin sigorta priminizi yatırıp yatırmadığından emin olun. Prim yatırılmadan sigorta girişi geçerli olmaz. Bunu alacağınız e-devlet şifresiyle internet üzerinden kontrol edebilirsiniz.

8. “Biz sizin sigortalı göstermek dahil tüm yurtdışı borçlanma ve emeklilik işlemlerinizi yapıyoruz. Şu kadar para verin” diyenlere itibar etmeyin. Kanuna aykırı olarak nerede, kimin yanında, kaç gün sigortalı gösterildiğinizi dahi bilmediğiniz sahte naylon işletmeler dolayısıyla hem borçlanmanız hem de emekliliğiniz iptal edilebilir.  İşinizi kendi elinizle yapın.

9. Kısa süreli, usulüne uygun ve gerçek bir sigorta girişinden sonra yurtdışı borçlanma işlemleri yurtdışından da rahatlıkla yapılabilir. Başvurunuzu mutlaka bu işin uzmanı bilen kişilerle yapın.