Einstein’ın yıllarca önce söyledikleri bugün kanıtlandı

Einstein’ın yıllarca önce söyledikleri bugün kanıtlandı

Bilim insanları, 108 yıl önce Albert Einstein tarafından öngörülen fiziksel bir olguyu kanıtlamayı başardılar.

PANORAMA-NEWS 08 Aralık 2024 YAŞAM

Albert Einstein günümüzün uzay anlayışının şekillenmesinde kilit bir rol oynadı. Varsayımları bugün geçerliliğinden hiçbir şey kaybetmiş değil. Fizikçinin 1915 gibi erken bir tarihte öngördüğü fiziksel bir olgu, James Webb Uzay Teleskobu’nun yardımıyla ilk kez kanıtlandı.

Bu, kütleçekimsel mercek etkisi olarak biliniyor. Einstein, J1721+8842 olarak bilinen zigzag sistemini genel görelilik teorisi açıklamalarında zaten tanımlamıştı. Ancak 100 yılı aşkın bir süredir hiç kimse bu büyüleyici ve nadir doğa olayını kanıtlayamamıştı. Ta ki şimdiye kadar…

“Einstein zikzağı”

J1721+8842’nin keşfi Stanford Üniversitesi’ndeki bilim insanları tarafından James Webb Teleskobu kullanılarak yapıldı. Araştırma ekibinin bir üyesi ve Stanford Üniversitesi’nde kozmolog olan Martin Millon Space.com’a yaptığı açıklamada, “Heyecanlıyım (…) çünkü bu sistem kozmolojik parametreleri ölçmek için inanılmaz derecede umut verici” dedi. Mercek sistemi, araştırmacıların hem Hubble sabitini hem de karanlık enerjinin durum denklemini sıkı bir şekilde kısıtlamalarına olanak tanıyor. Başka türlü elde edilemeyecek bir durum. Yerçekimsel merceklerin özel modeli gökbilimcilerin uzayın harikalarını görselleştirmelerine yardımcı oluyor.

Kuasar olarak bilinen son derece parlak galaktik çekirdekler gibi uzak nesnelerden gelen ışık, Dünya’ya gelirken yerçekimi tarafından saptırılır. Işığın çıkış noktasından Dünya’ya ulaşana kadar kaç tane galaksiden geçmesi gerektiğine bağlı olarak bir veya daha fazla galaksi bundan sorumludur. Bu sapma, aynı ışığın birkaç görüntüsünün görülmesine neden olur. J1721+8842’yi diğer keşiflerden ayıran şey, ışığın izlenebilir etkisidir. Uzak bir kuasardan gelen ışık iki galaksi tarafından o kadar saptırılıyor ki toplam altı farklı görüntüye bölünüyor. Bu görüntülerden ikisinin aldığı zikzak rota nedeniyle bilim insanları bu görüntüyü “Einstein zikzağı” olarak adlandırdı.