Sanılanın aksine ekmek ya da lavaş dürüm arasında tükettiğimiz döner kebap Türkiye'de değil, gurbetçi bir Türk usta tarafından Almanya'da keşfedildi. Tıpkı popüler portakallı gazlı içecek Fanta ve fast food denince akla ilk gelen yiyecek olan hamburgerin Amerika'da değil, Almanya'da bulunduğu gibi
Türk gurbetçilerin ülkelerine has damak tatlarını 1960’lı yılların sonlarından itibaren çalışmak için gittikleri Avrupa ülkelerine taşıması sonrası ekmek arası döner kebap Almanya’nın “milli fast food yemeği” haline geldi.
Halihazırda sadece Almanya’nın başkenti Berlin’de binden fazla döner kebap salonu bulunuyor. Yıllık ticaret hacmi 4 milyar euroyu aşan Almanya’daki bu gıda sektöründe 24 saat içerisinde 600 tonu aşkın et tüketiliyor.
Sanılanın aksine ekmek ya da lavaş dürüm arasında tükettiğimiz döner kebap Türkiye’de değil, gurbetçi bir Türk usta tarafından Almanya’da keşfedildi.
Tıpkı popüler portakallı gazlı içecek Fanta ve fast food denince akla ilk gelen yiyecek olan hamburgerin Amerika’da değil, Almanya’da bulunduğu gibi…
Döner kebap Malatyalı bir aşçı olan Kadir Numan’ın o dönemlerde Batı Almanya sınırlarında kalan Stutgart’a 1960’lı yılların başında göç etmesiyle başlıyor. O dönemlerde Almanya’daki Türk işçilere Gastarbeiter yani “misafir işçi” deniliyordu.
Kendisi de bir misafir işçi olan Numan, 1966 yılında Berlin’e göç ettikten sonra bir fabrikada makine teknisyeni olarak çalışmaya başladı. Ancak Numan seneler içerisinde yemek yemeye az vakitleri olan işçilerin bu konuda sorun yaşadıklarını gördü ve aklına bir fikir geldi.
1800’lerden bu yana döner kebap Türk mutfağında tabakta servis edilip pilavla birlikte yenen bir yemekti. Ancak Kadir Nurman döner etinin tıpkı hamburger gibi ekmek arasına konularak da yenilebileceğini, bu sayede işçilerin karnını hızlı bir şekilde doyurabileceğini düşündü.
#ImThankfulFor this man, Kadir Nurman, who invented the kebab. #RIP brow we love you !! pic.twitter.com/WEzhsHEIfA
— Bolt Seb (@Sebolt16) November 26, 2015
Bu fikir sonrası 1972’de fabrikadaki görevinden ayrılan Nurman, Batı Berlin’de bulunan şehrin merkezindeki Zoo Ana Tren İstasyonu yakınlarındaki Hardenberg Strasse’de açtığı City Grill adlı büfeyle dönercilik işine girişti. Kadir usta bu işe başlamadan önce sokaklarda dondurma bile satmıştı.
Nurman’ın Almanya’yla tanıştırdığı döner öyle tuttu ve sevildi ki zaman içinde ülkenin en önemli yiyeceklerinden biri haline geldi.
83 milyon nüfusa sahip Almanya’da günde iki milyon porsiyon döner kebap tüketiliyor. Ekmek arası döner ve salata, ayaküstü yenen fast food tarzı yemekler arasında sosisi geride bırakmış görünüyor. Bu durum, Türkiye’den göçün Alman toplumu üzerindeki kültürel ve ekonomik etkisinin de önemli bir göstergesi. Almanya’da döner kebap sektöründe istihdam edilen işçi sayısı aşçısından, garsonuna, 1 milyon kişiyi buluyor.
(l) The earliest known photo of döner by James Robertson, 1855 Istanbul; (r) Kadir Nurman the man who brought it to West Berlin in 1972 pic.twitter.com/9YSOtFbFnM
— Mateusz Fafinski (@Calthalas) October 23, 2017
Ancak döneri kimin bulduğuyla ilgili farklı görüşler de var. 2012 yılında Nevzat Salim adlı bir Türk girişimci döneri ekmek arasında ilk kez 1969 yılında Baden-Württemberg eyaletinin Reutlingen şehrinde sattığını iddia etmişti.
Berlinli bir gurbetçi olan Mehmet Aygün ise döneri 1971 yılında Almanya’ya ilk kendisinin getirdiğini belirtiyor.
Kadir Nurman, 24 Ekim 2013’te ekmek arası döneri icat ettiği Berlin’de hayata gözlerini yumdu. Ancak bundan iki sene önce, kim neyi iddia ederse etsin, Türk Döner Üreticileri Federasyonu ölümünden 2 sene önce 2011’de “ekmek arası dönerin mucidi” unvanını Kadir Nurman’a verdi.
İlgili Haber: Türkiye ile Almanya arasında döner krizi büyüyor
