Geçici ithalat kapsamında yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi (YTGGK) ve yabancı taşıtlar geçici giriş formu (YTGGF) ile yabancı plakalı aracın Türk plakası ile kullanılmasına ilişkin (Mavi plakalı araç, misafir plakalı araç, yabancıdan yabancıya araç veya Taxfreecar deniyor) şartları genel bilgilerle daha önce bu köşemizde izah etmeye çalışmıştık¹. Bugünkü köşe yazımızda ise bu uygulamadaki özellikle 185
Geçici ithalat kapsamında yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi (YTGGK) ve yabancı taşıtlar geçici giriş formu (YTGGF) ile yabancı plakalı aracın Türk plakası ile kullanılmasına ilişkin (Mavi plakalı araç, misafir plakalı araç, yabancıdan yabancıya araç veya Taxfreecar deniyor) şartları genel bilgilerle daha önce bu köşemizde izah etmeye çalışmıştık¹.
Bugünkü köşe yazımızda ise bu uygulamadaki özellikle 185 gün kuralını izah edeceğiz ve sizlerden gelen bazı sorulara cevap vereceğiz.
Öncelikle bu misafir plaka uygulamasındaki bazı kavramları ve 185 gün kuralını izah edelim ki, konu daha iyi anlaşılsın.
Yabancı plakalı aracın Türk plakasıyla kullanılmasında sadece Türkiye için geçerli olan ya yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi (YTGGK) ya da yabancı taşıtlar geçici giriş formu (YTGGF) yolu ile yabancı plakalı aracın MA-MZ’e kadar verilen Türk plakasına çevrilmesi mümkün.
Geçici giriş karnesi TURİNG kurumuna verilen bir teminatla, geçici giriş formu ise gümrük idaresine verilen veya gösterilen bir teminatla verilebiliyor. İkisinin arasındaki fark sadece teminat verilen kurumun farklı olmasıdır.
Bu haktan yurtdışında yerleşik yani yurtdışında ikamet tesis etmiş ve en az 185 gün yurtdışında bulunan Türk vatandaşları ile çifte vatandaşlar haricinde yabancı ülke vatandaşlarıyla mavi kart hakkı sahiplerinden Türkiye’ye öğrenim veya çalışma amacıyla geçici olarak gelenler faydalanabiliyor.
Yurtdışından emekli çifte vatandaşlığı ve mavi kart hakkı olmayan, tamamen yabancı kişilerden çalışma veya öğrenim görme şartı aranmıyor.
Yurtdışından emekli mavi kart hakkı sahibi gurbetçimiz Türkiye’de çalışma veya öğrenim şartını yerine getirmeden bu haktan faydalanamıyor. Çünkü mavi kart sahibi kişiler ikamet izninden muaf olarak Türkiye’de sınırsız olarak ikamet edebiliyorlar.
Tamamen yabancı da olsa Türkiye’den emekliler ise Türkiye’de çalışma veya öğrenim şartını yerine getirmeden bu haktan faydalanamıyor.
Türkiye’de kurulu bir şirketi temsil ve imzaya yetkili olan ve bu durumun şirket ana sözleşmesinde yer aldığını ispat eden firma ortağı mavi kartlı veya tamamen yabancı kişiler Türkiye’de trafiğe tescil edilmek üzere özel kullanıma mahsus yabancı plakalı taşıtlarını getirebiliyorlar.
Bu uygulamada ticari araçlara veya özel kullanıma mahsus kara taşıtları hariç özel kullanıma mahsus olsalar bile hava veya deniz taşıtlara misafir plaka hakkı verilmez.
Misafir plakalı araç getirme hakkı olanlar yabancı plakalı araçlarını Türkiye’de çalışma veya öğrenim süresi içerisinde de Türkiye Gümrük Bölgesine getirilebiliyorlar. Ancak, söz konusu kişilerin Türkiye’de çalışmaya veya öğrenime başladıkları tarih itibariyle yurtdışında yerleşiklik şartını yani bu tarih itibariyle geriye doğru 185 gün yurtdışında bulunma şartını sağlamaları ve kesintisiz olarak çalışmaya veya öğrenime devam etmeleri gerekiyor.
MA-MZ plakasına kayıt için getirilen araçlarla ilgili bir yaş, model, marka veya motor hacmi sınırlaması da bulunmuyor.
Bu genel ve tekrar bilgilerden sonra şimdi de diğer köşe yazımızda¹ izah edemediğimiz konuları soru cevap şeklinde cevaplandıralım.
-Türkiye’ye gelip ikamet ettikten bir süre sonra çalışmaya veya öğrenim görmeye başlayan mavi kartlı veya tamamen yabancı kişi yurtdışında adına kayıtlı özel kullanıma mahsus taşıtını misafir plaka kapsamında getirme hakkı var mıdır?
Bu soruya hem evet hem hayır cevabı verilebilir. Zira yukarıda da belirtildiği gibi Türk plakası olarak tescil edilmek üzere geçici olarak yabancı plakalı taşıt getirilebilmesi için bu kişilerin Türkiye’de çalışmaya veya öğrenime başladıkları tarih itibariyle yurtdışında yerleşiklik şartını sağlamaları gerekiyor.
Örneğin Almanyalı gurbetçimiz ve mavi kartlı Tarık bey Türkiye’ye 15.09.2020 tarihinde gelmiş ancak yaklaşık 10 ay sonra 15.07.2021 tarihinde Eskişehir’de bir işverene bağlı olarak çalışmaya veya Anadolu Üniversitesinde öğrenime başlamış. Tarık beyin çalışmaya veya diyelim öğrenime başladığı 15.07.2021 tarihinden geriye doğru bir yılda 304 gün Türkiye’de yerleşik olduğu için Almanya’da adına kayıtlı Alman plakalı aracını Türkiye’ye getirip Türk plakası alarak kullanma hakkı bulunmuyor.
Çünkü burada çalışmaya veya öğrenime başladığı 15.07.2021 tarihinden geriye doğru bir yılda kesintili veya kesintisiz 185 gün yurtdışında bulunma şartını yerine getiremiyor.
Lâkin Almanyalı gurbetçimiz ve mavi kartlı Tarık bey Türkiye’ye 15.09.2020 tarihinde gelmesine rağmen yaklaşık 4 ay sonra 15.01.2021 tarihinde çalışmaya veya öğrenimine başladığını kabul edersek kendisi çalışmaya başladığı tarihten geriye doğru bir yılda kesintili veya kesintisiz 185 günden fazla 245 gün yurtdışında yerleşik olduğu için bu uygulama kapsamında Almanya’da adına kayıtlı Alman plakalı aracını Türkiye’ye getirip Türk plakası alarak kullanma hakkı oluyor.
-Diğer bir sorumuz, mavi kart sahibi gurbetçimiz, misafir plaka uygulaması kapsamında yabancı plakalı araç getirebilmesi için Türk vatandaşlığından çıktığı tarihten sonra yurtdışında kalması yani 185 gün kuralını yerine getirmek zorunda mı?
Evet zorunda. Türk devletinden izin alarak Türk vatandaşlığından çıkan kişilerin trafiğe tescil edilmek üzere yabancı plakalı taşıt getirebilmeleri için Türk vatandaşlığından çıktıkları tarihten sonra yurtdışında ikamet tesis etmeleri ve 185 gün yurtdışında bulunmaları gerekiyor.
Örnek verelim. Almanyalı gurbetçimiz Tarık bey Türkiye’de çalışmaya başladığı 15.09.2019 tarihinde Alman ve Türk çifte vatandaş idi. 15.07.2020 tarihinde izin ile Türk vatandaşlığından çıkarak mavi kartlı oldu. Bu durumda Tarık bey, Türk vatandaşlığından çıktığı tarihten geriye doğru bir yılda 303 gün Türkiye’de bulunduğundan Alman plakalı arabasını trafiğe tescil edilmek üzere geçici olarak Türkiye’ye getiremez. Alman plakalı arabasını getirebilmesi için 18.07.2020 tarihinden sonra mutlaka Almanya’da bir ikamet tesis etmesi ve en az 185 gün Almanya’da bulunması gerekmektedir.
-Peki bu Türk trafiğine kaydedilmek üzere getirilecek taşıtın yurtdışında satın alındığı tarih ile ilgili bir kısıtlama var mıdır?
Türk trafiğine kaydedilmek üzere getirilecek aracın Türkiye’de çalışma veya öğrenime başlama tarihi öncesinde veya sonrasında yurtdışında tescil edilmiş olmasının bir önemi bulunmuyor.
-Türk trafiğine kaydedilmek üzere arabasını getiren gurbetçimizin Türkiye’de işten ayrılması veya öğreniminin sona ermesi durumunda ne yapması gerekir?
Gurbetçimizin bu durumda en geç 30 gün içerisinde gümrük idaresine başvurarak arabasını yurtdışı etme, devir veya terk işlemlerinden birini yapması gerekir. Aksi takdirde 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 238. maddesi uyarınca cezai işlem uygulanarak arabası yurtdışı ediliyor.
-Yabancıdan yabancıya satış kapsamında getirilen araba Türkiye’de bir başka kişiye satılabilir mi?
Her şeyden önce bu aracın satış ve devri ancak aynı hakka sahip diğer bir yabancıya yapılabilir. Türkiye’de veya yurtdışında yerleşik Türk vatandaşlarına, çifte uyruklulara satış veya devir yapılmaz. Aracın aynı hakka sahip diğer yabancıya satış ve devrinin yapılabilmesi için de satıcı ve alıcı kişilerin asıl yerleşim yerinin bulunduğu ülkede ya da o ülke toprağı sayılan elçilik veya konsolosluklarda mülkiyet devrinin yapıldığının belgelendirilmesi ve aracın gümrük idaresinin denetimine alınması zorunludur.
-Yabancıdan yabancıya satış ve devirde de yurtdışı yerleşiklik şartı aranır mı?
Misafir plaka uygulaması kapsamında Türkiye trafiğine kayıtlı bir taşıtın başka bir yabancıya devredilebilmesi için aracı devredecek kişinin örneğin yukarıdaki Almanyalı gurbetçimiz Tarık beyin Türkiye’ye geliş amacına yönelik şartlarında değişiklik olmaması gerekir. Çalışma veya öğrenimin devam ediyor olması gerekir.
Ayrıca devralacak kişinin ise, örneğin diğer mavi kartlı Belçikalı gurbetçimiz Levent beyin Türkiye’de çalışmaya veya öğrenim görmeye başladığı tarih itibarıyla yurtdışında yerleşik olma koşulunu sağlıyor olması, yani çalışma veya öğrenim tarihinden geriye doğru yurtdışında 185 gün bulunması ve aracın devir alınacağı tarih itibariyle de çalışma veya öğrenim durumunun kesintisiz olarak devam ediyor olması gerekir.
-Yurtdışından emekli ve mavi martlı olan gurbetçimiz mavi kartını iptal ettirirse tamamen yabancı olanlar gibi çalışma veya öğrenim şartı olmadan misafir plakalı araç getirme veya alma hakkı kazanır mı?
Bu soruya olumlu cevap vermek mümkün değildir. Zira mavi kartın iptali mümkün değildir. Bir Türk vatandaşının mavi kart hakkı olmadan yabancı ülke vatandaşlığı alabilmesi için Türk vatandaşlığından izinle çıkması değil Türk devleti tarafından çıkarılması gerekir.
1- https://panorama-news.de/yazarlar/avukat-serif-yilmaz/yurtdisindaki-aracimizi-turkiyede-turk-plakasi-alarak-kullanmamiz-mumkun-mu/
