Serbest piyasa kurallarının işlediği ülkelerde şirketlerin/işletmelerin kurulması ve kapatılması kadar satılmaları da çokça görülür. İşyerinin kurulması, kapatılmasında olduğu gibi satılmasında da sebepler değişiklik gösterebilir. İşte bu haftaki köşe yazımızda yine Türk hukuku avukatı olarak yetki alanımızda olmasa da Almanya’da yaşayan gurbetçimizin iş dünyasındaki bir hakkı konusunda genel ve bağlayıcı olmayan bilgiler vermeye çalışacağız. Almanya’da bir
Serbest piyasa kurallarının işlediği ülkelerde şirketlerin/işletmelerin kurulması ve kapatılması kadar satılmaları da çokça görülür. İşyerinin kurulması, kapatılmasında olduğu gibi satılmasında da sebepler değişiklik gösterebilir.
İşte bu haftaki köşe yazımızda yine Türk hukuku avukatı olarak yetki alanımızda olmasa da Almanya’da yaşayan gurbetçimizin iş dünyasındaki bir hakkı konusunda genel ve bağlayıcı olmayan bilgiler vermeye çalışacağız.
Almanya’da bir işyerinde yıllardır çalışıyorsunuz ve işvereniniz işletmesini satıyor. Bu durumda siz işçi olarak işinizi kaybeder misiniz? Bu duruma karşı kanuni haklarınız nedir?
Hemen şunu belirtelim ki, hiç kimse bir işletmesini satmaktan alıkonamaz. Yani işletme sahibi işletmesini ya çok zarar ettiğinden ya başka bir alanda yatırım yapacağından ya da çok kâr ettiği için iyi bir fiyata satmak hakkına her zaman sahiptir.
Satılan işletme/şirketin işçisi işini kaybetmez
Elbette böyle bir durumda eski işverenin işçisi olarak sizin hukuki durumunuzun korunması çok önemli. Bu nedenle Alman Medeni Kanun’unun (BGB) 613a maddesinde işçi olarak sizin hakkınız korunmuştur.
Bu maddenin birinci fıkrasına göre işletmeyi satın alan, eski işletme sahibinin tüm hak ve mükellefiyetlerini olduğu gibi alır. Yani sizin iş sözleşmeniz yeni işverene geçer. Değişen tek şey işverenin adı olur. İşletmenin devir tarihinden itibaren bir yıl geçmedikçe sizin aleyhinize bir sözleşme değişikliğine gidemez. Bu konuda yapılacak özel bir sözleşme de kanunen geçersizdir.
Uygulamada bazen işletmeyi satın alan işveren işçinin önüne yeni bir iş sözleşmesi koyduğu ve imzalamasını istediği görülüyor. Kanunun yukarıdaki maddesine göre zaten yeni işverenle devam eden bir iş sözleşmesi varken yeni bir iş sözleşmesi kesinlikle zorunlu değildir. Yine de işçi tarafından bu yeni iş sözleşmesi imzalanmak istenirse mutlaka iyice incelenmesini tavsiye ederiz.
Bir işletmenin veya şirketin tamamı değil sadece bir bölümü veya bir birimi satılabilir. Bu durumda da işçinin hakları konusunda yukarıdaki açıklamalar geçerlidir.
İşletmede hangi çalışanların iş sözleşmesi kanuni korumadadır?
Alman Medeni Kanunu’nun 613a maddesindeki işletmenin/şirketin devrinde sadece eski işverene iş sözleşmesiyle ve ücretli çalışanların iş sözleşmeleri koruma altındadır. Örneğin işletme/şirketle ücret karşılığı serbest çalışanlar (Honorarbasis) bu korumadan faydalanamaz.
İş sözleşmeleri koruma altında olanlar; stajyerler, yarı zamanlı, belirsiz veya belirli süreli iş sözleşmesiyle çalışanlar, anne-baba izninde olup iş sözleşmesi askıya alınanlar şeklinde sayılabilir.
İşletme sahibi işletmesini satacağını önceden işçilerine bildirmelidir
Alman Medeni Kanunu’nun 613a/5 maddesine göre bir işletme/şirket sahibi işletmesini/şirketini satmaya karar verdiğinde bunu işçilerine bildirmek durumundadır. Bu bildirimde işletme sahibi; şirketin/işletmenin satılacağı/devredileceği tarihi veya devirin planlandığı tarihi, satış sebeplerini, işçi hakkında kanuni, sosyal ve ekonomik sonuçlarını ve çalışanlarla ilgili öngörülen tedbirleri açıkça belirtmelidir. Bu bildirimi şirketi alan özel veya tüzel kişi de yapabilir.
Çalışanın bilgilendirilmesi özellikle işverenler yönünden çok önemlidir. Zira mahkemeler bazen bu bilgilendirmenin çok detaylı ve kapsamlı olmasını şart koşabiliyor. Ayrıca bilgilerin tam ve doğru olması da zorunludur.
Çünkü yanlış veya eksik bilgi ile bilgilendirilen ve bu nedenle maddi zarara uğrayan işçi için Alman Medeni Kanunu’nun 280 inci maddesi gereğince tazminat hakkı doğabilir.
İşçi işletmenin devrine itiraz edebilir mi?
Elbette bu mümkün. Alman Medeni Kanunu’nun 613a/6 maddesine göre bildirimi alan veya bildirim yapılmamakla birlikte devri öğrenen çalışan eski veya yeni işverenine karşı yazılı olmak şartıyla bir ay içerisinde bu devre itiraz edebilir.
Ancak itiraz hakkının kullanılması riskli olabilir. Zira şirketini/işletmesini satan bir işveren artık herhangi birini aynı işletmede istihdam edemez. İtirazla iş sözleşmesi yeni işverene geçmediğinden eski işverenin de bir işletmesi kalmadığından doğal olarak eski işveren iş sözleşmesini haklı fesheder.
İşletmenin bir bölümünün satıldığı devirlerde durum biraz farklılık arz edebilir. Böyle bir durumda işçinin satış dışında geriye kalan bir birimde istihdam edilebilme olanakları olup olmadığının değerlendirilmesi gerekebilir. Bunun için Alman iş hukukunda uzman bir avukattan yardım alınmasında fayda vardır.
Şirketin yeni sahibi iş sözleşmesini feshedebilir mi?
Bu soruya sadece şirket devri gerekçe gösteriliyorsa kesinlikle hayır cevabı verebiliriz. Kanunun 613a/4 maddesi sırf şirket devri sebebiyle iş sözleşmesinin feshini yasaklamıştır. Lâkin unutulmamalıdır ki, yeni işverenin başkaca sebeplerle iş sözleşmesini feshetme hakkı her zaman vardır.
Bu nedenle de iş sözleşmesi yeni şirket sahibince feshedilen çalışanın bunun sebebini iyi araştırması ve feshin şirketin/işletmenin satılması ile bağlantılı olup olmadığını araştırması gerekir.
Köşe yazımız genel ve yönlendirme amaçlı kaleme alınmıştır. Bağlayıcılığı yoktur. Vatandaşlarımızın özel durumları ile ilgili Türk hukuku avukatı olarak bize değil Alman iş hukukunda uzman avukat meslektaşlarımıza müracaat etmelerini tavsiye ederiz.
