Ne kadar uyursanız uyuyun hep yorgun mu kalkıyorsunuz? Ya da en ufak bir çarpmada canınız mı acıyor? Sebepsiz mutsuzluklarınız mı var ? O zaman bir d vitamini testi yaptırın. Peki nedir bu vitamin d. Neden bu kadar önemli? Prof. Dr. Canan Karatay Vitamin d hakkında bize şunları söylüyor; Günümüz insanının güneşle teması aşağıdaki nedenler yüzünden
Ne kadar uyursanız uyuyun hep yorgun mu kalkıyorsunuz? Ya da en ufak bir çarpmada canınız mı acıyor? Sebepsiz mutsuzluklarınız mı var ? O zaman bir d vitamini testi yaptırın. Peki nedir bu vitamin d. Neden bu kadar önemli? Prof. Dr. Canan Karatay Vitamin d hakkında bize şunları söylüyor;
Günümüz insanının güneşle teması aşağıdaki nedenler yüzünden azalmıştır:
-Şehirleşme nedeniyle yüksek ve kapalı binalara hapsolmamız vücudumuzun yeteri kadar güneş görmesini engelliyor,
– Güneş yağı üreticisi firmaların pompaladığı cilt kanseri korkusu nedeniyle bilinçli olarak güneşten kaçıyoruz,
Sonuç olarak, evrimsel süreçte milyonlarca yıl boyunca haşır neşir olduğumuz güneş ışığından eskisi kadar yararlanamıyoruz.
Bu da vücudumuzun yeteri kadar D vitamini sentezlemesini engelliyor, başta kemik erimesi olmak üzere, kanserden tutun kalp hastalıklarına, basit bir gripten tutun bunamaya kadar pek çok rahatsızlığa yakalanma riskimizi artıyor.
D VİTAMİNİNİN FAYDALARI
D vitamini zihinsel faaliyetleri olumlu etkiler, felç geçirme riskini azaltır
Yaşlandığınızda bunama sorunu ile karşılaşmak istemiyorsanız, Alzheimer olmak istemiyorsanız kandaki D vitamini seviyenizi artırın. 65 yaşın üzerinde, 1766 kişide yapılan bir çalışmada D vitamini seviyesi düşük olanlarda zihinsel fonksiyonlarının gerilediği tespit edilmiş.
Sydney Üniversitesi tarafından yapılan bir başka çalışmada D vitamini takviyesi alan huzurevi yaşlılarında düşme oranını azaldığı gösterilmiştir.
Grip başta olmak üzere enfeksiyonlara karşı koruyucu rolü vardır
Vücudumuzun salgıladığı steroid hormonların mikroplarla mücadelede antibiyotik vazifesi gördüğünü biliyoruz.
Vücudumuzdaki 200 e yakın steroid hormonu D vitamini olmazsa antibiyotik etkisini yapamaz.
Mahkûmlara verilen günlük 2000 IUlik D vitamininin gribal enfeksiyonları önlediği gösterilmiştir. Huzurevinde kalanların, mahkûmların, hep evde oturup dışarı fazla çıkmayan yaşlı insanların, örtünme yüzünden güneş ışığı ile direk teması azalanların mutlaka ağız yoluyla D vitamini takviyesi alması gerekir.
D vitamini kemikleri güçlendirir, kırıkları önler
The Archieves of İnternal Medicine dergisinin Mart 2009 sayında yayınlanan bir makalede bu konuda yapılmış 12 çalışmanın sonuçları gözden geçirildi. Ağız yoluyla yüksek doz D vitamini alanlarda kırık riski yüzde 18-23 oranında azalıyor. (D vitamini seviyenizin düşük olması halinde aldığınız kalsiyum hiçbir işe yaramaz.)
Kalp damar hastalığından korunmada etkilidir
Arc İntern Med. Dergisinin 2008 Haziran sayısında yayınlanan bir araştırma, D vitamini seviyesi düşük olan insanların kalp krizi geçirme riskinin 2,4 misli daha yüksek olduğunu göstermiştir.
D Vitamini Hipertansiyonu önlüyor
Michigan Bone Health and Metabolism Çalışmasında 559 kadın 15 yıl süreyle takibe alınıyor. Kadınların dörtte birinde zaman içinde hipertansiyon oluşuyor. Çalışmanın başında vitamin D eksikliği olan kadınlarda gelecekte hipertansiyon görülme riskinin daha yüksek olduğu anlaşıldı.
D Vitamini kanser riskini azaltıyor
Vitamin D’nin kanser oluşumunu ve gelişmesini önleyen rolü hakkında yayınlanmış 3 bine yakın makale, 275 adet epidemiyolojik çalışma vardır. Bir çalışmada D vitamini seviyesi düşük olan hastalarda meme kanseri riskinin 5 misli daha fazla olduğu gösterilmiştir. Kandaki D vitamini seviyesinin 32 ng/ml üzerine çıkarılması kolon kanseri riskini dörtte bir azaltmaktadır.
Yukarıda saydığım faydaların dışında D vitamini, şeker hastalığı riskini azaltır, Parkinson hastalığının önlenmesine ve yavaşlatılmasına etkilidir, kronik ağrı çeken hastalarda ağrının kontrol altına alınmasını kolaylaştırır
Normal bir insanın D vitamini ihtiyacı ne kadardır?
Günlük D vitamini ihtiyacımız yaklaşık 5 bin ünitedir.
Bu miktarı en sağlıklı ve kolay bir şekilde nasıl alırız?
Güneşten alırız. Güneşlenme imkânı olmayanlar D vitamini kapsüllerinden (veya ampul damla şeklindeki ürünlerden) faydalanabilir.
Vücudunun üst yarısı çıplak, 10-15 dakika güneşlenen bir kişi günlük D vitamini ihtiyacını karşılamış olur. Sokakta yürürken elinize yüzünüze gelen güneş ışınları D vitamini ihtiyacınızı karşılamaya yetmez.
Bu yüzden ister Türkiye’nin güneyinde, ister kuzeyinde yaşayalım yaz kış demeden on on beş dakika vücudumuzu güneşe göstermemizde fayda var. …
D VİTAMİNİNİ NASIL ALACAĞIZ?
Güneş cilt kanserine neden olmuyor mu?
Güneşe maruz kalmanın cilt kanseri riskini artırdığı doğrudur ama güneşin dik geldiği öğlen saatleri dışındaki 10-15 dakikalık kısa süreli güneşlenmeler cilt kanseri yapmaz.
Güneşin kanser yapıcı etkisi daha çok güneşin tepede olduğu saatlerde uzun saatler güneş altında kalanlarda görülür.
Özellikle çocukluk döneminde vücudunda pullar şeklinde güneş yanıkları olanlarda, meslek icabı bütün günlerini güneşin altında geçiren denizci ve çiftçilerde risk yüksektir. (Ben ve çocuklarım, yaz tatilinde bile 15 dakikadan fazla süre güneşin altında kalmamaya dikkat ediyoruz.)
Yazın tatilde aldığımız D vitamini bütün yıl yeter mi?
Yetmez. Yazın aldığımız D vitamini depoları kısa sürede tükenir. Bu yüzden özellikle kış aylarında mümkün olan her fırsatta güneşlenmeye çalışmalıyız. Kuzey Avrupa ülkelerine gidenler, orada yaşayan insanların parklarda ve bahçelerde güneşi görür görmez soyunduklarını görmüşlerdir.
D vitamini eksikliği açısından esmerlerle beyaz tenliler arasında fark var mı?
Esmer insanların D vitamini sentezi, cildimize renk veren pigmentin yaptığı engelleme yüzünden daha zor olur.
Beyaz tenli bir İngiliz’in güneşte beş dakika yatmayla sentezlediği D vitamini için bizim 15 dakika, bir zencinin ise yarım saat güneşte kalması gerekir. Bu yüzden esmer insanlarda ve zencilerde D vitamini eksikliği daha çok görülmektedir.
Türkiye’de D vitamini eksikliği görülüyor mu?
Kendi hastalarımda, erkeklerin yaklaşık yüzde 60’ında kadınların yüzde 80’inde D vitamini eksikliği görüyorum. Özellikle banka çalışanları gibi tüm günlerini kapalı binalarda geçirenlerde D vitamini eksikliği daha sık görülüyor.
Kan D vitamini seviyesini kimler ölçtürmeli?
Güneydeki bol güneşli şehirlerimizden birinde yaşıyorsanız D vitamini seviyenizi ölçtürmenize gerek yoktur.
Bundan böyle her gün on dakika (yanmadan) güneş almaya dikkat edin yeter. Türkiye’nin kuzey yarısında yaşıyorsanız, gün boyu kapalı bir mekânda çalışıyorsanız D vitamini seviyenizi ölçtürmenizde yarar var.
D vitamini seviyesini nasıl ölçtüreceğim?
Derimiz tarafından sentezlenen cholecalciferol karaciğerimizde 25 (OH)D adını verdiğimiz D3 vitaminine dönüşür. Bir laboratuvara gidip kanınızda 25(OH)D seviyesini ölçtürmek istediğinizi söyleyin. Sonuç 20 ng/ml altında çıkarsa D vitamini eksikliği var demektir.
D vitami seviyem düşük çıktı, ne yapayım?
Yukarıda anlattığım gibi D vitamini seviyenizi yükseltmenin en ucuz ve en doğal yolu güneşlenmektir. Çeşitli nedenlerle güneşlenme imkânı bulamayanların ağız yolu ile D vitamini almasında fayda vardır.
(Eczanelerde satılan D vitamini içeren damla ve ampulleri doktorunuzun önerdiği dozda suya veya süte katarak alabilirsiniz.) Dikkat! Aldığınız D vitamininin sadece D3 olduğundan emin olun, birlikte A vitamini de içeren kapsüllerden uzak durun.
Yiyeceklerle D vitamini ihtiyacımı karşılayabilir miyim?
D vitamini, yiyecekler içinde en çok balıkta, sütte ve yumurtada bulunur. Balıklardan en çok somon balığında bulunur.
Bizim Lüfer balığının 100 gramında 310 IU D vitamini vardır. Günde on Lüfer yeseniz bile günlük vitamin ihtiyacınızı karşılayamazsınız. Bir litre tam yağlı sütte yaklaşık 60 IU D vitamini vardır.
Yağsız sütün D vitamini değeri ise sıfıra yakındır. D vitamini ihtiyacınızı karşılamak için her gün birkaç kova süt içmeniz gerekir. Özet olarak, yiyeceklerle D vitamini ihtiyacını karşılamak mümkün değildir.
Kullandığım multivitamin içindeki D vitamini yeterli mi?
Multivitaminlerin içinde genelde 200-400 ünite D vitamini vardır. Bu miktar ihtiyacımızı karşılamaya yetmez.
Yaşlılar D vitamini almalı mı?
Yaşlılar, evden dışarı daha az çıktıkları için D vitamini seviyelerine özellikle dikkat etmeleri gerekir. D vitamini takviyesi ile kemik erimesini geciktirmek mümkündür.
Pencerenin arkasından güneşlenebilir miyiz?
Pencere camından 300 mm altındaki ultraviyole ışınlarının yüzde 90’ı geçmez. Bu yüzden cam arkasından güneşlenmenin D vitamini sentezini katkısı sınırlıdır.
