Baharın gelmesiyle birlikte alerjisi olanları zor bir dönem bekliyor. Alerjisi nedir? Baharda alerjisi olanlar neler yapmalı? Saman nezlesi nedir? Bahar aylarında artan burun tıkanıklığı, akıntısı, kaşıntısı ve hapşırık ile seyreden hastalık tablosuna alerjik rinit (veya halk arasında bilinen ismiyle saman nezlesi) denmektedir. Her ne kadar hayatı tehdit etme özelliği olmasa da kişinin günlük aktivitelerini etkileyerek
Baharın gelmesiyle birlikte alerjisi olanları zor bir dönem bekliyor. Alerjisi nedir? Baharda alerjisi olanlar neler yapmalı?
Saman nezlesi nedir?
Bahar aylarında artan burun tıkanıklığı, akıntısı, kaşıntısı ve hapşırık ile seyreden hastalık tablosuna alerjik rinit (veya halk arasında bilinen ismiyle saman nezlesi) denmektedir. Her ne kadar hayatı tehdit etme özelliği olmasa da kişinin günlük aktivitelerini etkileyerek yaşam kalitesini olumsuz etkilediği için can sıkıcı bir hastalıktır.
Ne zaman ortaya çıkar?
Alerjik rinit, hastaların çok büyük bir kısmında 20 yaşından önce, çocukluk ve gençlik çağlarında başlar. Çoğunlukla ailede aynı hastalık mevcuttur. İleri yaşlarda başlayan burun akıntısı, kaşıntı vb. belirtiler durumunda, alerjik nedenli olmayan başka hastalıklar olabileceği düşünülmeli ve araştırılmalıdır.
Bende saman nezlesi olduğunu nasıl anlarım?
Eğer şu 4 semptom (şikayet) varsa sizde muhtemelen allerjik rinit var diyebiliriz: Hapşırma, sulu burun akıntısı, burun tıkanıklığı, burun kaşıntısı. Ayrıca alerjik rinit hastalarında geniz akıntısı, koku almada bozukluk, gözlerde kaşıntı ve sulanma (göz nezlesi), damakta ve gırtlakta kaşıntı, baş ağrısı, burun kanaması, uyku bozuklukları, konsantrasyon bozuklukları ve performans düşüklüğü gibi şikayetlerde nadir değildir. Bu şikayetler yıl boyu sürebileceği gibi eğer bahar aylarında belirginleşiyorsa buna mevsimsel allerjik rinit denir. Alerji deri testleri ve laboratuar tetkikleri ile tanı kesinleştirilir.
Neden ben?
Alerjik rinit, aslında çim, ağaç, çiçek ve yabani ot polenleri, ev tozu akarları, küf mantarları, hayvan epiteli ve tüyleri gibi birtakım allerjenlere (alerji oluşturabilme kapasitesine sahip maddeler) vücudun gösterdiği aşırı tepkidir. Normalde her insanda bu alerjik maddelere karşı tepki doğal olarak vardır ancak yaşamı etkilemez, kişi çoğu zaman farkına varmaz. Ancak anne-babanızdan gelen kalıtsal etkenler ile beraber çevresel faktörlerin birleşmesi sonucu bu hastalık doğabilir. Ayrıca hava kirliliğinin fazla olduğu yerlerde veya kalabalık şehir ortamlarında alerjinin daha fazla olduğu artık bilinmektedir.
Saman nezlesi yıl boyu sürebilir
Yıl boyu alerjik rinit yakınması olanlarda ev tozu akarı, küf mantarları (mold) ve hayvan tüyleri en sık rastlanılan alerjen etkenlerdir. Küf mantarları havada toprakta bol bulunur. Nemli yerlerde çok daha fazladır. Kışın karın toprağı kapattığı dönemler dışında daima havada bulunur. Bu nedenle yıl boyu alerji görülebilir.
Baharda ise en sık görülen alerjenler çim, ağaç ve yabani ot polenleridir. Havaların ısınmasıyla birlikte ortaya çıkan ot, ağaç ve çiçeklerin polenlerinin, mantar sporlarının hava akımlarıyla yer değiştirmelerine ve çevreye yayılmalarına bağlı olarak duyarlı kişilere ulaşmasıyla ve havadan burun, göz ve boğazımıza yapışarak birikmesiyle hastalık ortaya çıkar. Özellikle Mart-Mayıs ayları arasında vakalarda artış yaşanır.
Saman nezlesinin vücuduma bir zararı var mı?
Alerjik rinit hastalarında, başta burun olmak üzere en sık solunum yollarında sorunlar yaşanır. Ayrıca, alerjik rinit; başta astım olmak üzere, kronik sinüzit, geniz eti ve orta kulak enfeksiyonları (işitme problemleri), ses kısıklığı ve öksürük gibi bazı hastalıkların kaynağı olabilir. Bu hastaların yaklaşık yarısında astım görülmektedir.
Bahar yorgunluğunun nedeni alerji mi?
Alerji de bahar yorgunluğuna yol açan nedenlerden biridir ancak başka faktörlerde vardır.
Baharın gelişiyle birlikte alerjik rinit ve astım yanında, kronik peptik ülser alevlenmesi, duygu durum bozuklukları gibi başka bazı hastalıklarında görülme sıklıkları artmaktadır. Bunlarda bahar yorgunluğuna yol açar.
Allerji testi ne işe yarar?
Alerji testleri ile kişinin nelere karşı alerjisi olduğu bulunur. Neye karşı alerjisi olduğunu bilmek bilinçli bir çevresel korunma sağlar. Ayrıca alerji aşısı tedavisi için allerjenin tespit edilmesi gereklidir. Bunun yanı sıra alerji testleri ile her zaman sonuç alınamayabilir. Hastaların yaklaşık yarısında herhangi bir alerjik faktör tespit edilemeyebilir.
Şikayetleri azaltmak için ne yapmalı?
Alerjik rinit tedavisinde 3 yöntem vardır: Çevresel korunma, ilaç tedavisi ve alerji aşısı (alerjen spesifik immünoterapi).
Çevresel korunma alerjik rinit tedavisinde ilk basamaktır. Alerjenden uzak durulmalı veya alerjen ortamdan uzaklaştırılmalıdır. Alerjik rinitte en önemli tedavinin de korunma ve kaçınma olduğu unutulmamalı ancak şu da bir gerçek ki bu pratik hayatta her zaman mümkün değil. Bu nedenle şikayetlerin arttığı dönemlerde (ilkbahar-sonbahar) uygun tedavilere başlanmalıdır.
İlaç tedavisi allerjik rinit şikayetlerinin şiddetini azaltmak amacıyla kullanılır. Alerji tedavisinde farklı birtakım ilaçlardan yararlanılmaktadır. Burun içerisine uygulanarak kullanılan kortizonlu spreylerin yan etkileri son derece azdır. Ancak bu ilaçların faydalı olması için düzenli olarak kullanılması gerekir. İlaç tedavisi ile allerjik rinit kalıcı olarak tedavi edilemez.
Üçüncü basamak diyebileceğimiz aşı tedavisi, yapılan testlerde allerjenin saptandığı uygun hastalarda uygulanabilir. İlaç tedavisi ve alerji aşısı her hasta için gerekmeyebilir. Çevresel korunmanın yetersiz olduğu durumlarda ek olarak düşünülmelidir.
SAYILARLA VÜCUDUMUZDAN İLGİNÇ BİLGİLER
