SGK’nın en son yayınladığı ve ev kadını gurbetçimizin Türkiye’den emeklilik şartlarını değiştirip mağduriyetlerine sebebiyet veren son genelgesi hakkında bu köşeden yazdığımız gibi maalesef biz haklı çıktık. Yurtdışı borçlanma ile Türkiye’den emeklilik konusunda yıllardır aynı görüşlerimizi tekrar ediyoruz. TV’lerde, yazılı ve görsel medya ile sosyal medyada yıllardır her altı ayda bir söylenen bu yasa kaldırılacak söylemlerinin
SGK’nın en son yayınladığı ve ev kadını gurbetçimizin Türkiye’den emeklilik şartlarını değiştirip mağduriyetlerine sebebiyet veren son genelgesi hakkında bu köşeden yazdığımız gibi maalesef biz haklı çıktık.
Yurtdışı borçlanma ile Türkiye’den emeklilik konusunda yıllardır aynı görüşlerimizi tekrar ediyoruz. TV’lerde, yazılı ve görsel medya ile sosyal medyada yıllardır her altı ayda bir söylenen bu yasa kaldırılacak söylemlerinin boş ve yalan olduğunu yazdık, söyledik. Hele 2014 yılından itibaren yurtdışındaki gurbetçinin oy hakkını almasıyla hiçbir siyasi iradenin bu yasayı kaldırmaya cesaret edemeyeceğini de ekledik.
Lâkin şunu da belirttik. Evet bu yasa kaldırılamayacak ancak sosyal güvenlik sistemine belirli bir yük getiren bu uygulamada çok büyük kısıtlamalarla gurbetçiye “Böyle olursa Türkiye’ye para da yatırmam, emekli de olmam” dedirtecekler.
Hakeza da öyle yaptılar, yapmaya devam ediyorlar. Zaman zaman tepki alsalar da tekrar tekrar deniyorlar, deneyecekler. Hiçbir resmi açıklama yapmadan 2008 sosyal güvenlik reformu yasalarıyla dolar borçlanmasını asgari ücrete endeksleyerek Türk Lirasına bağladılar mı? Evet.
2008 öncesi yurtdışındaki çalışma sürelerimi borçlanmak istediğimde doğrudan SSK kapsamında borçlanmam yapılıp emekli olabiliyor muydun? Evet.. Şimdi bunun için mutlaka kısa süreli de olsa Türkiye’de bir SSK girişi yapamak zorundayım.
Yurtdışı borçlanma ile emekli olan gurbetçi yurtdışında cüzi çalışma (Aushilfe) yapabilirken 2012 yılında bunu yasakladılar mı? Evet. Bunlar halen yürürlükte mi? Evet.. Şimdi daha çok para ödüyoruz.
2014 yılı Temmuz’unda maden kazasından sonra kamuoyunda “Soma Torba Yasa Tasarısı” olarak bilinen torbanın içine gurbetçinin emekli aylığını yarı yarıya aşağı çekecek bir cümleyi eklediler mi? Evet. Allah’tan gelen kamuoyu tepkileri ve 10 Ağustos’ta yaklaşan Cumhurbaşkanlığı seçimleri dolayısıyla TBMM genel kurulunda bu cümle çıkarıldı.. Ama denendi.
Siyasi iktidar en yetkili ağızlardan 7 Haziran ve 1 Kasım 2015, 24 Haziran 2018 genel seçimleri öncesi “Yurtdışı borçlanma ile emekliye yurtdışında çalışma izini vereceğiz” diye söz verirken (*) hemen akabinde 19.07.2018 tarihinde SGK, 2018/27 sayılı genelgesi (**) ile hukuka ve kanuna aykırı bir şekilde hem borçlanmayı neredeyse imkânsız hale getirmek hem de emekli aylıklarını yarıyarıya aşağı çekmek istedi mi? Evet. Allah’tan yine gelen tepkiler üzerine 13 gün sonra genelge yürürlükten kaldırıldı.
Bütün bunlara bakarak siyasiler ve yetkili bürokratlar bu uygulamanın aleyhine hiçbir şey söylemeseler, hatta “Biz size yeni haklar vereceğiz” deseler bile Çalışma Bakanlığı ve SGK’nın niyeti çok açık değil mi? Bu girişim ve düzenlemelerle bangır bangır “Senin bu hakkın bana çok yük getiriyor, Türkiye’deki vatandaşlarıma haksızlık oluyor. Oy hakkın olduğu için bu yasayı kaldıramıyorum ama mutlaka idari düzenlemelerle bu işi zorlaştıracağım ve kendin ‘Yeter istemiyorum’ diyeceksin” diyor.
İşte SGK bu denemelerden birini de 06.11.2018 tarihinde 2018/38 sayılı genelgesiyle yaptı. Üç hafta önce bu köşemde bu defa gurbetçi ev kadınlarının haklarını hedef alan ve bu haklarına büyük bir darbe indiren hukuksuz genelgenin ayrıntılarını yazdım. (***)
Bu yazımda tüm gurbetçi ev kadınlarının genelge ile daha geç yaşta ve daha fazla para ödeyerek emekli olabileceklerini, genelgenin daha önce devlete güvenerek borçlanmasını yapan ve parasını yatıran hanımları etkilememesi gerektiğini, ancak SGK’nın bu düzenlemeyi kurnazca tahsisat aşamasında yaptığından etkileyeceğini, tüm sigortalılık statüleri için geçerli olacağını yazmıştım.
Genelgede kullanılan ifadeler çok muğlak ve verilen örnekler Bağkur kapsamında olduğundan bu iki hafta içerisinde bazı sosyal güvenlik uzmanları SSK kapsamında olanları kapsamaması gerektiğini söylerken SGK Yurtdışı Servislerindeki uygulamaya yetkili bürokratlarda da tereddütler oluştu.
Görüştüğümüz bazı SGK yetkilileri genelgenin çok açık olmadığını ancak 06.11.2018 tarihinden önce borçlanmasını yapıp parasını yatıran fakat yaşı gelmediği veya yurtdışında çalıştığı için emekli aylığı bağlanması için başvuramayanları kapsamadığını söylerken bazı SGK’lar bu şekilde 06.11.2018 tarihinden sonra aylık bağlanması için başvuranların emekli aylıklarını bağlamayıp reddetti.
Ama önceki köşe yazılarımda da belirttiğim gibi SGK’nın niyeti belli. Elinden geldiğince gurbetçinin bu hakkının önüne taş koymak. Nihayetinde ben yaptım oldu şeklinde hukuk düzenine uymayan bu genelge, özellikle uygulamacı bürokratlarda kafa karışıklığına sebebiyet verince genel müdürlük bu hafta onlarla bir toplantı yapmış ve konuya sözlü açıklık getirmiş. Bizim duyumlarımız bu yönde.
Bizim aldığımız duyumlar ve ret cevabı almış vatandaşlardan aldığımız telefonlar maalesef önceki yazdıklarımızda haklılığımızı ortaya koydu. Buna göre;
1-Genelge 06.11.2018 tarihinden önce veya sonra SSK, Bağkur ve Emekli Sandığı kapsamındaki tüm gurbetçi ev kadınlarını kapsıyor.
2-Bu tarihten önce veya sonra hangi sigortalılık statüsünde olursa olsun borçlanma yapanlar bu tarihten sonra emekli aylığının bağlanması için başvuruyorsa yurtdışındaki ilk sigorta girişlerine göre daha geç yaşta ve dafa fazla para ödeyerek emekli olacaklar.
Duyumlarımıza göre bürokratlar 2018/38 sayılı genelgenin 2014/27 sayılı ve 2011/48 sayılı genelgeleri yürürlükten kaldırmadığını, bu genelgelerin halen yürürlükte olduğunu ve bunlara göre yurtdışından önceki ev kadınlığı dönemlerinin borçlanılması halinde geriye götürme yöntemiyle sigorta girişinin geriye çekilmesinin mümkün olduğu itirazını gündeme getirmişlerse de “Olsun. Biz o genelgeleri de yürürlükten kaldıracağız veya revize edeceğiz” gibi bir cevap verilmiş.
Bunun anlamı defalarca vurguladığım gibi “Biz bu gurbetçileri hukuka uysun veya uymasın emekli etmemek için elimizden geleni yapacağız”dır. Yeni zorlaştırıcı genelgeler yolda demektir.
Hatta hukuka dikkat çekip “Bu uygulamalarla biz gurbetçiye karşı çok dava kaybederiz” şeklindeki itiraza ise “Kaybettiğimiz onların kazandığımız bizim” anlamına gelebilecek cümleler sarf edilmiş. Elbette bunlar duyum. Bu toplantıda yazdıklarımızın aksine bir şeyler söylenmiş ya da hiç söylenmemiş ise SGK yetkilileri çıkıp kamuoyuna sözlü veya yazılı bir açıklama yaparlar. Böylelikle hem bizler de uygulamaya yönelik daha sağlıklı bilgi edinmiş olur hem de köşemizde bu açıklamaları olduğu gibi vatandaşımızın bilgisine sunarız.
Bir daha uyarıyorum… Yeni hak kaybına sebebiyet verecek genelgeler gelmeden gurbetçilerimiz bir an önce başvurularını yapsın!..
2018/38 sayılı genelge ile katlı borçlanma ile mümkün olan süper emeklilik dediğimiz uygulamaya da getirilen kısıtlamalardan örnekleriyle başka bir yazımda yer vereceğim.
Keşke haklı çıkmasaydık..
