Avrupa’da yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ile Mavi Kart sahipleri zaman zaman Türkiye’de ki yasa, mevzuat, hukuki ve adli konularda bilgiye ihtiyaç duymaktadırlar. Adalet Bakanlığı’nın Türkiye Berlin Büyükelçiliği’nde hakim statüsünde Adalet Müşaviri haricinde diğer konsolosluklarda Almanya Barosu’na kayıtlı avukatlardan oluşan sözleşmeli hukuk danışmanları bulunmaktadırlar. Bu hukuk danışmanları Türk hukuku ve mevzuatları konusunda bilgi eksikliğinden kaynaklanan yanlış
Avrupa’da yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ile Mavi Kart sahipleri zaman zaman Türkiye’de ki yasa, mevzuat, hukuki ve adli konularda bilgiye ihtiyaç duymaktadırlar.
Adalet Bakanlığı’nın Türkiye Berlin Büyükelçiliği’nde hakim statüsünde Adalet Müşaviri haricinde diğer konsolosluklarda Almanya Barosu’na kayıtlı avukatlardan oluşan sözleşmeli hukuk danışmanları bulunmaktadırlar.
Bu hukuk danışmanları Türk hukuku ve mevzuatları konusunda bilgi eksikliğinden kaynaklanan yanlış yönlendirme veya müvekkil elde etmeye çalışabilmektedirler.
Aynı şekilde Almanya’da ki Türk avukatların özellikle Türkiye’de en basit emeklilik işleri için vatandaşlardan yüksek ücretler talep de edebilmektedirler. İlk etapta bu yönde avukat ihtiyacı olanların mağduriyet yaşadıkları zaman avukatlarını her iki ülke baroları ve başsavcılıklara şikayet edebilmeleri ve aynı zamanda meslek sorumluk sigortalarından tazminat alabilmeleri bakımından Almanya ve Türkiye barolarına kayıtlı Türk avukatlarını tercih etmeleri gerekmektedir.
Bu yazımda Avrupa’da yaşayan vatandaşlarımızın ve Mavi Kart sahiplerinin Türk yargı sistemindeki hakları konusunda genel bilgiler verme amacıyla Türkiye’de basit ve doğru bir şekilde hukuki ve adli yardım alma ve resmi makamlara müracaat konularını bahsedeceğim.
Almanya’da uygulandığı gibi kısıtlı ve yaygın olmasa bile Türkiye’de mevcut durumdaki kasko, konut, işyeri sigortalarına ek teminatla “Hukuk Koruma Sigortası” yapılabilmektedir. Ancak sadece kasko, konut ve işyeri ile ilgili yaşanabilecek hukuki sorunlara karşı teminatlı olduğu için pek tercih edilen sigorta türü değildir.
Bunun yerine hukuk maliyetlerini düşürmeyi ve maddi mağduriyetleri azaltmayı amaçlayan Türkiye, 2016 yılı Eylem Planı içerisinde bulunan özellikle dar gelirli kişilerin; dava masrafı, avukatlık ücretinde sorun yaşamadan adalet hizmetinden yararlanması amacıyla “Hukuki Yardım (Himaye) Sigortası” konusunda çalışmalar başlattı.
Sistemin hayata geçmesiyle birlikte vatandaşlar araç, konut ve sağlık sigortasına sahip oldukları gibi hukuk sigortasına da sahip olacaklar.
Sigortalılar ödeyeceği prim karşılığında, dönem içerisinde karşılaşabileceği hukuki risk ve sorunlara karşı avukatlık hizmeti ve hukuk yardımı alabilecekler. Aynı zamanda sigortalının davayı kaybetmesi durumunda karşı tarafa ödeyeceği yargılama giderleri sigortadan karşılanacak. Sigortalılara, Bireysel Emeklilik sistemindeki gibi devlet katkısı da sağlanacak.
2016 yılında Avrupa Birliği, Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Konseyi tarafından birlikte finanse edilen ve Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı’ca “Türkiye’de Adli Yardım Hizmetlerinin Güçlendirilmesi Avrupa Birliği Eşleştirme Projesi” başlatılarak Türkiye vatandaşları ve Mavi Kart sahiplerinin adli yardım alma haklarına kavuşmuştur.
Adli yardım kavramı ise adil yargılanma ilkesinin bir gereği olarak mali gücü yetersiz olanların dava açma hakkından yoksun kalmaması için getirilmiş bir ilkedir. Kısacası mali olanakları yetersiz olan kişilerin dava harç ve masraflarından muaf tutulması ve kendisi için Türkiye’deki barolar tarafından ücretsiz avukat görevlendirilmesidir.
Yargılama veya takip giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olan kimseler, iddia ve savunmalarında, geçici hukuki korunma taleplerinde ve icra takibinde, haklı oldukları yolunda kanaat uyandırmak kaydıyla adli yardımdan yararlanabilirler.
Adli yardım sistemi, ceza davaları dışındaki davalar içindir. Ceza davalarında adli yardım sistemi farklı yapılandırılmıştır. Adli yargıda (hukuk mahkemelerinde) ve idari yargıda dava açarken veya aleyhinize dava açılmışsa adli yardım talep edebilirsiniz.
Ceza davalarında adli yardım almak ise imkansızdır. Adli yardım sadece özel hukuk ve idari davalar için size yardımcı olacaktır. Ceza davalarında ise farklı bir usul belirlenmiştir. Alt sınırı beş yıl hapis cezasından fazla olan bir suçun şüphelisi iseniz talebiniz olmaksızın veya avukat seçemeyecek durumdaysanız talebiniz halinde size bir avukat atanacaktır. Ayrıca avukatı bulunmayan sağır dilsiz kişilere ve 18 yaşından küçük olan şüphelilere devlet tarafından avukat atanmaktadır.
Adli yardım için dava açılmadan önce yargılamanın yapılacağı mahkemeye, dava açıldıktan sonra ise yargılamayı yapan mahkemeye, icra ve iflas takiplerinde takibin yapılacağı yerdeki icra mahkemesine, Kanun yollarına başvuru sırasında bölge adliye mahkemesine veya Yargıtaya başvurulması gerekmektedir.
Mahkeme adli yardımın koşullarının oluşup oluşmadığını değerlendirerek talebin kısmen veya tamamen kabulüne ya da reddine ilişkin karar vermektedir. Adli yardım, hükmün kesinleşmesine kadar devam edecektir. Mahkemelerce adli yardım talebi konusunda verilen kararlar kesindir. Ancak adli yardım talebi reddedilen kimse, sonradan gerçekleşen bir sebebe dayanarak yeniden adli yardım talebinde bulunabilir.
Adli yardım talebinizin mahkemece kabulü halinde yargılama harç, avans ve giderlerini de adli yardım kararı devam ettiği müddetçe kısmen veya tamamen ödemeyebilirsiniz.
Maddi açıdan avukat tutamayacak durumdaysanız adli yardım yoluyla temin edilecek bir avukat tarafından davanızın takip edilebilmesi için baro başkanlıklarına ya da baro adli yardım bürolarına başvurabilirsiniz.
Hukuki ve adli yardım alma konuları haricinde Almanya’daki vatandaşlarımızın ve Mavi Kart sahiplerinin konsolosluklardan e-devlet şifresi alarak haklarında açılmış dava ve icra dosya durumlarını takip edebilir, UYAP e-Vatandaş Bilgi Sistemi Portalı’na girerek de davalarına ait dosya içeriklerini görüntüleyebilirsiniz.
UYAP e-Vatandaş Bilgi Sistemi; vatandaşa kaliteli, güvenli, etkin hizmetlerin elektronik ortamda ve bürokratik engellere takılmadan kolayca sunulmasını, vatandaşın, adli mekanizmalara internet üzerinden erişmesini ve dosyası hakkındaki kapak bilgilerini öğrenmesini sağlamaktadır.
Avrupa yaşayan vatandaşlarımız ile Mavi Kart sahipleri konsolosluklardan alacakları e-devlet şifresi ile internette UYAP e-Vatandaş Bilgi Sistemi portalına girerek haklarında açılmış dava dosyalarını görüntüleyebilir, duruşmaları takip edebilirler.
Sistem üzerinden dava harç masraflarınızı hesaplayabilir, icra dosyalarınızı inceleyebilirsiniz. Ayrıca mahkemelerdeki dava ve cumhuriyet başsavcılıklarındaki soruşturma dosyalarına avukatsız online dilekçe, savunma ve itirazda bulunabilirler.
UYAP e-Vatandaş Bilgi Sistem portalına e-mail adresleri tanımlamaları veya konsolosluklardan PTT KEP resmi e-mail adresi almaları halinde Türkiye Cumhuriyeti devleti tarafından haklarında gönderilecekleri tüm Tebligat’ları konsoloslukları aracı kılınmaksızın hızlı ve güvenilir bir şekilde teslim alabilirler.
PTT KEP, resmi yazışmaların elektronik ortamda mevzuata uygun, uluslararası standartlarda ve teknik olarak güvenli bir şekilde Türkiye Cumhuriyeti kurum ve kuruluşlar ile vatandaşlar arasındaki PTT (posta hane) vasıtasıyla taahhütlü, tebligat, e-yazışma vs. şeklinde gönderilerle yada kurye vasıtasıyla yapılan resmi yazışmaların, kağıt kullanılmadan, KEP altyapısı kullanılarak elektronik ortamda yapılmasına imkan sağlayan bir online internet sistemidir.
Yine mağduriyet yaşanmaması için Türkiye’de adli ve idari davalarda avukatınızla Türkiye’deki baroların her yıl ilan ettikleri ücret tarifesi üzerinden anlaşmaya çalışınız.
Eğer avukatınız tarafından mağdur edildiğinizi düşünüyorsanız ilk önce avukatınızdan mesleki sorumluluk sigortası kapsamında zararınızın tazminini talep ediniz. Eğer bu konuda avukatınız ile uzlaşamazsanız; cumhuriyet başsavcılıklarının Özel Soruşturma Büroları’na veya avukatınızın kayıtlı olduğu baroya şikayet edebilirsiniz.
Eğer avukatınız Almanya’da bir baroya da kayıtlı ise (ki tavsiye ederim) muhakkak Alman mevzuatlarına göre hazırlanacak olan ve içinde Türkiye’de hizmet alınacağına dair madde koydurarak genel bir danışmanlık ve hizmet sözleşmesi imzalayınız. Bu sizi, mağdur eden avukatınızı aynı zamanda Alman barosuna da şikayet edebilmenizi sağlayacaktır.
