Almanya’da bir eyalette bazı belediyeler kanuna aykırı şekilde çifte vatandaş olduğundan şüphelendiği özellikle Türk vatandaşlarının peşine düştü. Belediye vatandaşlık dairesi aynı zamanda ikamet kayıtlarını da tutmaya yetkili ve görevli olduğundan Türk vatandaşlarına imzalayıp göndermeleri için mektuplar gönderiyor ve örneğin “31 Temmuz tarihine kadar cevap verin” diyor. Yazı da beyan edilmesi gereken soru Almanca ve Türkçe
Almanya’da bir eyalette bazı belediyeler kanuna aykırı şekilde çifte vatandaş olduğundan şüphelendiği özellikle Türk vatandaşlarının peşine düştü.
Belediye vatandaşlık dairesi aynı zamanda ikamet kayıtlarını da tutmaya yetkili ve görevli olduğundan Türk vatandaşlarına imzalayıp göndermeleri için mektuplar gönderiyor ve örneğin “31 Temmuz tarihine kadar cevap verin” diyor. Yazı da beyan edilmesi gereken soru Almanca ve Türkçe olarak “1 Ocak 2000’den itibaren Alman vatandaşı olmanıza rağmen, bunun yanı sıra müsaade almayarak Türk vatandaşlığına geçtiniz mi?” şeklinde soruluyor.
Şayet soruda “Evet” kutucuğunu işaretlerseniz sizden Türk makamlarından alınan vukuatlı (açıklamalı) nüfus kaydını ibraz etmeniz isteniyor. Bu bilgiyi vermenizin de Federal Bildirim Kanununa göre zorunlu olduğu, bildirmediğiniz takdirde para cezasına muhatap olacağınız uyarısında bulunuluyor.
Elbette yazıyı alan veya belediyelerce yazı yazıldığını duyan gurbetçi vatandaş hemen konunun uzmanı bir Alman hukuku avukatını değil, maalesef Alman hukukunda yetkisi ve uzmanlığı olmayan Türk hukuku avukatı olarak bizi arıyor. Bunun sebebi ise bilgiye ve yönlendirmeye ihtiyaç duyan Almanyalı gurbetçimize ne yazık ki, ne Alman hukukunda avukat meslektaşlarım ne de yurtdışındaki Türklerden sorumlu Türk makamlarının kamuya açık bilgilendirme yapmaması.
Almanya’da çifte vatandaşlık konusu 1 Ocak 2000 tarihinde yürürlüğe giren kanunla belirleniyor. Bu tarih bir milat. Fakat bu konuları kısıtlı köşemizde tekrarlayacak değiliz.
Doğumla kan ve doğum yeri esasına göre Alman vatandaşlığının kazanılması, 2000 öncesi Türk vatandaşlığının geri alınması, opsiyon modeline sahip çocukların çifte vatandaşlığı, hangi hallerde legal çifte vatandaşlığın olacağı ve özel hallere ilişkin bağlayıcılığı olmayan genel bilgilendirmeleri daha önce Youtube kanalımızdaki videolarımızda ve bu köşedeki yazılarımızda izah etmiştik. İlgi duyan ve bilgi almak isteyenler köşe yazımız altındaki linklerden bu yazı ve videolarımıza ulaşabilirler.
Belediyelerin gönderdiği yazı konusuna dönersek bu kısıtlı köşemizde yine bağlayıcılığı olmayan araştırabildiğimiz kadarıyla birkaç soruya cevap vermeye çalışacağız.
Belediyenin böyle bir bildirim istemeye hakkı var mı?
Gelen yazıda belediye vatandaşlık dairesi bu bildiriyi yazma yetkisini Federal Bildirim Kanununa (Bundesmeldegesetz- BMG-) dayandırıyor.
Gerçekten bu kanunun “Verilerin Saklanması” başlıklı 3’üncü maddesinin 1/10 fıkrasına göre vatandaşlık durumunun kayıt altına alınması gerekli bir bilgi olduğu belirtildikten sonra 2/5’inci fıkrası vatandaşlığın kazanılma ve kaybedilmesinin Alman Vatandaşlık Kanununa göre gerçekliğinin belgeleneceğini ve bildirim kayıtlarına kaydedileceğini hüküm altına alınmış.
Ayrıca bu kanuna istinaden Alman Federal İçişleri Bakanlığı’nın yayınladığı 28.10.2015 tarihli “Federal Bildirim Kanununun Uygulanmasına İlişkin Genel İdari Talimatı (BMGVwV)”nın 3’üncü maddesinin “3.1.10” paragrafında kaydedilen şahsın Alman vatandaşlığını kazanması, yabancı bir vatandaşlığın tekrar kazanması veya Alman vatandaşlığının devamı hakkında idarenin şüpheye düşmesi halinde bildirim kayıt dairelerinin inceleme yapabileceği belirtilmiştir.
O halde sorumuzun cevabı: Evet, belediye vatandaşlık dairesinin (Bürgeramt, Bürgerservis) kanunî olarak böyle bir yazı yazmaya hakkı vardır.
Bu yazılara cevap vermek zorunda mıyız?
Elbette kanuna dayalı bir yetki ile yazılan bu yazıya karşılık gönderilen beyanı imzalayıp vermeye mecbursunuz. Vermez iseniz para cezası ile karşılaşırsınız ve vatandaşlık dairesi size yeni bir süre vererek bu beyanı sizden yazılı olarak alana kadar yazı gönderir.
Beyanı nasıl vermeliyim? Evet mi, hayır mı?
Almanya’da çifte vatandaşlık konusunun dönemlere ve kişinin özel durumlarına göre ayrı ayrı tespit edilmesi ve ona göre yasal olarak gerçeğe uygun beyanda bulunulması gerekir. Ancak gönderilen yazıda istenilen beyana göre genel olarak ve bağlayıcılığı olmadan şunu söyleyebiliriz;
1 Ocak 2000 öncesi Türk vatandaşlığından çıkıp Alman vatandaşlığını kazandıktan sonra yine Türk vatandaşlığını bu tarihten önce verilen Bakanlar kurulu kararı ile tekrar kazananlar bu beyannamede rahatlıkla “Hayır” kutucuğunu işaretleyip imzalayarak verebilirler. Neden? Çünkü soruda “1 Ocak 2000’den itibaren Alman vatandaşı olmanıza rağmen…” yani bu tarihten sonra izin almadan (Genehmigung zur Beibehalten) Türk vatandaşlığına geçip geçmediğiniz soruluyor.
Yine de özel durumunuz ve daha sağlıklı bir tespit için Alman vatandaşlık hukukunda uzman bir avukata müracaat etmenizi şiddetle tavsiye ederiz.
Alman vatandaşlığım iptal edilirse Almanya’da hukuki statüm ne olur?
Alman mevzuatına göre tüm uğraşlarınıza, açtığınız davalara rağmen Alman vatandaşlığınız iptal edilirse;
– Siz vatansız değil halen Türk vatandaşısınız
– Almanya’da Almanya’ya yeni gelmiş bir yabancı gibi değil “Eski Alman” statüsündesiniz (Yasal sürede başvuru yaparsanız)
– Sizi hemen sınır dışı yapamazlar
– Eski Alman olmakla birlikte Almanya’da yaşamak için yine de oturum almalısınız
– Alman Vatandaşlık Kanunundaki şartları yeniden yerine getirirseniz tekrar Alman vatandaşlığını kazanabilirsiniz.
Konuyu biraz açalım. Bu husus Alman İkametgâh Kanununun (Aufenhaltsgesetzt) “Özellikli Oturum Hakları” kısmında “Eski Alman için oturum” başlıklı 38’inci maddesinde açıkça düzenlenmiş.
Bu maddeye göre siz Alman vatandaşlığınızın iptali yani kaybı tarihi itibariyle son beş senedir Almanya’da Alman vatandaşı olarak ikamet etmişseniz size süresiz oturum (Niederlassungserlaubnis) izni verilir. Kayıp tarihi itibariyle son bir yıldır Almanya’da Alman vatandaşı olarak ikamet etmişseniz size süreli (1, 2 veya 3 yıl gibi) oturum izni (Aufenhaltserlaubnis) verilir. Ancak bu hakların alınabilmesi için Alman vatandaşlığınızı kaybettiğiniz tarihten itibaren altı ay içerisinde dilekçe ile yetkili Alman makamına yazılı başvurmanız gerekiyor.
Altı aydan sonra başvuru halinde bu defa eski Alman statüsünden yararlanamazsınız ve Almanya’ya yeni gelmiş gibi işlem görürsünüz. (Alman İkametgâh Kanunu md. 81/3)
Şayet bir eski Alman olarak Almanya dışında devamlı veya mutat olarak ikamet ediyorsanız (örneğin uzun yıllardır Türkiye’de ikamet ediyorsunuz ve Alman vatandaşlığınız iptal edildi), bu durumda yine Almanya’da kanunen oturum alma şansınız var. (Alman İkametgâh Kanunu md. 38/2) Lâkin bunun için kanun bir şart arıyor; Yeterli Almanca bilgisine sahip olmak. Bu halde de Almanya’da bir eski Alman olarak oturum alabilirsiniz.
Dikkat edin burada “Alırsınız” demiyoruz, “Alabilirsiniz” diyoruz. Çünkü 38/2 madde “… kann… erteilt werden…” yani “Verilebilir” diyor, “zu erteilen” yani “Verilir” diye emretmiyor. Bu durumda kanun size oturum verilmesini tamamen idarenin takdirine bırakmış oluyor.
Peki sosyal yardım alanlara da bu oturma izinleri verilir mi?
Bu konu kanunda ayrıca düzenlenmiştir. (md. 38/3) Ancak burada kanun “Özel durumlarda” oturum almak için aranan şartların uygulanmayabileceğini söylüyor. Yine burada da “Uygulanmaz” değil “Uygulanmayabilir” deniliyor. Yani yetkili Alman makamı bir eski Alman olarak siz sosyal yardım alsanız da size yukarıdaki durumunuza uygun oturum verebilir. Oturum almanın şartlarını düzenleyen Alman İkametgâh Kanununun 5/1-1 maddesi oturum almak isteyen kişinin geçimini kendisinin sağlaması zorunluluğu getiriyor.
Hangi özel hallerde bu zorunluluğun aranmadan oturum iznin verileceğini özel durumunuza göre ve varsa hak ihlali halinde Alman vatandaşlık veya yabancılar hukukunda uzman bir avukata müracaat ederek bilgi almanızı öneririz.
Eski Alman olarak verilen oturma izinleri çalışma izni de sayılıyor mu?
Alman İkametgâh Kanununun 38/4 maddesinin birinci cümlesi bu madde gereğince verilen oturum izinlerinin aynı zamanda bir işte çalışma yani çalışma iznini de kapsadığı şeklindeydi. Ancak bu cümle 15.08.2019 tarihli Kalifiye İşçi Göç Kanununun 25’inci maddesiyle 01.03.2020 tarihinden itibaren yürürlüğe girmekle maddeden çıkartılmıştır.
Ancak yürürlükteki maddenin ikinci cümlesine göre Alman vatandaşlığınızı kaybettiğiniz tarihten itibaren 6 ay içerisinde yetkili Alman makamına başvurduğunuzda başvurunuz hakkında Alman makamının vereceği karar tarihine kadar Almanya’da çalışma hakkınız var.
Son olarak şunu da belirtelim ki, Alman vatandaşlığına kabul makamı sizin hatanızdan değil de kendi hatasından dolayı size Alman vatandaşlığı vermiş ve size Alman vatandaşı olarak işlem yapmış ise siz “Bu sizin hatanızdı, benim suçum yok. Alman vatandaşlığımız iptal edemezsiniz” diyemiyorsunuz. Çünkü Alman İkametgâh Kanununun 38/5 maddesi “Kendisinden kaynaklanmayan bir nedenle bugüne kadar Alman makamları tarafından Alman olarak muamele görmüş bir yabancıya 1- 4’üncü fıkra hükümleri aynen uygulanır” diyor.
Köşe yazımız Türk hukuku avukatı olarak bizim uzmanlık alanımızda değildir ve sadece genel bilgilendirme ve yönlendirme amaçlıdır, bağlayıcılığı yoktur. Konu ile ilgili olarak Alman vatandaşlık ve yabancılar hukukunda uzman avukatlara müracaat edilmesini rica ediyoruz.
(3) https://www.youtube.com/watch?v=yWL8Z5A3Y5Q&feature=youtu.be
(4) https://www.youtube.com/watch?v=cewgNm1EU0I&feature=youtu.be
(5) https://www.youtube.com/watch?v=Bjfc06i2IpA&feature=youtu.be
