Doğru güneşlenme saatleri, güneşin zararlı UV ışınlarından korunma açısından önem taşıyor. Cilt sağlığı zarar görmeden güneşlenme ipuçları, güneş kremi ve koruyucu önlemlerle ilgili bilgileri derledik.
Yaz ayları güneşin keyfini çıkarmak için harika bir fırsat. Özellikle genel sağlığı korumaya yardımcı D vitamini sentezi için güvenli şekilde güneşlenmek gerekiyor. Bu noktada güneşin zararlı ışınlarından korunmak için pek çok yöntem uygulanabilir. Güneşlenme saatlerini doğru seçip, güneş ışığına dikkatli ve bilinçli şekilde maruz kalmak cilt sağlığını korumak açısından son derece önemlidir.
Ultraviyole (UV) radyasyonunun doğal kaynağı güneştir. Bronzlaşma için kullanılan makineler de UV ışınlarını kullanır. UV-A, UV-B ve UV-C olmak üzere üç çeşit UV ışını bulunur. UV ışınlarının insan sağlığı üzerinde olumsuz etkileri vardır. Güneş kaynaklı ultraviyoleden başlıca etkilenen organlar deri ve gözlerdir. Ultraviyole ışınlarına kısa süre maruz kalındığında deride koyulaşma, kızarıklık, güneş yanığı ve deri hücrelerinde büyüme gözlemlenebilir. Güneşe uzun süre maruz kalındığındaysa deride yaşlanma ve deri kanseri gelişebilir.
Güneş yanıkları her yaşta tehlikeli olabilir. Özellikle çocukluk döneminde meydana geldiğinde bir cilt kanseri türü olan melanom riskini artırır. Güneşte kalınca kolayca kızaran, ailesinde cilt kanseri görülen, cildinde güneş lekelenmesi olan ve dışarıda çalışan bireyler cilt kanserinde risk grubundadır.
Güneş, gözlerde enfeksiyon hastalıklarına neden olurken ilerleyen zamanlarda katarakt oluşma riskini de artırır. Uzun süreli güneşe maruz kalmanın bağışıklık sistemi üzerinde de olumsuz etkileri vardır. Güneşin zararlı UV ışınlarının etkilerinden korunmak genel sağlığın bozulmaması adına önemlidir. Bu nedenle güneşe çıkıldığında uygun korunma yöntemlerinin uygulanması gerekir. Uzmanların önerdiği güneşten korunma yöntemleri şunlardır:
Güneşlenmenin sağlıklı ve güvenli olması için güneşten gelen UV ışınlarından korunmak gerekir. UV ışınlarına karşı korunma yılın her döneminde önemlidir. Bulutlu ve serin günlerde de UV ışınları cilde ulaşabilir. Ayrıca bu ışınlar kar ve su gibi yüzeylerden de yansır. UV ışınları özellikle öğle vaktinden iki saat önce ve iki saat sonra çok güçlüdür. Bu nedenle özellikle 10.00-14.00 saatleri arasında güneşe çıkılmaması gerekir. Yaz aylarında ve sıcak günlerdeyse bu aralık 10.00-16.00 saatleri arasıdır.
UV İndeksi (UVI) sağlıklı güneşlenme için dikkat edilmesi gereken bir ölçüttür. UV indeksi (UVI) UV radyasyonunun miktarıdır. Bu değer ne kadar yüksekse güneşin cilde ve göze hasar verme potansiyeli o kadar fazladır. UV indeks değerleri hava durumu uygulamalarından takip edilebilir.
İndeks değeri 0-15 arasında değişiklik gösterir. İndeks ikiden düşükse bir saat yanmaksızın güneşte kalınabilme imkânı vardır. Ancak 3-15 arasındaysa güneşten korunmak için çeşitli yöntemlerin kullanılması gerekir. Peki, güneşlenme için en uygun saatler nelerdir?” Uygun güneşlenme için UV indeksinin düşük olduğu 10.00 öncesi ve 16.00 sonrası tercih edilebilir.
Sabah erken saatlerde UV ışınları yeryüzüne dik konumda gelmediği için güneşin zararlı etkilerinin görülme riski azalır. Bunun dışında sabah saatlerinde güneşlenmenin faydalarından bazıları şunlardır:
Sıcak bir günden sonra akşamüstü saatlerinde dışarı çıkmak serinlemeye yardımcı olur. Akşamüstü güneşlenmenin diğer faydalarını şöyle sıralayabiliriz:
Güneş kremi cildi güneşin zararlı etkilerden korumaya yardımcı olur. Güneş kremini yetişkinlerin ve 6 aydan büyük çocukların her gün kullanması gerekir. Özellikle güneşle direkt teması olan cilt bölgeleri için geniş spektrumlu güneş kreminin her zaman kullanılmasına dikkat edilmelidir. Geniş spektrumlu güneş kremleri cildi hem UVB hem UVA ışınlarına karşı korur.
Güneş koruma faktörü olan SPF değeri güneş kremi seçerken dikkat edilmesi gereken bir unsurdur. Bu değer, güneş kremi belirtildiği şekilde uyguladığında korumanın ne kadar süreceğini belirtir. Örneğin, SPF değeri 30 olan güneş kremi doğru kullanıldığında cildin yanması güneş kreminin kullanılmadığı duruma göre 30 kat daha uzun sürer. Peki, güneş kremi ne sıklıkla uygulanmalıdır?
Geniş spektrumlu 30 SPF güneş kreminin tüm vücuda bol miktarda sürülmesi önerilir. Özellikle terledikten ve yüzdükten sonra güneş kreminin yenilenmesi gerekir. Suya dayanıklı güneş kremleri bulunsa da bu ürünler suda ortalama 40 dakikaya kadar etkilidir. Terleme ve yüzme gibi durumların dışında güneş kreminin 2 saatte bir yenilenmesi önemlidir. Ayrıca güneş kremi tek başına yeterli değildir. Bu nedenle güneş gözlüğü ve şapka kullanımına da özen gösterilebilir.
Su tüketimi, güneşlenme sırasında ve sonrasında son derece önemlidir. Çünkü cilt güneşlenirken ışınlardan kaynaklı kuruma eğilimindedir. Peki, güneşlenme sırasında ne kadar su tüketilmelidir? Bir yetişkin günde ortalama 2 litre su içmeye dikkat edebilir. Yaz aylarında, önerilen su miktarının altında kalmamaya, güneşten hassaslaşmış cildin ve vücudun sıvı kaybını önlemek için dikkat etmek gerekir.Güneşlenme sonrası cildin kaybettiği nemi geri kazanması için cilt bakımını aksatmamak önemlidir. Güneşlenme sonrası cilt bakımında temel noktalar şunlardır:
Eğer güneşlenme sonrası güneş yanığı olduysa gerekli bakım yapılmalıdır. Cildin soğuk suya tutulması ve yanık kremi kullanılması uygulanacak ilk yöntemlerdir. Güneş yanığı olan bölgenin sık sık nemlendirilmesi de gerekir.
Güneşten gelen ultraviyole ışınlarıyla ciltte sentezlenen D vitamini, özellikle kas ve iskelet sistemi sağlığı için önemlidir. D vitamininin yetersiz olması; tip 2 diyabet, kardiyovasküler hastalıklar, psikolojik rahatsızlıklar, bazı kanserler, enfeksiyonlar ve bağışıklık sistemi hastalıkları gibi birçok sağlık sorununun gelişme riskini artırır.
D vitamini eksikliğinde görülen belirtilerden bazıları şunlardır:
Gölge alanlara oturulduğunda güneş ışınlarına maruz kalınmadığı, bu nedenle güneş kremi sürülmesine de gerek olmadığı bilgisi yanlıştır. Çünkü UV ışınları kum, deniz, kar ve su gibi yüzeylerden yansıyarak gölgedeyken bile güneş hasarına neden olabilir. Güneşlenmenin sağlığa zararlı olduğuna dair yanılgılar da bulunur. Ancak doğru saatlerde ve gerekli korunma önlemleri alınarak güneşlenmek D vitamininin sentezi için gereklidir.
Bazı bireylerin cildinin bronzlaşması ve cilt yanığı oluşması daha uzun sürebilir. Ancak bu durum güneş ışınlarının zarar vermediği anlamına gelmez. Yaşam boyu güneşe maruz kalmak cilt kanseri riskini artırabilir. Bu nedenle her bireyin, cilt tipi ve rengi ne olursa olsun sağlıklı bronzlaşma için düzenli şekilde güneş kremi uygulamaya ve güneşten koruyan giysiler giymeye dikkat etmesi gerekir. Ayrıca güneş kremlerinin bronzlaşmayı engellediğine dair yanlış bir bilgi vardır. Güneş kremleri cildi zararlı UV ışınlarından korumaya yardımcı olurken bronzlaşmayı engellemez.
Güneşlenirken güneşin zararlı etkilerinden korunmak adına yapılabilecek uygulamalar şunlardır:
Güneşlenme için en uygun saatler sabah 10:00’dan önce ve öğleden sonra 15:00’ten sonradır. Bu saatler arasında güneş ışınları daha az zararlı UV ışını içerir ve cildiniz daha az zarar görür. Bu sürelerde güneşlenmek, D vitamini sentezi için yeterli olup cilt kanseri riskini de azaltır.
Güneş kremi, dışarı çıkmadan yaklaşık 15-30 dakika önce uygulanmalı ve her iki saatte bir yeniden sürülmelidir. Yüzme, terleme veya havluyla kurulandıktan sonra güneş kremini tekrar uygulamak gereklidir. Bu şekilde, cildinizi sürekli olarak UV ışınlarından koruyabilirsiniz.
Güneşlenme sırasında vücudunuzun nem dengesini korumak için her saat başı en az bir bardak su içilmesi tavsiye edilmektedir. Güneş altında kalan süre uzadıkça su tüketimi de artırılmalıdır. Bu hem hidrasyonunuzu sağlar hem de güneş çarpması riskini azaltır.
Kaynak: Acı Badem Hayat
