Boşanma kararları konsolosluklarda ne zaman tanınacak?

Yurtdışında mahkemelerden alınan boşanma kararlarının Türkiye’de davasız, idari yolla tanınmasına imkân veren 690 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) 29.04.2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştı. Daha önce vatandaşların bize yönelttiği “Bu kanun ne zaman çıkacak?” sorusu yerini “Şerif bey, konsolosluklar halen bu kanunu uygulamıyor, ne zaman tam uygulamaya girecek?” sorusuna bıraktı. Her şeyden önce şunu belirtelim ki,

AVUKAT ŞERİF YILMAZ 02 Eylül 2017 AVUKAT ŞERİF YILMAZ

Yurtdışında mahkemelerden alınan boşanma kararlarının Türkiye’de davasız, idari yolla tanınmasına imkân veren 690 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) 29.04.2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştı.

Daha önce vatandaşların bize yönelttiği “Bu kanun ne zaman çıkacak?” sorusu yerini “Şerif bey, konsolosluklar halen bu kanunu uygulamıyor, ne zaman tam uygulamaya girecek?” sorusuna bıraktı.

Her şeyden önce şunu belirtelim ki, biz hükümet yetkilisi değil, sadece ve sadece avukatız. Bir kanunun veya düzenlemenin tam olarak ne zaman yürürlüğe gireceğini bilemeyiz.

Çünkü karar verici konumda değiliz. Hoş… Böyle bir soruyu hükümet yetkilisine de sorsanız size “Çalışmalar devam ediyor, bititrince size duyuracağız” gibi diplomatik bir cevap verecektir.

Ancak biz kanuni süreçlerin hukuken nasıl yürütülüp, yürürlüğe gireceğini belirleyebiliriz.

Boşanma kararlarının idari yolla tanınmasına ilişkin düzenleme nasıldı?

Bir hatırlayalım. Düzenlemeye göre; yabancı ülke adlî veya idarî makamlarınca boşanmaya ilişkin olarak verilen kararlar, BİZZAT veya VEKİLLERİ aracılığıyla TARAFLARIN BİRLİKTE BAŞVURMASI halinde Türk kamu düzenine açıkça aykırı bulunmaması şartlarıyla nüfus kütüğüne tescil edilecek.

Nereye başvurulacak sorusuna ise düzenleme; “Nüfus kütüğüne yapılacak tescil işlemleri, YURT DIŞINDA kararın verildiği ülkedeki KONSOLOSLUKLARA, yurt içinde ise BAKANLIK TARAFINDAN BELİRLENEN nüfus müdürlükleri tarafından yapılır” diyerek cevap veriyor.

Bu düzenlemenin ne zaman tam yürürlüğe gireceğini ise düzenlemenin son fıkrası “Bu maddenin UYGULANMASINA ilişkin usul ve esaslar BAKANLIK TARAFINDAN YÖNETMELİKLE belirlenir” ifadeleriyle ortaya koyuyor.

Demek ki, bu düzenlemenin tam uygulamaya girmesi için ne gerekiyormuş? Bakanlığın yani İçişleri Bakanlığının eşlerin birlikte başvurularının nasıl yapılacağı, hangi tür formların doldurması gerektiği, bunların nüfus kütüklerine nasıl işleneceğinin, mavi kartlıların durumunun ve işlemlerinin nasıl yapılacağı, konsolosluk ve nüfus müdürlüklerinin yabancı boşanma kararlarının kamu düzenine aykırı olup olmadığını nasıl inceleyecekleri, red kararı verilerse hangi tür itirazların nereye yapılacağı v.b. gibi bir seri uygulamaya yönelik düzenlemeyi yönetmelikle yapması gerekiyor.

Bunlar bilinmeden konsolosluk ve nüfus müdürlükleri nasıl işlem yapacaklarını bilemeyecekleri için kanuni düzenleme tam yürürlüğe girmeyecektir. Yani vatandaşın işini görmeyecektir.

Ayrıca düzenlemeden anlaşıldığı kadarıyla İçişleri Bakanlığı Türkiye’de her nüfus müdürlüğüne bu işlemi yapma yetkisi vermeyecek. “…..BAKANLIK TARAFINDAN BELİRLENEN nüfus müdürlükleri…” ifadesinden bu anlaşılıyor. O halde bakanlık bir de bu yetki vereceği nüfus müdürlüklerini belirleyecek.

Bakanlık yönetmeliği hemen yapabilir mi?

Elbette hayır. Zira düzenleme olağanüstü bir halde OHAL kanun hükmünde kararnamesiyle düzenlendi. Yani kanuni bir düzenleme değil.. Ne olması gerek? Bu KHK’nin TBMM’sinde öncelikle onaylanarak kanun şekline getirilmesi gerekir.

Peki bu süreç nasıl işliyor? Hükümet 29.04.2017 tarihinde 690 sayılı KHK’yi yayımlar yayımlamaz aynı gün onaylanması için TBMM Başkanlığına verdi. KHK halen genel kurulda görüşülmek üzere sırada beklemektedir.

İşte bu KHK öncelikle TBMM Genel Kurulunda oylanacak, kabul edilirse Cumhurbaşkanı tarafından da onaylandıktan sonra Resmi Gazetede yayımlanıp, yabancı boşanma kararlarının nüfus kütüklerine işlenmesi için yukarıda bahsettiğimiz yönetmelik İçişleri Bakanlığınca çıkartılacak ve bu yolda yurtdışındaki konsolosluklara ve Türkiye’de yetkilendirilecek nüfus müdürlüklerine talimat verilecek ondan sonra tam uygulama başlayacak.

Görüldüğü gibi tam uygulama için henüz süreç devam ediyor ve çeşitli kurumların aktif çalışması gerekiyor.

İşte buna bakarak bir avukat olarak tam uygulamanın en az bir yıl sonra yürürlüğe girebileceğini gurbetçimize söyleyebiliriz. Çünkü 2012 Mayıs’ında Mavi Kartlılar Kütüğü ile ilgili kanun (KHK değil doğrudan kanun) yayımlanmasına rağmen tam bir yıl sonra 12 Nisan 2013 tarihinde İçişleri Bakanlığı yönerge çıkartabilmiş, bu arada gurbetçimize konsolosluklar ve nüfus müdürlükleri yönerge yayınlanmadığından yeni “Mavi Kart” dahi verememişti. Eminim hatırlayanlar olacaktır.

Peki vatandaş nasıl hareket etmeli?

Bu soruya asıl vatandaşımızın kendisi karar vermesi gerekir. Şayet eşler vatandaşlık durumlarına bakılmadan aralarında BİRLİKTE başvuru konusunda anlaşıyorlarsa ve “Biz bir-iki yıl daha bekleyebiliriz” diyorlarsa tam uygulama için yönetmeliğin çıkmasını bekleyebilirler. Yok “Biz bu kadar bekleyemeyiz, acelemiz var” diyorlarsa her iki taraf avukatlara vekaletname vererek Aile mahkemelerinde tanıma davası açabilirler.

Zaten eşler anlaşamıyorsa yani tek taraflı bir başvuru olacaksa bu düzenlemeden yararlanmaları söz konusu olmadığından uygulama yönetmeliğini beklemelerine gerek yok, hemen tanıma davalarını açabilirler.

Mavi kartlı kişi, boşandığında mavi kartlı ise boşandığı kişi ister mavi kartlı ister Türk vatandaşı isterse de yabancı olsun tek taraflı olarak başvuru yaparak boşanma kararını Mavi Kartlılar Kütüğüne hemen işletebilir. Bu konuda 12 Nisan 2013 tarihli yönerge halen yürürlükte.