Temmuz ayının ortalarından itibaren Alman hukuk çevrelerinde ve medyasında çıkan “Türkiye 2020 yılı sonuna kadar 2019 yılı hesap bilgilerini Almanya ile otomatik bilgi paylaşacak” haber ve paylaşımları Almanyalı gurbetçimiz arasında yeniden paniğe sebebiyet vermişti. Bu haber ve paylaşımlara cevaben bu köşemizdeki 15.08.2020 tarihli yazımızda ve Youtube kanalımızda yayınladığımız videomuzda 2020 yılında Türkiye’nin 5 Avrupa ülkesi
Temmuz ayının ortalarından itibaren Alman hukuk çevrelerinde ve medyasında çıkan “Türkiye 2020 yılı sonuna kadar 2019 yılı hesap bilgilerini Almanya ile otomatik bilgi paylaşacak” haber ve paylaşımları Almanyalı gurbetçimiz arasında yeniden paniğe sebebiyet vermişti.
Bu haber ve paylaşımlara cevaben bu köşemizdeki 15.08.2020 tarihli yazımızda ve Youtube kanalımızda yayınladığımız videomuzda 2020 yılında Türkiye’nin 5 Avrupa ülkesi ile özellikle de Almanya ile otomatik bilgi paylaşıma girmeyeceğini delilleri ile açıklamış, bu konuda T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığının açıklamasının beklenmesini tavsiye etmiştik.
Nihayet 25.08.2020 tarihinde Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Daire Başkanlığı beklenen açıklamalarını “Finansal Hesap Bilgilerinin Vergi Konularında Karşılıklı Olarak Otomatik Değişim Standardı Bilgilendirme Rehberi”ni yayınlayarak duyurdu.
Rehberdeki açıklamaya göre bizim de size duyurduğumuz gibi Alman hukukçuların ve medya haberlerinin aksine Türkiye 2020 yılında Almanya ile otomatik bilgi paylaşımında bulunmayacak. Hatta 2020 yılında AB üyesi Avusturya, Hollanda, Fransa ve Belçika ile de paylaşım yapamayacak.
Hangi ülkelerle 2020 yılında paylaşım yapılacak?
Gelir İdaresi Başkanlığının yayınladığı rehbere göre 107 ülke otomatik bilgi paylaşımı sözleşmesine taraf olmuş durumda. Ancak rehberin ekindeki 3 nolu tabloya göre Türkiye, 2020 yılında 54 ülke ile karşılıklı finansal bilgileri otomatik olarak paylaşacak.
Ancak bu listede Almanya, Avusturya, Hollanda, Fransa ve Belçika bulunmuyor.
Hatta Rehber’de bu 5 ülke ile 2021 yılında paylaşıma başlanacağı da belirtilmiyor. Ama bu 2021 yılında bu ülkelerle paylaşıma başlanmayacağı anlamına gelmiyor. Çünkü liste her yıl yenilenebiliyor ve 107 ülkeden yenileri paylaşım listesine eklenebiliyor.
Kimlerin bilgileri değişime tabi tutulacaktır?
Anlaşma kapsamında, ilgili ülkelerde yerleşik (mukim) kişi ve kurumların yanı sıra, bu ülkelerde yerleşik kişilerin kontrol ettikleri Türkiye’de yerleşik olan bazı kurumların (örneğin; faiz, temettü gibi pasif gelir elde eden ya da bu amaçla varlık tutan fakat finansal kuruluş olmayan kurumlar) bilgileri paylaşılacak.
Burada mukimlik veya mukim sayılma kavramı çok önemli. Örneğin Gelir Vergisi Kanunu’nun 4’üncü maddesine göre ikametgâhı Türkiye’de olanlar ile bir takvim yılında 6 aydan fazla devamlı olarak Türkiye’de oturanlar Türkiye’de yerleşmiş sayılıyor. Türk Medeni Kanun’un 19’uncu maddesine göre ise yerleşim yeri, bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir olarak tanımlanıyor.
Hangi kuruluşlar bildirim yapacak?
Kamu kurumları ile uluslararası kuruluşlar bu kapsamda sayılmıyor.
Paylaşıma tabi finansal hesaplar hangileridir?
Bilgi değişiminde kriter vatandaşlık değil, vergi amaçları yönünden yerleşikliktir (mukimliktir). 1/7/2017 tarihinden önce ve sonra açılan hesapların incelenme yöntemleri ise farklık gösteriyor. 1/7/2017 tarihinden sonra açılan hesaplarda kişinin Türkiye’de yerleşik (mukim) olduğunu beyan etmesi ve bu beyanın hesap açılışında alınan diğer bilgiler ile çelişmiyor olması halinde beyanın makul olduğu kabul ediliyor ve hesaba ilişkin bilgiler bildirilmiyor. Bu tarihten önce açılan hesaplarda ise finansal kuruluşun kayıtlarındaki tek gösterge, adres bilgisi değil. Örneğin yurtdışına ait bir telefon numarası bile hesabı bilgi paylaşımı kapsamına alabiliyor.
Hesap ile ilgili hangi bilgiler paylaşılacaktır?
Hesap sahibinin ve kurumlarda kontrol eden kişilerin (bazı ortaklar ya da bazen yöneticiler); Adı-soyadı, adresi, yerleşik (mukim) olduğu ülke, yerleşik (mukim) olunan ülkedeki vergi kimlik numarası, hesabın yılsonu bakiyesi ve yıl içinde hesaba ödenen faiz, temettü, hesapta tutulan finansal varlıkların satışından doğan gelirler gibi ödemelerin brüt tutarı paylaşılacak.
Ama kişi Türk vatandaşı veya mavi kartlı ise T.C. kimlik numarası, Türkiye vergi numarası ve vatandaşlık durumu hakkında bilgi verilmeyecek.
Yılsonu hesap bakiyelerinin kaynağına ilişkin (emekli aylığı, kira geliri gibi) bilgiler otomatik bilgi değişimi kapsamında bulunmuyor. Ayrıca gayrimenkuller (ev, bina, arsa vb.) ve araç gibi finansal nitelikte olmayan varlıklara ilişkin bilgilerin de temelde otomatik değişimi söz konusu değil.
Örnek verecek olursak: Macaristan‘da yerleşik (Macaristan mukimi) Okan bey Adana’da kiraya verdiği evinden 2019 yılında 50.000 TL kira geliri elde etmiş ve kira Türk finansal kuruluşunda (ör: banka) bulunan vadesiz mevduat hesabına yatmış. Okan bey yıl içinde hesabından hiç para çekmemiş. 2019 yılının başındaki hesap bakiyesi ise sıfırdır. Bu durumda, Macaristan‘a gönderilecek bildirimde hesabın yılsonu bakiyesi 50.000 TL olarak bildirilir, fakat otomatik bilgi değişimi kapsamında, Okan beyin Adana’da evi olduğu, paranın kaynağının kira geliri olduğu ya da hesaba kira yattığına ilişkin bir bilgi gönderilmez.
Elbette konu çok geniş ve birçok ihtimalli soruyu bağrında barındırıyor. Lâkin bu kısıtlı köşemizde hepsine yer vermemiz mümkün değil. Bu nedenle gurbetçimizlerimiz daha fazla detaylı bilgileri Türkiye’nin dış temsilcilikleri olan Büyükelçiliklere ve Konsolosluklara ya da Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığına müracaat ederek ücretsiz edinebilirler. Bizim gibi Türk hukuku avukatlarından ise danışma ücreti karşılığında bilgi alabilirler.
Yeri gelmiş iken son olarak “Bilgilerinizi işlem, itiraz ve dava açarak saklatıyoruz, koşun bize gelin” diyenlere karşı sizleri bir daha uyaralım;
Bu husus Rehberde de yer almış ve bizim üç yıldır yaptığımız uyarılar tekrarlanmıştır. Soru ve cevaplar aynen şu şekildedir:
Soru 33: Hesap sahiplerinin avukatlar ya da diğer hizmet sağlayıcılara vekalet vererek otomatik bilgi değişimi dışında kalması mümkün müdür?
Cevap 33: Yukarıda ifade edilen paylaşım kriterlerini taşıyan hesaplara ait bilgilerin, başvuru, dilekçe, itiraz ve dava gibi yöntemlerle otomatik değişim dışında bırakılması mümkün değildir. Vatandaşlarımız finansal hesap bilgilerinin bildirim dışında tutulacağı vaadiyle kendilerinden ücret, T.C. kimlik numaraları, e-devlet şifreleri gibi bilgileri talep eden kişi ve şirketlere karşı dikkatli davranmalı ve bu bilgilerin dolandırıcılık amacıyla kullanılabileceğini göz önünde bulundurmalıdır.
Bu konuda yurtdışında veya Türkiye’de ücret karşılığı hizmet vermek üzere hiçbir avukat, danışman veya şirket yetkilendirilmemiştir. Vatandaşlarımızın, avukatlara ya da danışmanlık firmalarına verilerinin yurtdışına aktarılmasına rıza gösterilmediği yönünde vekaletname vererek otomatik bilgi değişimini önlemeleri mümkün değildir.
Soru 34: Otomatik bilgi değişimi ile Kişisel Verileri Koruma Kanunu ihlal ediliyor mu?
Cevap 34: Otomatik bilgi değişimi, karşılıklı olarak (mütekabiliyet esasında) uluslararası anlaşma kapsamında yürütüldüğünden, Kişisel Verileri Koruma Kanununa aykırılık teşkil etmemektedir. 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında verilerin yurtdışına aktarılmasına rıza gösterilmediği yönünde dilekçe vererek otomatik bilgi değişimini önlemek mümkün değildir.
Yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın ilgili Kanuna atıfla Kişisel Verileri Koruma Kurumuna ya da Türkiye’deki diğer kamu kurumlarına verdiği dilekçelere verilen cevaplarda; Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine İlişkin Çok Taraflı Yetkili Makam Anlaşmasının imzalandığı, anlaşmanın sadece finansal hesapları kapsadığı ve yapılan işlemlerin mevzuata uygun olduğu hususları belirtilmektedir.
Bunları yaklaşık üç yıldır yazıyor ve sizi uyarıyoruz. Ama maalesef gurbetçimiz uyarılarımızı dikkate almadığından devamlı mağdur oluyor. Kabul olmayacak duaya âmin demeye çalışıyor. Hem de kendi parasını dolandırıcı ve yalancılara kaptırarak.
