Türk devleti bana mavi kart vermek zorunda değil mi?

Türk devleti bana mavi kart vermek zorunda değil mi?

Her Türk vatandaşlığından izinle çıkan kişinin mavi kart hakkı olması yasa gereğidir. Ancak yasa bunu bazı şartlara bağlamıştır. Bu hafta mavi kart hakkına sahip olduğunu düşünen fakat mavi kart alamayan ve bize ulaşan gurbetçilerimizin sorularına cevap vermek istiyoruz. Zira mavi kart hakkı önemli. Yabancı bir vatandaşlığa sahip olsanız bile seçme ve seçilme hakkı ile permi

AVUKAT ŞERİF YILMAZ 22 Ağustos 2020 AVUKAT ŞERİF YILMAZ

Her Türk vatandaşlığından izinle çıkan kişinin mavi kart hakkı olması yasa gereğidir. Ancak yasa bunu bazı şartlara bağlamıştır.

Bu hafta mavi kart hakkına sahip olduğunu düşünen fakat mavi kart alamayan ve bize ulaşan gurbetçilerimizin sorularına cevap vermek istiyoruz. Zira mavi kart hakkı önemli. Yabancı bir vatandaşlığa sahip olsanız bile seçme ve seçilme hakkı ile permi ile araç ve ev eşyası götürme hakları dışında Türk vatandaşının sahip olduğu ikamet, seyahat, yerleşme, taşınmaz edinme, çalışma, sosyal güvenlik v.s. gibi tüm haklara sahip oluyorsunuz.

Soru ve cevaplara geçmeden önce yasanın mavi kartlıyı nasıl tanımladığını bir daha hatırlayalım. 25.04.2006 tarihli 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Yasasının “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesine 09.05.2012 tarihli ve 6304 sayılı Yasayla eklenen “m” fıkrası mavi kartı, doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ve bunların 29.05.2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Yasasının 28’inci maddesinde belirtilen altsoylarına verilen ve söz konusu maddede belirtilen haklardan faydalanabileceklerini gösteren resmî belge olarak tanımlıyor.

Buradan anlayacağımız mavi kart hakkı sahibi olabilmek için;

  • Doğumla Türk vatandaşı olmak
  • Doğumla Türk vatandaşı olmamakla birlikte daha önceden mavi kart hakkı sahibinin altsoyu (çocuğu, torunu gibi) olmak
  • Türk vatandaşlığını izin alarak kaybetmiş olmak
  • Yabancı vatandaşlığa sahip olmak gerekiyor.

Bunlar dışında;

  • Doğumla Türk vatandaşı olmayanlar (Sonradan Türk vatandaşlığını kazananlar)
  • Mavi kart hakkı sahibinin altsoyu olmayanlar
  • Türk vatandaşlığından çıkartılanlar
  • Türk vatandaşlığı iptal edilenler
  • Türk vatandaşı olanlar (Çifte vatandaşlar dahil) mavi kart hakkı sahibi olamazlar.

Yasaya göre şartları belirlediğimize göre şimdi sorulara geçebiliriz.

Soru 1: Yunanistan vatandaşı iken evlenerek Türk vatandaşı oldum. Türk vatandaşlığından izin alarak çıkıp Alman vatandaşlığını aldım. Mavi kart hakkım var mı?

Doğumla Türk vatandaşı değil, Yunanistan vatandaşıydınız. Evlenme yolu ile eşinizden dolayı Türk vatandaşlığını kazandınız. Şimdi ise Yunan vatandaşlığınızı tutarak Türk vatandaşlığından izin alarak çıktınız. Yunan ve Alman vatandaşısınız. İzinle çıkmanıza rağmen doğumla Türk vatandaşı olmadığınız için mavi kart hakkı sahibi olamazsınız.

Ayrıca doğumla Türk vatandaşı olan eşiniz de izinle Türk vatandaşlığından çıksa ve mavi kart hakkı sahibi olsa bile siz yine mavi kart hakkı alamazsınız. Çünkü siz onun altsoyu yani çocuğu veya torunu değilsiniz.

Soru 2: Askerlik dolayısıyla Türk vatandaşlığından çıkartıldım. Ben de mavi kart alabilir miyim?

Doğumla Türk vatandaşı olsanız bile Türk vatandaşlığından izin alarak çıkmadınız, çıkartıldınız. Bu durumda sizin mavi kart hakkınız bulunmuyor.

 Soru 3: Ben Türk vatandaşı iken Alman vatandaşı eşimden olma 20 yaşında oğlumuz var. Benim mavi kartım var. Oğluma da mavi kart alabilir miyiz?

 Türk Vatandaşlığı Yasasına göre oğlunuzun doğduğu tarihte siz Türk vatandaşı olduğunuzdan oğlunuz da yasal olarak doğumla Türk vatandaşıdır. Bunu Türk nüfusuna bildirmemenizin bir önemi yoktur. Oğlunuz annesinden dolayı da zaten Alman vatandaşı. Altsoyunuz olarak oğlunuz doğduğu tarihte Türk vatandaşı olacağından şimdi siz mavi kartlı olsanız bile onun mavi kart hakkı bulunmuyor.

Böyle bir durumda oğlunuz öncelikle 18 yaşını geçtiğinden kendisini nüfusa kaydettirecektir. Bu kayıt işleminden sonra 20 yaşında yani askerlik çağına girdiğinden askerliğini erteletmesi gerekir. Bunu yaptıktan sonra oğlunuz 35 yaşına kadar sorunsuz, bu yaştan sonra dövizli, bedelli veya fiili askerlik hizmetini yapması halinde Türk vatandaşlığından devletten izin alarak çıkabilir. Tüm bunlardan sonra oğlunuz mavi kart hakkı sahibi olabilir.

Soru 4: Türk vatandaşlığından izinle çıkıp o dönem pembe kart almıştım. Şimdi konsolosluğa gittiğimde “Sen Türk vatandaşısın” deyip mavi kart vermiyorlar. Neden?

Anlaşılan 2000 yılı öncesi Türk vatandaşlığından izin alarak çıkanlardansınız. Büyük ihtimalle 2000 yılı öncesi Türk vatandaşlığından izinle çıkma belgesini aldığınız tarihte Konsolosluk çalışanları size tekrar Türk vatandaşlığına girişiniz için dilekçe imzalatmış.

Bu durumda örneğin 1998 yılında bulunu yaptıysanız Konsolosluk aynı yıl size pembe kart verilebilir. Zira o dönemde sadece Alman vatandaşısınız. Ancak tekrar Türk vatandaşlığına giriş dilekçeniz halen işlemdedir. Daha sonraki bir tarihte örneğin 1999 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla tekrar Türk vatandaşı olmuşsunuzdur.

Bu durumda İçişleri Bakanlığı veya Konsolosluk size tekrar vatandaşlığa kabul ile ilgili herhangi bir yazı göndermese de, sizin bundan haberiniz olmasa da, kendinizi sadece Alman vatandaşı sanarak bugüne kadar gelseniz de siz Türk vatandaşlığıyla birlikte çifte vatandaşsınız.

Türk vatandaşlığı olan kişiye de mavi kart değil, ancak nüfus cüzdanı veya kimlik kartı verilir. Bu nedenle mavi kart alamazsınız.

Soru 5: Annem ve babam Alman vatandaşı olduktan ve mavi kart aldıktan sonra doğdum. Ben de mavi kart alabilir miyim?

2012 yılına kadar Türk  vatandaşlığından izinle çıkanların çıkma tarihinde mevcut bulunan çocukları da anne-babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığından izinle çıktıklarından bu çocuklara da mavi kart hakkı veriliyordu. Lâkin çıkma tarihinden sonra doğan çocuklara mavi kart hakkı verilmiyordu. Çünkü yasal düzenleme bu şekildeydi.

Örnek verirsek 2005 yılında izinle Türk vatandaşlığından çıkan anne-babaya bağlı olarak 2000 ve 2004 doğumlu çocuklarda izinle Türk vatandaşlığından çıkıyor ve bunlar da mavi kart hakkı sahibi oluyorlardı. Ama 2007 yılında doğan çocuğa bu hak verilmiyordu.

09.05.2012 tarihli ve 6304 sayılı Yasa değişikliğiyle ve “Mavi Kartlılar Kütüğü”nü oluşturan T.C. İçişleri Bakanlığının 30.04.2013 tarihli yönergesi ile bu çocuklar ne zaman doğarlarsa doğsunlar, doğumla Türk vatandaşı olmasalar bile mavi kartlının altsoyu olduklarından bunlara da mavi kart hakkı verildi. Örneğimizdeki 2007 yılında çocuğumuz gibi.

Dolayısıyla anne ve babanız Alman vatandaşı olduktan ve mavi kart aldıktan sonra doğsanız bile  siz de mavi kart hakkı sahibi oluyorsunuz. Hatta bunun ötesinde sizin de çocuğunuz olsa ona da mavi kart alabilirsiniz.

ÖNE ÇIKANLAR