Aile kuralları aileye huzur getirir…

Her ailenin kendine özgü kuralları vardır. Sağlıklı aileler, ailenin yaşam boyu karşılaşabileceği değişim ve gelişimlere bağlı olarak var olan  kurallarını esnetebilir, hatta gerekirse değiştirebilirler. Katı kurallara sahip aileler gelişime ve değişime kapalıdır. Aile bireyleri işe yaramayan aynı cevapları tekrarlama, uygunsuz ve sert tepkiler verme, yaşam değişikliklerine rağmen değişmeme, yozlaşma ve kaosa sürüklenme gibi eğilimlere yatkındırlar.

İLYAS TÜRKMEN 17 Mayıs 2018 İLYAS TÜRKMEN

Her ailenin kendine özgü kuralları vardır. Sağlıklı aileler, ailenin yaşam boyu karşılaşabileceği değişim ve gelişimlere bağlı olarak var olan  kurallarını esnetebilir, hatta gerekirse değiştirebilirler.

Katı kurallara sahip aileler gelişime ve değişime kapalıdır. Aile bireyleri işe yaramayan aynı cevapları tekrarlama, uygunsuz ve sert tepkiler verme, yaşam değişikliklerine rağmen değişmeme, yozlaşma ve kaosa sürüklenme gibi eğilimlere yatkındırlar.

Aile kurallarının gelişim ve değişimlere ayak uydurabilecek esnekliğe sahip olmaları aile huzurunu olumlu olarak destekler. Örneğin evde herkesin uyduğu kuralların olması çocuklarını büyüten aileler açısından önemli ve gereklidir.

Sofraya hep beraber oturmak, belirli bir saatte yatağa gitmek, ev işlerine yardımcı olmak vb. gibi kurallar, çocukların gerek kontrolü gerekse disiplini açısından fayda sağlar.

Ancak çocuklar büyüyüp farklı gelişim dönemlerine, örneğin ergenliğe girdiklerinde ihtiyaçları da değişir. Bu durumda altı yaşındayken geçerli olan kuralları uygulama konusunda diretmek, yaşlarına ve gelişim dönemlerine uygun yeni kurallar belirlememek, gençlerle aile arasında çatışmalara sebep olur. En sağlıklısı kuralların zorlayıcı değil, gerçekçi temellere dayandırılması, ailedeki tüm bireylerin ihtiyaçlarını ve becerilerini göz önünde bulundurarak beraber alınan kurallardır.

Kuralsız ve Sağlıksız Bir Ailede Neler Olur?

Kuralsız bir ailede aşağıdaki olumsuz durumlardan bir ya da birkaçı görülebilir:

•  Aile üyeleri birbirlerine yoğun öfke ve kırgınlık duyarlar.
•  Aile üyeleri aralarındaki çatışmaları çözümlemekte zorlanırlar.
•  Aile üyelerinin aralarındaki küskünlükler günlerce uzar.
•  Aile üyeleri arasında empati (kendisini karşısındakinin yerine koyma) eksikliği vardır.
•  Aile üyeleri birbirlerine karşı anlayışsızdır.
•  Aile üyeleri birbirleriyle hakaret veya küfür içeren cümlelerle konuşur.
•  Çocuklarda davranış bozuklukları veya aile üyelerinde ruhsal sıkıntılar görülür.
•  Aile üyeleri birbirlerine sevgi ve ilgi göstermekte zorlanırlar.
•  Aile üyeleri birbirlerine şefkatle yaklaşmaz ve merhamet göstermezler.
•  Aile üyeleri arasında nefret duyguları oluşur.
•  Aile üyeleri birbirlerine karşı güvensizdir.
•  Aile içinde şiddet veya istismar gibi durumlar yaşanır.

Kurallı ve Sağlıklı Aile Özellikleri…

• Nezaketli konuşmak…

Aile üyelerinizle asla kırıcı, kaba veya küfürlü konuşmayın. En yakın iş arkadaşınıza sarf etmeyeceğiniz hiçbir kelime ve cümleyi aile üyelerinize de sarf etmeyin.

• Nazik ve kibar davranmak…

Asla aile üyelerinize kırıcı, incitici tavırlar sergilemeyin. Güler yüzlü ve sakin olun. Unutmayın ki onlar sizin aileniz. Ailenize verdiğiniz kıymet aslında sizin kendi kıymetinizdir.

• Sevgi ve saygıda cömert olun…

Aile üyeleriniz kaç yaşında olurlarsa olsunlar onlara sevginizi ve saygınızı hissettirmekten, onlara sevgiyle dokunmaktan, onları kucaklamaktan çekinmeyin. Sevgi ve saygı dolu bir dokunuşun enerjisi, pek çok yarayı kapatabilecek bir güç taşır.

• Takdir ve iltifat etmek…

Herkes, ailesi tarafından onaylandığını, kabul edildiğini, beğenildiğini hissetmek ister. Bu sadece çocukların  değil yetişkinlerin de en doğal ihtiyaçlarından birisidir.

Ancak sağlıksız aile yapılarında, aile bireylerinin birbirlerine duydukları takdir ve beğeniyi ifade etmek yerine, aşağılama, küçümseme, beğenmezlik içeren cümleler kullandıkları veya birbirlerine karşı kayıtsız kaldıkları görülmektedir. Aile üyelerinize, onlarla gurur duyduğunuzu, başarılarını takdir ettiğinizi, hayallerini desteklediğinizi söylemekten çekinmeyin.

• Kırgınlık ve küskünlükleri uzatmamak…

Kırgınlık ve küskünlükleri uzatmak ailenin tüm bireylerini olumsuz etkiler. Çatışma çözme konusundaki becerilerinizi geliştirmeye gayret etmeniz, ailenizin tüm üyelerinin ruh sağlıklarını koruyacaktır.

• Kararları beraber alın…

Ailenin geleceği ile ilgili önemli kararlar alınacağı zaman, gizli saklı bir şekilde odaların köşelerinde, kısık sesle değil, ailenin hep beraber olduğu bir zamanda herkesin fikrini söyleyebileceği bir ortamda konuşun. Düşüncesini özgürce paylaşabilen insan, mutlu insandır ve böyle bir konuşmadan aileyi mutsuz edecek bir sonuç çıkma ihtimali azdır.

Aile kuralları çocuğa nasıl anlatılmalı…

• Ana babalar, çocuktan bekledikleri davranışları kendileri de uygulamalıdır. Örneğin, ana babalar çocuktan bekledikleri diş fırçalamayı, titizlikle kendileri uygulayarak göstermelidir.
• Çocuktan hangi davranışların beklendiği açık ve net şekilde açıklanmalıdır.
• Anne ve baba, kuralları çocukla birlikte belirlemeli ve çocuğa da birlikte söylemeli veya gerekirse yazılıp uygun yerlere asılabilir.
• Kurallar özellikle çocukların yaşına, cinsiyetine ve kişilik özelliklerine uygun olmalıdır.
• Çocuktan beklenen davranışlar anlatılırken olumlu ve yapıcı ifade kullanılmalıdır. Kurala uymayı kolaylaştırmak ve kalıcı hâle getirmek için yaşına uygun abartılı olmayan ödüllendirme yöntemi kullanılmalıdır. “Kolaylaştırın, zorlaştırmayın. Müjdeleyin, nefret ettirmeyin.” (H.Ş.)
• Kurala uyması için çocuğa kızıp bağırmak, rica etmek ve hatta yalvarmak uygun değildir. Ana baba, sadece kuralı hatırlatmalı ve öncelikle de kendileri uygulamalıdır.
• Ölüm, ağır hastalık gibi çok özel durumlar dışında kurallar belirli olmalı. Çocuk, bu konuda ana babanın kararlı ve tutarlı olduğunu bilmelidir.