DEHB teşhisi konulan yetişkin kadınların sayısında belirgin bir artış var. Kadınlar, semptomları gizleme ve maskeleme çabalarıyla yıllarca mücadele etti, ancak sosyal medyanın etkisiyle ve artan farkındalıkla birlikte tanı almaya başladılar. COVID-19 salgını ve TikTok'un yükselişi gibi faktörlerin de etkisiyle, DEHB konusundaki tartışmalar artıyor.
22 yaşındaki Rach Idowu, demans hastası olduğuna inanmıştı çünkü kendini doğum günlerini unuturken, iş yerindeki toplantıları kaçırırken ve kredi kartı borcunu yönetmekte zorlanırken bulmuştu.
Google’da semptomlarını araştırdığında, erken başlangıçlı demans olduğunu düşünmüştü; ancak doktoru bu teşhisi hemen reddetmişti. Dört yıl ve iki psikiyatri değerlendirmesinin ardından, Idowu’ya DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu) teşhisi konuldu.
Bu, onun için büyük bir aydınlanma anıydı. Artık çocukluğundan beri yaşadığı yerinde duramama, gece boyunca kafein tüketerek ödevlerini bitirme ve arkadaşlarının mesajlarına cevap verme sürelerinin uzunluğu gibi durumların nedenini anlamıştı. Şu anda 29 yaşında olan Idowu, bu tanının hayatını nasıl değiştirdiğini anlatırken, “Büyük bir uyanma anıydı” dedi.
Yardım alan kadınların yaşamları değişebilir. Idowu, tedavi gördükten ve uyarıcı ilaçlar kullandıktan sonra mali durumunu kontrol altına aldığını, işinde başarılı olduğunu ve ilişkilerini geliştirdiğini söylüyor. Kendi deneyimi ve DEHB hakkındaki mevcut bilgi eksikliği, onu 2020’de “DEHB ile Yetişkin Olmak” adlı popüler bir haber bülteni başlatmaya yönlendirdiğini ve bu bültenin yüzlerce kişiye teşhis konulmasına yardımcı olduğunu belirtiyor.
Son yıllarda, yetişkin kadınlardaki DEHB teşhis oranında büyük bir artış yaşandı, özellikle 2020-2022 döneminde. DEHB tanısı konulan 23-49 yaş arası kadınların sayısı neredeyse iki katına çıktı. COVID-19 salgını, tele-sağlık hizmetlerinin yükselişi ve DEHB’nin sosyal medyadaki popülaritesi, bu teşhis artışının bir hevesten mi kaynaklandığı yoksa gerçekten yeni bir farkındalığın mı olduğu konusunda endişeleri artırdı.
DEHB’nin üç türü bulunmaktadır: Hiperaktif, dikkatsiz ve kombine. Kadınlar genellikle dikkatsizlikle karakterize edilen dağınıklık, unutkanlık, bir işe başlama ve odaklanma güçlüğü gibi semptomlar yaşarlar. Duke Üniversitesi’nden Julia Schechter, kadınların genellikle “hayalperest” olarak görüldüğünü belirtiyor.
Hiperaktif veya kombine tipte olan kadınlar ise aşırı konuşma, saçlarıyla oynama, sürekli bacak sallama ve duygusal tepkisellik gibi semptomlar gösterirler.
DEHB, uzun süreler boyunca sadece bir “erkek hastalığı” olarak kabul ediliyordu. Ancak, bu algı değişmeye başlasa da, DEHB üzerine yapılan araştırmaların çoğu hala erkekler üzerinde yoğunlaşıyor. DEHB’li birçok kız okulda başarılı olabilir, ancak bu başarı genellikle semptomları gizlemek için harcanan zorlu bir mücadelenin sonucudur.
DEHB teşhisi konan kadınlar, sık sık semptomlarını gizlemek ve maskelemek zorunda kalırlar. Yale Enfeksiyon ve Bağışıklık Merkezi’nde araştırma görevlisi olarak çalışan 31 yaşındaki Janna Moen gibi birçok kadın, yıllarca semptomlarını gizlemiş olmanın ruh sağlığı sorunlarına ve kişisel ilişkilerde zorluklara neden olduğunu belirtiyorlar.
DEHB, bir yürütücü işlev bozukluğudur, yani planlama, çalışma belleği ve duygu düzenleme gibi zihinsel süreçleri etkiler. Kadınlar yetişkinlik döneminde daha fazla yürütücü işlev gerektiren görevlerle karşılaşırlar, bu da semptomların tanınmasını zorlaştırabilir.
DEHB’li kadınlar, anksiyete, depresyon, madde bağımlılığı ve yeme bozuklukları gibi ek sorunlarla sık sık karşılaşırlar. Ayrıca, yakın partner şiddetine maruz kalma, intihara teşebbüs etme ve planlanmamış veya erken gebelik riski de daha yüksektir.
DEHB teşhisi konan kadınların sayısındaki patlama, COVID-19 salgını ve TikTok gibi sosyal medya platformlarının etkisiyle ilişkilendirilebilir. Bir anket, yeni tanı konulan yetişkinlerin yaklaşık %75’inin sosyal medyada daha fazla zaman geçirmelerinin DEHB teşhisini keşfetmelerine yardımcı olduğunu ortaya koymuştur. DEHB için Google arama trendleri 2004’ten bu yana en yüksek seviyeye ulaşmıştır ve Amerika Birleşik Devletleri’nde TikTok’ta DEHB hashtag’i 35 milyar görüntüleme almıştır. Birçok kadın, bir ruh sağlığı uzmanına başvurmadan önce sosyal medyadaki bir paylaşımın etkisiyle tanı aldığını bildiriyor.
