Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Demokratik Toplum Kongresi (DTK) Eş Başkanı Aysel Tuğluk’un tutuklanmasına ilişkin yaptığı başvuruda, Türkiye aleyhine karar verdi.
Mahkeme, Tuğluk’un tutuklanmasının siyasi amaçlarla yapıldığına hükmederek, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 18’inci maddesinde yer alan “siyasi veya başka amaçlarla tutuklamayı yasaklayan” hükmün ihlal edildiğini belirtti.
AİHM kararında, Aysel Tuğluk’un “özgürlük ve güvenlik hakkı”, “makul sürede yargılanma hakkı” ve “düşünce ve ifade özgürlüğü” haklarının da ihlal edildiğini açıkladı. Mahkeme, Tuğluk’un tutuklanmasının “makul şüpheye” dayanmadığını, yerel mahkemelerin ise “suçun niteliği”, “delil durumu” ve “kaçma riski” gibi soyut gerekçelerle bireysel değerlendirme yapmadan karar verdiğini tespit etti.
AİHM, DTK kapsamındaki konuşma ve faaliyetlerin, AİHS’in 10’uncu maddesi çerçevesinde ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı. Mahkeme, Tuğluk’un 15 ay süren tutukluluğunun “ifade özgürlüğünün açık ihlali” olduğunu belirtti.
AİHM, Aysel Tuğluk’un tutuklanmasının “siyasi muhalefeti bastırmak ve demokratik çoğulculuğu sınırlamak” amacı taşıdığını kaydetti. Kararda ayrıca, olağanüstü hâl (OHAL) döneminde yaşanan bu ihlallerin “olağanüstü durumla” haklı gösterilemeyeceği belirtildi.
Mahkeme, Aysel Tuğluk’a 16 bin euro manevi tazminat ve 1.500 euro yargılama gideri ödenmesine hükmetti. AİHM ayrıca, Tuğluk’un 2018’de “örgüt üyesi olmak” suçundan aldığı 10 yıllık hapis cezasının temyizle kesinleşmiş olduğunu hatırlatarak, bu süreçteki tutukluluğun “demokratik tartışma ortamını bastırmak amacı taşıdığını” vurguladı.
Halkların Demokratik Kongresi (HDK) Eşsözcüsü Meral Danış Beştaş, karara ilişkin yaptığı paylaşımda şu ifadeleri kullandı: “Aysel Tuğluk kararı, sadece bir kişi için değil; düşüncesi, kimliği ve sözü nedeniyle cezalandırılan herkes için verilmiş bir adalet kararıdır. Ancak bu karar, Aysel Tuğluk’un yaşamından çalınan yılları, yitirdiği sağlığını ve daha nicesini hatırlatmıştır. Geç gelen adaletin bir insanın nasıl büyük zararlara maruz kaldığını ortaya koymuştur. Adaletin tecelli etmesi için daha kaç ihlal gerekiyor? Ya da daha kaç insanın hayatının yok edilmesi bekleniyor? Aysel Tuğluk, bu ülkede Kürt sorununun, ayrımcılığın, hukuksuzluğun simgesi olmuştur. Eğer adaletten, barıştan söz edeceksek, önce hukuka uyun.”
AİHM kararı, Türkiye’de ifade özgürlüğü, siyasal haklar ve adil yargılanma ilkeleri açısından emsal nitelikte bir gelişme olarak değerlendiriliyo
