Sigara içmeyen kişilerde görülen akciğer kanseri vakalarının küresel oranı bilinmese de, bu oranın arttığına dair güçlü kanıtlar mevcut
Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ – WHO) bağlı Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC), sigara içmeyenler arasında akciğer kanseri teşhislerinin arttığını ve hava kirliliğinin “önemli bir faktör” olduğunu açıkladı.
IARC’ye göre, sigara içmemiş bireylerde görülen akciğer kanseri, dünya çapında kanser kaynaklı ölümler arasında artık beşinci sırada yer alıyor.
Ayrıca, sigara içmeyen kişilerde görülen akciğer kanserinin neredeyse tamamen adenokarsinom türünde olduğu ve bu alt türün hem erkekler hem de kadınlar arasında en baskın hale geldiği belirtildi.
Lancet Respiratory Medicine dergisinde yayımlanan IARC araştırmasına göre, 2022 yılında hava kirliliğine maruz kalma nedeniyle yaklaşık 200 bin adenokarsinom vakası tespit edildi. Çalışmada, hava kirliliğine bağlı adenokarsinom vakalarının en fazla Doğu Asya’da, özellikle de Çin’de görüldüğü ifade edildi.
Araştırmanın baş yazarı ve IARC’nin kanser gözetim birimi başkanı Dr. Freddie Bray, The Guardian’a verdiği röportajda, bulguların akciğer kanseri riskindeki değişimin acilen izlenmesi gerektiğini gösterdiğini vurguladı.
Sigara içmenin ana neden olarak görülmediği topluluklarda, hava kirliliği gibi olası sebeplerin belirlenmesi için daha fazla çalışma yapılması gerektiğini vurgulayan Bray, “Sigara kullanımının azaldığı İngiltere ve ABD gibi ülkelerde, sigara içmemiş bireylerde teşhis edilen akciğer kanseri oranı artıyor,” dedi.
Bray ayrıca, “Dünya genelinde hava kirliliğine bağlı adenokarsinom vakalarının artıp artmayacağı, sigara kullanımını ve hava kirliliğini azaltmaya yönelik gelecekteki stratejilerin ne kadar başarılı olacağına bağlı,” diye ekledi.
Akciğer kanseri, dünya genelinde en yaygın görülen ve en fazla ölüme yol açan kanser türü olmaya devam ediyor.
Sağlık Bakanlığı’nın en güncel verisi 2018 yılına ait. Bakanlığın bu rakamlarına göre, Türkiye’de 2018 yılında 30.078 kişiye akciğer kanseri teşhisi konuldu.
Dünya genelinde ise 2022 yılında yaklaşık 2.5 milyon kişiye bu hastalık teşhisi konuldu. Ancak son yıllarda akciğer kanseri alt türlerinin görülme sıklığında önemli değişimler yaşandı.
Akciğer kanserinin dört ana alt türü (adenokarsinom, skuamöz hücreli karsinom, küçük hücreli karsinom ve büyük hücreli karsinom) arasında adenokarsinom, hem erkekler hem de kadınlar arasında en yaygın hale geldi.
2022 yılı verilerine göre, adenokarsinom vakaları küresel olarak erkeklerde akciğer kanseri vakalarının yüzde 45,6’sını, kadınlarda ise yüzde 59,7’sini oluşturdu. 2020 yılında bu oranlar sırasıyla yüzde 39 ve yüzde 57,1 idi.
Ayrıca, sigara içmeyenlerde görülen akciğer kanserlerinin yüzde 70 kadarının adenokarsinom olduğu belirtildi.
Son 40 yılda birçok ülkede erkeklerde akciğer kanseri vakaları genellikle azalırken, kadınlarda artış göstermeye devam etti. 2022 yılında dünya genelinde akciğer kanserine yakalanan erkek sayısı yaklaşık 1.6 milyon iken, kadınlarda bu sayı 900 bine ulaştı.
Kanser uzmanları, bu artışın geçmişte kadın ve erkekler arasında sigara içme oranlarındaki farklılıklardan kaynaklanabileceğini belirtiyor. Erkeklerde sigara kullanım oranı daha erken zirveye ulaşırken, kadınlarda bu oran daha geç arttı.
Uzmanlar, kadınların akciğer kanseri belirtilerine karşı en az meme kanserinde olduğu kadar bilinçli olmaları gerektiği konusunda uyarıyor.
Son yıllarda sigara üretimindeki değişiklikler ve sigara içme alışkanlıkları, akciğer kanseri alt türlerinin yaygınlığını etkiledi. Bunun yanı sıra, hava kirliliği ile adenokarsinom riski arasındaki bağlantıya dair giderek daha fazla bilimsel kanıt ortaya çıkıyor.
Sigara içmeyen kişilerde görülen akciğer kanseri vakalarının küresel oranı bilinmese de, bu oranın arttığına dair güçlü kanıtlar mevcut. Bilim insanları, sigaranın ötesinde akciğer kanserine neden olan diğer faktörleri araştırmaya devam ediyor.
Araştırmada, “Dünya genelinde sigara içmemiş kişilerde görülen akciğer kanseri vakalarının yüzde 53 ila yüzde 70’ini adenokarsinom oluşturuyor ve hava kirliliği, bu artışın önemli nedenlerinden biri olarak kabul edilebilir,” sonucuna ulaşıldı.
Dr. Bray, çalışmanın akciğer kanseri ve temel risk faktörlerinin nasıl değiştiğine dair önemli bilgiler sunduğunu belirterek, “Bu veriler, dünya çapında akciğer kanserini nasıl en iyi şekilde önleyebileceğimize dair ipuçları veriyor,” dedi.
Bray ayrıca, “Sigara içme alışkanlıklarındaki değişiklikler ve hava kirliliğine maruziyet, bugün akciğer kanseri alt türlerinin görülme oranlarını değiştiren temel faktörler arasında yer alıyor,” diye ekledi.
Cinsiyetler arasındaki farklı eğilimlerin, yüksek risk gruplarına yönelik sigara ve hava kirliliğiyle mücadele stratejileri geliştirmek isteyen kanser önleme uzmanları ve politika yapıcılar için önemli bilgiler sunduğu belirtildi.