Türk vatandaşının Alman emekli aylığı ödemesini alan SGK genellikle Türkiye’de ilk defa emekli aylığı bağladığı sigortalılarına yaptığı gibi bir Ziraat Bankası şubesinde bu defa Euro döviz emeklilik hesabı açacak ve Ankara merkezden buraya ödeyecektir. Çünkü emekli aylığı Euro olarak ödenecektir
Bir köşe yazımızda SGK’dan bağlanan emekli aylığının emeklimizin yaşadığı ülkede nasıl ödeneceğini izah etmiştik.
Bu köşe yazımızda ise Almanya’dan yani Alman Emeklilik Kurumlarından (Deutsche Rentenversicherung) bağlanıp ödenen emekli aylığının Türkiye’ye nasıl transfer edileceğini ve ödeneceğini izah etmeye çalışacağız.
Almanya’da yaşayan birçok vatandaşımız Almanya’daki çalışmalarına ve ödedikleri primlere karşılık yaşlılık, malullük aylıklarına hak kazandıkları gibi şartları varsa vefatları halinde geriye bıraktıkları hak sahiplerine dul ve yetim aylığı bırakıyorlar.
Almanya’da ikamet edenlere her ayın son günü bu emekli aylıkları bildirdikleri Alman bankası hesabına ödeniyor. Lâkin bazı insanımız Türkiye’ye kesin dönüş yapıyor veya uzun süre Türkiye’de kalmak ve Alman emekli aylığını Türkiye’de almak istiyor.
Peki bu mümkün mü? Yasal dayanağı nedir?
Alman Emeklilik Kurumlarından bağlanan yaşlılık, malullük ve ölüm aylıklarının Almanya dışındaki bir ülkeye transferi ve o ülkede ödenmesi mümkün. Zira Alman Sosyal Güvenlik Kanunu’nun 6. Kitabının 110 ve devamı maddelerinde emekli aylıklarının yabancı ülkeye transferinin şartları belirlenmiştir. Kanuni düzenleme bu şekilde olmakla birlikte emekli aylığının transfer edileceği ülkenin Avrupa Birliği veya Avrupa Serbest Ticaret Bölgesi ülkesi olması veya o ülke ile Almanya Federal Cumhuriyeti ile bir sosyal güvenlik anlaşması olup olmadığına göre de şartlar ve uygulanacak hükümler değişebiliyor.
Bu açıdan baktığımızda Almanya Federal Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti arasında imzalanan ve halen yürürlükte olan 30.04.1964 tarihli sosyal güvenlik anlaşması hükümleri ile bağlantılı olarak Alman Sosyal Güvenlik Kanunu’nun 6. Kitabının 110 ve devamı maddeleri emekli aylıklarının Türkiye’ye transferinde nazara alınır ve uygulama buna göre yapılır.
Bu hükümlere göre emekli aylığı bağlanan gurbetçimizin yasal ikametini Türkiye’ye taşıması veya mutat meskeninin Türkiye olması gerekir. Bu çeşitli şekillerde olabilir. Örneğin Almanyalı insanımız Türk vatandaşı ise Türkiye’ye kesin dönüş yapmış olabilir. Bu durumda Almanya’daki ikametini kapatıp Türkiye’de ikamet tesis edecektir. Veya çifte vatandaş veya mavi kartlıdır Türkiye’ye kesin dönüş yapamıyordur fakat mutat meskenini Türkiye’ye taşımıştır. Yani 6 aydan fazla bir, iki, üç yıldır Türkiye’de yaşıyordur. Elbette örnekleri ve ihtimalleri çoğalmak mümkün.
Peki nasıl işlem yapılmalı?
İkameti veya mutat meskeni Türkiye’de olan veya ikametini Türkiye’ye taşımak isteyen ve Alman Emeklilik Kurumlarından yaşlılık, malullük veya ölüm aylığı alan Türk vatandaşları Türkiye’de SGK üzerinden veya kendileri veya Almanya’da vekaletname verecekleri bir tanıdıkları veya bir avukat aracılığı ile doğrudan hangi Alman emeklilik kurumundan emekli iseler o Kuruma başvuru yapabilirler.
Türkiye ile ana irtibat Kurumu, Türkiye-Almanya Sosyal Güvenlik Sözleşmesi ile 1987 yılında Türkiye-Almanya arasından imzalanan İdari Yardımlaşma (Tatbikat) Sözleşmesi (Durchführungsabkommen) hükümlerine göre Kuzey Bavyera Alman Emeklilik Kurumu (Deutsche Rentenversicherung Nordbayern) yetkili olsa da vatandaşımızın emekli olduğu Kuruma göre Bund Alman Emeklilik Kurumu (Deutsche Rentenversicherung Bund) ve madenci, demiryolları ve denizcilik sektöründe çalışanların tabi olduğu Deutsche Rentenversicherung Knappschaft-Bahn-See kurumu da bu konuda yetkilidir. İlgilisine göre emekli aylığının Türkiye’ye transferini bu kurumlar yapacaktır.
Lâkin burada belirtmek gerekir ki, SGK üzerinden Türk vatandaşlarının emekli aylıklarının transferi sadece Kuzey Bavyera Alman Emeklilik Kurumunu tarafından yapılır. Alman Emeklilik Kurumları Bund veya Knappschaft-Bahn-See emekli aylıklarını SGK üzerinden değil, doğrudan verilen banka hesabına transfer ederler. Ayrıca SGK üzerinden aylık transferleri sadece Türk vatandaşları içindir. Çifte vatandaş, mavi kartlı Alman vatandaşları ile sadece Alman vatandaşı olanların aylık transferleri ilgili kuruma verecekleri banka hesabına doğrudan transfer edilir.
Alman emekli aylığının transferini isteyen kişi veya vekilinin yazılı başvurusu üzerine ilgili Alman Emeklilik Kurumu kendisine üç sayfalık Almanca- Türkçe dillerinde düzenlenmiş bir T0480 formu gönderecektir. Bu formda Alman Emeklilik Kurumu bazı sorulara yazılı olarak cevap vermenizi isteyecek ve ne zamandan beri veya hangi tarihten itibaren Türkiye’de bulunduğunuzu veya bulunacağınızı, ikamet bilgilerinizi, Türkiye’de ne kadar kalacağınızı, ağırlıklı olarak hangi ülkede kaldığınızı, Almanya’daki ikametinizi kapatıp kapatmadığınızı, emekli aylığınızı Almanya’da veya Türkiye’de hangi bankaya ve hesaba ödenmesini istediğinizi, Türkiye’de emekli aylığı alıp almadığınızı, Türkiye’deki iletişim bilgilerinizi tespit etmeye çalışacaktır.
Bu tespit özellikle Alman Sağlık Sigorta Kurumunuzun Türkiye’de sizin masraflarınızı karşılamaya devam edip etmeyeceği ile ilgili olarak çok önemlidir. Zira Türkiye’de ikamet ederken Alman Emeklilik Kurumundan alınan emekli aylığı yanında ister çalışmaya dayansın ister yurt dışı borçlanma yolu ile hak kazanılsın Türkiye’den de bir emekli aylığı alınıyorsa Türkiye-Almanya Sosyal Güvenlik Sözleşmesi gereğince Alman Sağlık Sigortası Türkiye’deki sağlık giderlerini karşılamayacaktır. Bu durumda SGK’dan alınan aylık nedeniyle Türkiye’nin sağlık sigortası kullanılacaktır.
Şayet sadece Alman emekli aylığı varsa ve Türkiye’den herhangi bir emekli aylığı alınmıyorsa o zaman Alman Sağlık Sigortası her yıl bu emeklimize SGK aracılığıyla TA20 belgesi gönderecek ve Türkiye’deki sağlık giderlerini karşılayacaktır.
Yetkili Alman Emeklilik Kurumu bu T0480 formu dışında hem emekli aylığının Türkiye’deki hangi banka hesabına gönderileceğine ilişkin onaylı bilgileri içeren hem de aylığın haksız ve fazla alınması halinde hem emekli hem de mirasçılarının geri ödenmesi için bir beyan ve taahhüt belgesi olan ve Almanca-Türkçe olarak düzenlenen A1309 formu (Zahlungserklärung) gönderecektir. Bu formu emeklimiz dolduracak ve hesabı bulunan banka şubesinin yetkilisine onaylatarak yetkili Alman Emeklilik Kurumuna ibraz edecektir.
Peki emekli aylığı hangi yolla ödenecektir?
Bu formları alan yetkili Alman Emeklilik Kurumu emekli aylığını Alman Postası Emeklilik Servisi üzerinden (Detsche Post AG, Rentenservice) karar verdiği ayı takip eden ay sonunda SGK Ankara’ya gönderecektir. Yani örneğin 01.02 itibariyle emekli aylığının gönderilmesine karar verirse 28.03 tarihinde SGK’ya ödeme yapacaktır. Bu nedenle Türkiye’ye kesin dönüş yapmak isteyen vatandaşlarımızın mağdur olmamak için işlemlerini en az 3 ay önceden başlatmalarını öneririz.
Türk vatandaşının Alman emekli aylığı ödemesini alan SGK genellikle Türkiye’de ilk defa emekli aylığı bağladığı sigortalılarına yaptığı gibi bir Ziraat Bankası şubesinde bu defa Euro döviz emeklilik hesabı açacak ve Ankara merkezden buraya ödeyecektir. Çünkü emekli aylığı Euro olarak ödenecektir. Alman emekli aylığının transferini isteyen kişi Türk vatandaşı e-devlet üzerinden Sosyal Güvenlik kurumu sayfasına girip “Bulgaristan/Almanya Emekli Aylığı Ödeme” butonundan Alman emekli aylığının ödenip ödenmediğini, ödenmiş ise hangi banka şubesine ödendiğini öğrenebilir. Bunu yapamaz ise herhangi bir Ziraat Bankası şubesinden T.C. kimlik kartını ibraz ederek aylığın gelip gelmediğini öğrenebilir.
Şayet bunların hiçbirinde emekli aylığının gelmemiş ise SGK Ankara’daki 0090 312 4443201 nolu telefonu arayıp bilgi alabilirler.
Alman emekli aylığı ödenen vatandaşımız emekli aylığını SGK’nın açtığı bu Euro döviz hesabından daha sonra başka bir banka hesabına aldırabilir.
Burada Alman yaşlılık, malullük veya ölüm emekli aylığı Türkiye’ye transfer edilen insanlarımızın her türlü adres ve kimlik değişikliklerini geciktirmeksizin Alman Postası Emeklilik Servisine bildirmeleri gerektiğini ve emekli aylıklarının kesilmeden ödenmesi için her yıl kendilerine yine Alman Postası Emeklilik Servisi tarafından gönderilen yaşam belgelerini (Lebensbescheinigung) ya posta yoluyla ya da dijital olarak süresinde vermeleri gerektiğini hatırlatalım.
En son olarak da 2005 yılından itibaren Alman emekli aylığının ilk defa bağlandığı yıla göre değişen oranları vergiye tabi kılındığından, emekli aylığını Türkiye’de alan bu vatandaşlarımızın Almanya’da ikamet edenler gibi tam vergi mükellefi olarak (unbeschränkte Steuerpflicht) yıllara ve evli-bekar olmalarına göre vergiden muaf sınırlardan (Grundfreibeitrag) ve bazı giderlerini vergi borcundan gider olarak mahsup etme hakkından faydalanamayacaklarını, bunların dar vergi mükellefi (beschränkte Steuerpflicht) sayılacaklarından 01.01.2011 tarihinden itibaren yürürlüğe giren Türkiye Cumhuriyeti ile Almanya Federal Cumhuriyeti arasından imzalanan Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmasına göre sadece yıllık 10.000 Euro’ya kadar vergiden muaf sınırdan yararlanabileceklerini, bu miktarın üzerindeki emekli aylığı gelirlerinin vergiye tabi olacağını ve bu konuda Neubrandenburg Vergi Dairesinin (Finanzamt) yetkili olduğunu belirtelim.
