Otomatik bilgi paylaşımda banka hesabında kullanılan vekaletname

Otomatik bilgi paylaşımda banka hesabında kullanılan vekaletname

Bu köşe yazımda yurtdışında ikamet eden birine verilen vekaletname ile işlem gören banka hesaplarının paylaşıma girip girmeyeceğini cevaplandırmaya çalışacağım. Ancak bu defa konuya Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) yayınladığı rehberden daha geniş bir hukuki çerçeveden bakacağız. Gerçekten GİB, 25 Ağustos 2020 tarihinde yayınladığı rehberin “Finansal kuruluşlar bildirim kapsamındaki müşterilerini nasıl tespit edecek?” diye 15’inci sorusunda verdiği

AVUKAT ŞERİF YILMAZ 06 Aralık 2020 AVUKAT ŞERİF YILMAZ

Bu köşe yazımda yurtdışında ikamet eden birine verilen vekaletname ile işlem gören banka hesaplarının paylaşıma girip girmeyeceğini cevaplandırmaya çalışacağım. Ancak bu defa konuya Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) yayınladığı rehberden daha geniş bir hukuki çerçeveden bakacağız.

Gerçekten GİB, 25 Ağustos 2020 tarihinde yayınladığı rehberin “Finansal kuruluşlar bildirim kapsamındaki müşterilerini nasıl tespit edecek?” diye 15’inci sorusunda verdiği cevapta 01.07.2017 tarihinden önce açılan hesaplarda nasıl bir taramanın yapılacağını ve hangi kriterlerin bulunması halinde bu hesabın paylaşıma gireceğini sıralamış.

İşte GİB bu kriterlerden biri olarak da banka hesabında yurtdışında ikameti olan birine vekaletname veya imza yetkisi verilmiş olması halinde bunun paylaşıma alınacağını belirlemiş.

Sadece GİB mi? Hayır. Rehbere göre kuralları belirleyen banka genel müdürlükleri de aynı şeyi tekrarlamış. Örneğin Ziraat Bankası ve Denizbank gibi bankaların konu ile ilgili internet sayfalarında yayınladığı duyurularında olduğu gibi.

Bazı vatandaşlarımız bu soru ile ilgili GİB’le iletişime geçtiklerinde “Rehberde yazıldığı gibi yurtdışında ikamet eden birine vekaletname verilmiş ise banka hesabı paylaşıma girer” cevabını almış.

Burada soru; İnsana oldukça mantıksız gelen bu kuralın gerçekten hukuka uygun olup olmadığı, GİB’in kendisinin koyduğu saçma sapan bir kural olup olmadığıdır.

Gerçekten ben Almanya’da ikamet ederken 2020’de Türkiye’ye gittim. Babam 82 yaşında ve yurtdışına hiç çıkmadı. Hep Türkiye’de ikamet etti. Ancak pandemi dolayısıyla babam gibi 65 yaş üstü olanların sokağa çıkması yasak olduğundan babam bankada halletmesi gereken işlemleri halledemiyor.

Bu nedenle bana 2019 yılında verdiği bir özel vekaletname ile bu işlemleri yapmamı istedi ve ben bu vekaletname ile bankada babam adına işlem yaptım. Ve bu vekaletname elektronik ortamda banka sistemine girdi. Bazı gazete ve TV haberlerinin aksine halen bu konu belli değil ama diyelim ki, Türkiye 2021’de Almanya ile 2020 bilgilerini paylaşacak.

Rehbere göre 01.07.2017 tarihinden önce açılan ve ikamete yani yerleşik yeri devamlı Türkiye olan babamın bu hesabı sırf ben yurtdışında ikamet ediyorum diye ve onun adına vekaletname ile bir işlem yaptım diye paylaşıma girip Almanya’ya bildirilecek. Oysa hesap sahibi babam, yani asil olan babam ve Almanya ile vergisel konular dahil hiçbir ilgisi yok. Ben ise vekilim.

Size başka bir örnek vereyim. Murat bey bir avukat olarak bana verdiği vekaletname ile Türkiye’de eşi Latife hanıma karşı boşanma davası açtım diyelim. Dava sonunda eşler boşandı. Şimdi bu durumda Latife hanımı ben mi boşanmış oluyorum yoksa Murat bey mi? Veya Latife hanımdan ben mi boşanmış oluyorum? Murat bey asıl, ben ise vekilim. Oysa evlilik de boşanma da tüm maddi ve manevi sonuçlarıyla Murat beye ait, bana değil.

İşte babamın hesabında vekil olarak yaptığım işlemden dolayı Almanya ile hiçbir ilişkisi ve bağı olmayan babamın hesabının Alman maliyesinin elinde ne işi var?

Böyle saçma ve mantığa aykırı bir durum söz konusu oluyor. Bu eleştirimizi bir yana koyalım.

GİB bu kuralı niye koydu? Kafasına göre mi belirledi?

Bunun için otomatik bilgi paylaşımın hukuki temelini belirleyen uluslararası sözleşme hükümlerine bakıyoruz. Türkiye açısından 31.12.2019 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe giren otomatik bilgi paylaşımı sözleşmesinin “Tanımlar” başlıklı 2’inci maddesi “Bildirimi Zorunlu Hesap”ı tanımlarken “Ortak Bildirim Standardı”na uygun tespitten bahsetmekte, sonra da “Ortak Bildirim Standardı”nı G20 ülkeleriyle birlikte OECD tarafından geliştirilen vergi konularında finansal hesap bilgilerinin otomatik bilgi değişimine ilişkin yorumlar dahil standart olarak tanımlıyor.

Bunun anlamı otomatik bilgi paylaşımında finansal kuruluşlar yani genellikle bankalar bir hesap otomatik bilgi paylaşımına tabi midir tabi değil midir diye tespit ve inceleme yaparken uluslararası belirlenen ve adına da “Ortak Bildirim Standardı” denilen kurallara göre hareket edecek.

O halde biz öncelikle OECD’nin belirlediği ve sözleşmeye imza atarak bunu kabul eden Türkiye’yi de bağlayan “Ortak Bildirim Standardı”na bakmamız gerekiyor. Türkiye’de bu standarda İngilizce kısaltması olarak CRS deniyor ve bankacılar genellikle bu kısaltma ile tanıyorlar.

Bu standart 2014 yılında yayınlanmış. OECD internet sayfasından rahatlıkla bulabilirsiniz. Lâkin sadece İngilizce ve Fransızca versiyonları var. İşte bu “Ortak Bildirim Standardı”ın 32’inci sayfasında bankanın hesabı kontrol ederken paylaşım yapılacak ülkede ikameti olan birine verilen vekaletname veya imza yetkisinin paylaşıma tabi tutulacak bir veri olarak kabul ediliyor.

OECD, bu “Ortak Bildirim Standardı” ile ilgili yayınladığı İngilizce ve 2020 Ocak ayında yayınladığı Almanca rehberde de aynı kuralı tekrarlıyor.

Hatta Almanya, otomatik bilgi paylaşımı ile ilgili 2015 yılında yürürlüğe koyduğu Finansal Hesapların Otomatik Paylaşımı Kanunu’nun 11 ve 12’inci maddelerinde de aynı GİB’in rehberinde olduğu gibi yurtdışında ikamet eden birine verilen, güncel olarak geçerli bir vekaletname ile işlem gören hesapların paylaşım kapsamına alınacağını hükme bağlamış.

Kısacası bize mantıksız ve hukuki gelmezse de GİB yayınladığı rehberi kafasına göre değil uluslararası sözleşmelere ve hukuka uygun olarak hazırlayıp yayınlamıştır.

Fakat burada bilgi eksikliği vardır. Her ne kadar kural bu olsa da “Ortak Bildirim Standardı”nın 34’üncü ve 120’inci sayfalarında bu hesabın paylaşımdan çıkartılması mümkündür. Şayet güncel bir vekaletname ile işlem gören hesabın sahibi yukarıda verdiğim örnekte babam, bankasına müracaat ederek kendisinin Türkiye’de ikamet ettiğini ve beni de azlettiğini beyan ve ispat ederse hesabı güncellenerek paylaşımdan çıkartılır.

Bu husus GİB’in rehberinde maalesef belirtilmemiş.