Türkiye’ye götürülen ve toplu gezilerde kullanılan otobüslere 90 (doksan) güne kadar süre verilmektedir.
Türkiye’ye götürülen yabancı plakalı araçlarla ilgili yurtdışında yaşayan insanlarımızdan bize gelen diğer fakat önemli bir soruda ticari araçların Türkiye’de kalma süreleridir.
Gümrük Kanunu, Gümrük Yönetmeliği, 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Ticaret bakanlığının 2011 yılında yayımladığı Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin 1 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliğine göre mevzuattaki şartları taşıyan yurtdışında yerleşik kişiler vatandaşlık durumlarına, taşıtların yaşına bakılmaksızın özel kullanıma mahsus yabancı plakalı kara taşıtlarını Türkiye’ye götürüp 24 ay yani 730 gün kullanabilirler.
Bu 24 ay yani iki yıl kalabilecek taşıtlar özel kullanıma mahsus olanlardır. Yabancı plakalı ticari taşıtlar ise 24 ay Türkiye’de kalamazlar. Burada bahsettiğimiz yabancı plakalı ticari taşıtlar da bir çeşit değildir ve çeşidine göre Türkiye’de kalmamalarına izin verilir.
Daha çok yabancı uluslararası nakliye şirketleri ait NCTS (Yeni Bilgisayarlı Transit Sistemi) ve TIR karnesi kapsamında eşya taşıyan taşıtlara bakalım. Bu tip taşıtlar Türkiye’den transit geçiş yapabilirler. Bunlar transit geçiş karnelerindeki sürelere göre işlem görürler.
Şayet bu taşıtlar Türkiye’ye ithalat kapsamında veya insani yardım sebepleriyle bir eşya taşımış iseler bu kapsamdaki eşyasını transit rejimine uygun olarak Türkiye’de boşalttıklarında yükün boşaltıldığı gümrük idaresi tarafından 2 No.lu Taşıt Takip Programına kaydedilirler.
NCTS ve TIR karnesi kapsamında eşya taşıyan taşıtlar dışında, yurtdışındaki şirket, işetme gibi tüzel kişilikler adına kayıtlı otomobil, minibüs, arazi taşıtı, kamyonet ve motosikletler şayet eşya ve yolcu taşıyanlarsa bunlar da 2 No.lu Taşıt Takip Programına; taşımayanlarsa ise 1 No.lu Taşıt Takip Programına kaydediliyorlar.
Ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarının gümrüklü sahadan çıkışı sırasında boş olup olmadıkları görevlendirilen gümrük ya da gümrük muhafaza memurları tarafından kontrol edilir.
Bu taşıtlar için girişte gümrüklerden geçiş karnesi ibraz edilmiş ise programa bu belgelere ilişkin bilgiler de kaydedilir.
Ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarının süreleri
Burada saydığımız taşıtlardan; ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarına 30 (otuz) güne kadar süre verilir. Örneğin Danimarka’da işletmesi adına kayıtlı 3,5 tonluk Mercedes marka Sprinter model kapalı kasa minibüsü ile Türkiye’ye eşya taşıyan Semih beyin taşıtı girişte 2 No.lu Taşıt Takip Programına kaydedilir ve bu aracı ile sadece 30 gün Türkiye’de kalabilir.
Fakat Semih bey işletmesi adına kayıtlı eşya veya yolcu taşımacılığında kullanılmayan ve girişte 1 No.lu Taşıt Takip Programına kaydedilen otomobil, minibüs, arazi taşıtı, kamyonet ve motosiklet ile Türkiye’ye giriş yapsa idi bu tip taşıtları için 90 (doksan) güne kadar süre verilmektedir.
Oysa bu taşıtlar Semih beyin işletmesi adına değil de kendi adına ve kendi özel kullanımına mahsus olsaydı taşıtına 730 (doksan) güne kadar süre verilecekti.
Bu şekilde ayrımı yaparsak “Şerif bey, Türkiye’de bir şirket kursam veya şube açsam Almanya’daki firmamın adına kayıtlı taşıtımı 2 yıl Türkiye’de kullanabilir miyim?” veya “İngiltere’de şirketim adına kayıtlı taşıtımı Türkiye’ye götürüp orada 24 ay bırakabilir miyim?” sorularına da gerek kalmaz.
Türkiye’ye götürülen ve toplu gezilerde kullanılan otobüslere 90 (doksan) güne kadar süre verilmektedir.
Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca valiliklerce düzenlenen sınır ticareti uygunluk belgesine istinaden yapılan ithal eşyası taşımacılığında kullanılan taşıtlara ise 15 (onbeş) güne kadar süre verilmektedir.
Taşıtlar için gümrüklerden geçiş karnesi ibraz edilmiş ise yukarıda bu belirttiğimiz süreler de dikkate alınarak, karnede belirtilen süreler dâhilinde işlem yapılır.
Mücbir hallerde süre uzatımı
Yabancı plakalı ticari taşıtın ait olduğu firma yetkilileri tarafından herhangi bir gümrük idaresine süresi içerisinde yapılacak müracaatla; kaza, yangın gibi beklenmeyen haller, herkesçe bilinen olağan dışı durumlar, hastalık ve tutukluluk hali gibi olayların taşıtın Türkiye’de kalma süresi içerisinde cereyan ettiğinin resmi belgelerle ispatlanması ya da ihracatçının yükünü zamanında tedarik edememesi nedeniyle yüklemenin gecikmesi hâlinde bunun ihracatçıdan alınacak belge ile kanıtlanması durumunda, yetkili gümrük müdürlüğünden süre uzatım talebinde bulunabilirler.
Süre uzatımına ilişkin talebin taşıtın yurtta kalma süresi içerisinde verilmesi gerekir. Şayet talep taşıtın yurtta kalma süresinden sonra verilmiş olması ve talebin de uygun bulunması hâlinde Gümrük Kanunun 241 inci maddesinin birinci fıkrasına işlem yapılır.
Mücbir sebep belgesi olarak işletme veya firma yetkilisince ibraz edilecek sağlık raporlarında istirahat süresinin belirtilmiş olması, özel hastane ve poliklinikler ile özel doktordan alınan sağlık raporlarının il sağlık müdürlüğü veya sağlık grup başkanlığı tarafından onaylanmış olması gerekir. İstirahat süresi belli olmayan ve onaylanmamış olan sağlık raporlarına istinaden süre uzatımı yapılmaz.
Sürenin geçirilmesi veya kullanımın ihlali hallerinde
Tcari kullanıma mahsus kara taşıtlarının; getiriliş amacı dışında kullanılması, bir başkasına kiralanması, ödünç verilmesi, başka bir şahsa izinsiz devredilmesi, satılması, hak sahibi olmayan kişilerce kullanılması, taşıtla birlikte giren ve belgelerinde kayıtlı olan parçalarının izinsiz olarak değiştirilmesi, Türkiye’de kalma süreleri içerisinde yurtdışına çıkarılmaması veya herhangi bir gümrük idaresine teslim edilmemesi hâlinde, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla, Kanunun 238 inci maddesi hükümleri uyarınca işlem yapılır ve geçici ithal izni iptal edilerek taşıt gümrük idaresince teslim alınır.
