Çocuklara deprem nasıl anlatılmalı?

HABER MERKEZİ – Türkiye’nin deprem kuşağında olmasını çoğu zaman unutup hayatın günlük koşturmacasına dalıyoruz. Deprem kendini hissettirince kaygılar, önlemler, tedbirler gündeme geliyor.

Bunların olduğu bir dönemde çocuklarımızın etkilenmemesi için ne yapmalı? Deprem gerçeğini saklamalı mı? Bu konu hakkında konuşmamalı mı? Sorularımızı uluslararası çalışan montessori ve highscope eğitim yaklaşımlarını benimseyen okul öncesi eğitim merkezlerinde sınıf öğretmenliği ve yöneticilik yapan Eğitim Uzmanı Bircan Tavas yanıtladı.

Çocuklara deprem nasıl anlatılmalı

Eğitim Uzmanı Bircan Tavas, sözlerine “Farkındalık ve bilinçle atılan adımlar hayat kurtarır. Türkiye bir deprem kuşağı ülkesi olduğu için durumu yok saymak yerine, çocuğu bu duruma hazırlamak onu psikolojik ve fizyolojik olarak hazırlar.” diye başlıyor ve çocuğunuza depremi nasıl anlatmanız gerektiğini maddeler halinde sıralıyor.

Doğal afet çocuklarda kaygı ve korkuya neden olabilir. Bunun için çocuğunuzun bu kelimeleri duymasını sağlayarak, kelimelerin normalliğine alışmasını sağlayın. Çocuğu bu kelimeleri oyunların içinde kullanarak ya da pedagojik alt yapısı olan kitaplar okuyarak hazırlayabilirsiniz.

Çocuğa bu durumu (deprem, sel vb.) anlatırken dramatik olmaktan ve aşırı bilgi vermekten kaçının. Amacımız, çocuğu bu duruma hazırlamak ve ne yapabileceği konusunda kafasında bir şema oluşturmasına yardım etmek. Yağmur yağması, şimşek çakması gibi bir doğa olayı olduğunu basit ve yalın bir dille, anlayacağı şekilde anlatın.

Çocuğun anlatılanları somutlaştırması için oyun, deney ve maketlerden yararlanabilirsiniz. “Yerin altındaki taşların ve kayaların hareket etmesi sonucu deprem oluşur. Evimiz sallanır. Eğer eşyaları sağlam şekilde bağlarsak/ monte edersek zarar görmez. şeklinde bir açıklama yapılabilir. Maket ile oynarken çocuğunuza deprem anında nerede ve hangi pozisyonda durması gerektiğini mutlaka anlatın.

Çocuğunuzun sorularını geçiştirmeyin. Cevapları açıklayıcı ve basit bir dille, çocuğunuz ikna oluncaya kadar anlatmaya devam edin. Ona güvende olduğunu hissettirin. Oyunu kaç kez oynamak istiyorsa oynamasına izin verin. Oyun oynama şeklini, canlandırmalarını eleştirmeyin.

Çocuğunuzla birlikte eşyaları sabitleyin, mobilyaları depreme uygun hale getirin. Birlikte deprem çantası hazırlayın. Çocuğunuz söylemese bile güvende olduğunu bilmek ister. Aldığınız önlemler ile depreme hazırlıklı olduğunuzu ve evinizin güvende olduğunu ekleyin.

Çocuğunuzun yanında doğal afetler ile ilgili görüntüleri izlemeyin. Bu gördüğü görseller ve konuşmalar kaygısını artırarak psikolojisini olumsuz etkileyebilir.

DEPREM SONRASI ÇOCUKLARDA GÖRÜLEBİLECEK PROBLEMLER

Ani gelişen durumlar karşısında çocuklarda uyku problemleri, diş gıcırdatma, hırçınlık, alt ıslatma, yalnız kalamama, ayrılık kaygısı, parmak emme gibi davranışlar ortaya çıkabilir. Böyle bir durum geliştiğinde bir uzmanda destek alınmalıdır.

ÇOCUK KENDİNİ SUÇLAYABİLİR

Psikolog Berrin Özyurt da deprem ile başa çıkmanın özellikle çocuklar için daha da zor olabileceğini belirtiyor ve çocukların bu gibi durumlarda kendini suçlayabileceği konusunda uyarıda bulunuyor.

“Çocuklar sadece depremden değil aynı zamanda yaşamlarında olacak değişikliklerden ve belirsizlikten de korkarlar. Böyle bir felaketten sonra çocukların davranışlarında birtakım değişiklikler görülür. Parmak emme, altını ıslatma, kabus görme, yalnız yatamama, büyüklerin yanından ayrılmama, tutunma isteği, sık sık sarılmak, sık görülen davranışlardır. Diğer tarafta okul başarısı etkilenebilir, öfke nöbetleri, içe kapanmalara sıkça rastlanır. Çocuklar depremin kendisinin daha önce yaptığı bir kabahat yüzünden olduğunu düşünüp suçluluk duygusu yaşayabilirler. Sebebi bulunamayan mide bulantıları, karın ağrıları, baş dönmeleri, uyku bozuklukları, neşesizlik, durgunluk 1-2 ay sonra bile çıkabilir”