Habersiz ve taşıtsız çıkış yapan gurbetçiye daha az para cezası verilecek

Turistik kolaylıktan faydalanarak Türkiye’ye götürülüp orada 24 ay kalma izni alan yabancı plakalı araçlarla ilgili olarak gümrük idaresine haber vermeden yurtdışına araçsız olarak çıkan gurbetçimize büyük miktarlarda idari para cezaları veriliyordu.

Örneğin; 01.04.2022 tarihinde Kapıkule Sınır Kapısı’ndan Türkiye’ye giriş yapan ve 01.04.2026 tarihine kadar Türkiye’de kalma izni alan Avusturyalı gurbetçimiz Selami bey İzmir’de ikamet ederken bir günlüğüne Yunan ege adalarını gezmek üzere sınır kapısından araçsız olarak çıkıyor ve aynı gün Türkiye’ye geri giriş yapıyor.

Mevzuat gereğince Selami bey araçla Türkiye’ye girip izin aldığı 01.04.2022-01.04.2026 tarihleri arasında araçsız olarak Türkiye’den çıkış yaptığında ya bu aracını yetkili gümrük müdürlüğüne teslim etmek ya da araç evinin önünde, garajında duracaksa gümrük müdürlüğüne yazılı taahhütname vermesi gerekiyor. Bu taahhütnameyi e-Devlet üzerinden de vermesi mümkün. Bunu yaptığında hiç bir sorun yaşamaz.

Lakin Selami bey Yunan adalarını araçsız bir günlük gezip tekrar Türkiye’ye girerken bu işlemi yapmadığında Gümrük Kanunu’nun 238. maddesi gereğince aracının modeline, yaşına, motor hacmine v.s. göre gümrük vergisinin 1/ 4’ü oranında yani 30 bin, 40 bin, 50 bin veya 60 bin TL gibi büyük idari para cezasıyla karşılaşıyor.

İşte bu fahiş ve orantısız para cezalarını adaletsiz bulan kanun koyucu 09.11.2022 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 7240 sayılı Kanunun 15.maddesiyle 4458 sayılı Gümrük Kanununun 241 inci maddesinin altıncı fıkrasına “Geçici ithalat rejimi kapsamında kişisel kullanıma mahsus yabancı plakalı taşıtları Türkiye Gümrük Bölgesine getiren hak sahipleri tarafından gümrük idaresine bilgi verilmeden taşıtsız yurt dışına çıkılması” şeklinde (e ) bendini eklemiş, Selami bey gibi izinsiz ve araçsız olarak Türkiye’de çıkıp yapanlara 238.maddeye göre gümrük vergilerinin 1/ 4’ü oranında değil, 241. maddesi gereğince daha az bir idari para cezası verilmesi hükmünü getirmiştir.

Hatta 7240 sayılı Kanunun 16.maddesiyle kanuna “Geçici madde 11” ekleyerek bu cezaların sadece kanun değişikliğinin yürürlüğe girdiği 09.11.2022 tarihinden itibaren değil, henüz ödeme yapılmamış olmak kaydıyla bu tarihten önce 238.maddeye göre verilen cezalara da uygulanmasını emretmiştir.

2022 yılı için Gümrük Kanununun 241. maddesinin birinci fıkrasına göre uygulanacak idari para cezası 235 TL’dir. Fakat yeni düzenlemeye göre  gümrük idaresine bilgi verilmeden taşıtsız yurt dışına çıkılması halinde bu miktarın 8 katı idari para cezası verilecektir.

Kanun değişikliğine istinaden T.C. Ticaret Bakanlığı 18.11. 2022 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 7 seri nolu tebliği ile “1 Seri nolu Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin Gümrük Tebliği”nde de kanuna uygun değişiklik yapmıştır.

Buna göre örneğimizdeki Selami bey gümrük idaresine bilgi vermeden araçsız olarak yurt dışına çıktığı için 2022 yılı için Gümrük Kanununun 241 inci maddesi gereğince kendisine 235 TL x 8 = 1.880 TL idari para cezası verilecektir. Selami beye gümrük idaresi daha önceden bu habersiz çıkışı için örneğin 49.900 TL ceza verilmiş ve tahakkuk ettirilmiş olsa dahi henüz ödeme yapmamış ise Geçici 11.madde gereğince kendisinden sadece 1.880 TL tahsil edilecektir.

Bu 235 TL’lik idari para cezası yine Gümrük Kanununun 241. maddesi gereğince her yıl bir önceki yıla ilişkin 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerlendirme oranında arttırılacağından, 2022 yılı için bu yeniden değerlendirme oranı da 24.11.2022 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Hazine ve Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi Başkanlığı) 542 nolu tebliğiyle % 122,93 olarak belirlendiğinden 2023 yılında 235 TL olan miktar 523 TL olacaktır.

01.01.2023 tarihinden itibaren gümrük idaresine bilgi vermeden araçsız olarak yurt dışına çıkılması halinde 523 TL x 8 = 4.184 TL olarak uygulanacaktır.

Mevzuata göre bu idari para cezaları her habersiz çıkışta değil, gümrük idaresinin en son habersiz çıkış yapıldığını tespit ettiği tarihten geri doğru kaç defa (örneğin iki defa, üç defa) taahhütname vermeksizin çıkış yapılırsa yapılsın sadece tek bir idari para cezası verilecektir.