Bebekleri demir eksikliğinden korumanın 6 püf noktası

SAĞLIK SERVİSİ – Besinsel eksiklik olan demir eksikliği, tüm dünyada en sık rastlanan problemlerden birisi. Genellikle hatalı beslenmenin sebep olduğu demir eksikliğinden kaçmanın püf noktalarını Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. İhsan Şehla anlatıyor.

Tüm dünyada en sık rastlanan besinsel eksiklik olan demir eksikliği çocukta zeka gelişimini olumsuz etkiliyor. Büyük oranda hatalı beslenmenin yol açtığı demir eksikliğinden kaçınmanın ilk yolu, bebeğinizi ilk 6 ayda anne sütüyle, 6 ay sonrası ise demirden zengin ek besinlerle beslemekten geçiyor. 2 yaşına kadar bebeğinizin düzenli doktor kontrollerini de atlamamanız çok önemli.

Demir eksikliğinde eritrosit, bir başka deyişle kan hücreleri yapımının etkilenmesinden çok önce merkezi sinir sistemindeki demir azalıyor. Bu azalma dopamin, serotonin ve noradrenalin gibi beyin hücrelerinin haberleşmesinde görevli olan maddelerin üretimi, fonksiyonu ve parçalanmaları için gerekli olan demire bağımlı enzimlerin aktivitesini bozuyor.

Bunun sonucunda da, beynin hızla büyüdüğü ve temel psikomotor becerilerin kazanıldığı süt çocukluğu (1-12 ay) döneminde oluşan demir eksikliği, zeka gelişimini olumsuz yönde etkileyebiliyor. Öyle ki zeka katsayısı (IQ) kalıcı olarak, olması gereken düzeyin yaklaşık 5 puan altına düşebiliyor.

DEMİR EKSİKLİĞİNİN BELİRTİLERİ NELER?

Demir eksikliği şu sinyallerle kendini gösteriyor;

Ciltte solukluk,
Huzursuzluk,
İştahsızlık,
Kalp atışlarında hızlanma,
Demir eksikliğinde ayrıca besin olmayan maddelerin yenilmesi (buz, toprak) veya duvar ve metal maddeleri yalama gibi belirtiler de görülüyor.
Dikkatsizlik ve konsantrasyon güçlüğü gibi belirtiler de demir eksikliği için uyarıcı oluyor.

Demirin beslenme yoluyla yetersiz alınması, yani hatalı beslenme demir eksikliğinin en sık görülen nedeni. Çölyak gibi emilimi bozan bazı hastalıklar da demirin yetersiz alımına neden olabiliyor. Yoğun burun kanamaları, bağırsak polipleri ve bazı bağırsak parazitleri de demir kaybıyla sonuçlanabiliyor.

Prematüre doğanlarda ve süt çocukluğu döneminde demire olan gereksinim artıyor. Zamanında doğan bebeklerin demir depoları ilk 5-6 ay için yeterli oluyor. Ancak doğum ağırlıklarının 2 katına çıktıklarında, beslenmelerinde demir içeren besinlere ağırlık verilmezse demir depoları tükenmeye başlıyor. Bunun sonucunda da demir eksikliği gelişiyor.

6-12 AYLARDA DEMİR TAKVİYESİ ÖNERİLİYOR

Dünya Sağlık Örgütü, Türkiye gibi demir eksikliğinin sık olduğu ülkelerde 6-12 aylarda demir takviyesi öneriyor. Amerikan Pediatri Akademisi de 9-12 ay arasında bir kez kan sayımı ve demir seviyelerinin kontrolü ile tarama yapılmasını tavsiye ediyor. Demir eksikliği saptandığı durumlarda tedavi şekline, kansızlık durumunun ağırlığına ve eşlik eden hastalıklara göre karar veriliyor.

DEMİR EKSİKLİĞİNDEN KORUNMANIN 6 PÜF NOKTASI

1. İlk 6 ay sadece anne sütüyle besleyin.
2. 6. ayda ek besinler vermeye başlayın. Bu besinler içinde kırmızı ve beyaz et, yumurta sarısı, karaciğer, baklagiller ve yeşil yapraklı sebzeler gibi demirden zengin besinler bulunmasına dikkat edin.
3. Beslenmesinde demir emilimini kolaylaştıran limon, portakal, domates gibi C vitamininden zengin besinler bulundurun.
4. Demir emilimini azaltan çay ile ekmek kabuğu vermeyin.
5. Mümkünse 2 yaşına kadar ek besinlerle birlikte anne sütü vermeye devam edin ve inek sütünden kaçının.
6. 1 yaşından sonra günlük süt alımının 500 ml’yi geçmemesine dikkat edin.