Ayak üşümesi, ayakların vücudun geri kalanından soğuk olması ile ortaya çıkar.
Yaz kış demeden ayaklarının bir türlü ısınmadığından şikayet eden kişilerin sayısı bir hayli fazladır. Ayakların sık sık üşümesi ve uyuşmasının nedenleri arasında dolaşım sistemi bozuklukları, anemi, kalp hastalıkları ve tiroid problemleri görülebilir. Soğuk ayakları ısıtmak için sıcak tutan kompresyon çorapları giyilebilir, egzersiz ve masajlar uygulanabilir.
Ayak üşümesi, çoğu insanda görülen bir durumdur. Vücudun geri kalanı sıcakken ayakların buz tutması hissi rahatsızlık vericidir. Ayakları çok üşüyen kişiler, özellikle kış aylarında bir türlü ısındığını hissedemez. Soğuk ayaklar, psikolojik sebeplerle olabileceği gibi dolaşım sistemi bozuklukları ve tiroid hastalıkları nedeniyle de ortaya çıkabilir.
Ayak üşümesi her yaş grubunda görülebilir. Özellikle dolaşım sorunu yaşayan, bağışıklık sistemi düşük olan kişilerde daha sık görülür. Sinir sistemi ve hormonları olumsuz etkilenmiş kişilerin de ayakları sık sık üşür. Ayrıca stres ve kaygı düzeyi yüksek kişiler de ayaklarının üşüdüğünü hissedebilir.
Ayak üşümesi diyabet, hipotiroidi, anemi gibi hastalıklar kaynaklı meydana gelebilir. Dolaşım problemleri de ayak üşümesi nedenleri arasındadır. Stres ve anksiyete, ayakların soğumasının sebeplerinden birisidir.
Ayakların üşüme nedenleri şu şekildedir:
Üşümüş ayaklar, vücudun soğuk havaya verdiği normal tepkilerden birisidir. Vücut soğuk bir yerdeyken eller ve ayaklardaki kan damarları daralır. Sıcaklık ve kan akışı vücudun hayati organlarını korumaya yönelir, dolayısıyla hayati organlardan en uzak kısımlarda kan akışı zayıflar. Bu da el ve ayaklarda üşümeye neden olur.
Ayak ve bacaklardaki zayıf kan akışı ayakların üşümesine neden olur. Kan damarları kapanabilir, sertleşebilir, daralabilir. Bu da kanın düzenli olarak akmasını yavaşlatır. Kan akışında yaşanan gecikme ayaklara yeterli ısı ulaşmamasına yol açar.
Sık sık yükselen kan şekeri seviyeleri arterlerin daralmasına yol açabilir ve dokulara kan akışı azalabilir. Bu da ayakların üşümesine neden olabilir. Diyabetin yol açtığı periferik nöropati isimli sinir hastalığı nedeniyle ayaklardaki sinirler zarar görebilir.
Stres ve kaygı
Vücut strese girdiğinde kan dolaşımına adrenalin pompalamaya başlar. Adrenalin, kan damarlarının daralmasını sağlar, bu da vücudun en dış bölgelerine kan akışını azaltır. Stres, gerginlik ve kaygının azaltılması ayak üşümesinin önüne geçebilir.
Periferik arter
Kalbi besleyen damarlar dışındaki tüm atardamarlarda daralma ve tıkanmalara yol açan duruma periferik arter ayaklarda üşümeye sebep olabilir.
Yüksek kolesterol, arterlerin içinde plakların oluşmasına neden olur. Bu da bacaklara ve ayaklara giden dolaşımı azaltabilir ve ayakların üşümesi meydana gelebilir.
Ayak üşümesi, kalp rahatsızlıklarının dolaşımı olumsuz etkileyerek bacak ve ayaklara yeterli kan akışını engellemesi sonucu ortaya çıkabilir.
Hipotiroidi, tiroid bezinin az çalışmasından kaynaklanır. Vücudun metabolizması üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olan düşük düzeyde tiroid hormonu üretir. Metabolizma, kalp atışını ve vücut sıcaklığını etkiler. Bu nedenle tiroid fonksiyonunu etkileyen problemler ayakların üşümesine yol açabilir.
Raynaud sendromu, soğuk hava ve stres kaynaklıdır, el ve ayak parmaklarındaki küçük kan damarlarında spazm yaşanmasıdır. Bu durum kan akışını sınırlar, cilt renginde değişiklikler meydana gelir. Ayaklarda üşüme ve karıncalanma meydana gelir.
Anemi, bir kişinin vücudunda normal kırmızı kan hücrelerinin azalmasıyla ortaya çıkar. Soğuk ayaklar anemi olduğunun bir işareti olabilir.
Buerger hastalığı nadir görülse de, sigara ve tütün kullanımıyla ilişkilidir. Tütün, el ve ayaklardaki kan damarlarının şişmesine neden olur. Bu da kan akışını yavaşlatır ve pıhtı oluşturarak enfeksiyona yol açabilir.
Sinir hasarları ayakların sürekli üşümesinin nedenlerinden birisidir. Genellikle uyuşma ve karıncalanma gibi ek semptomlarla görülür.
Üşümüş ayaklar vücudun sıcaklığa verdiği normal bir tepki olabilir. Ancak bazen tedavi gerektiren tıbbi bir durumla da ilişkili olabilir. Ayak üşümesi, diyabet, anemi, hipertiroidi, yüksek kolesterol, dolaşım bozuklukları, sinir hasarları gibi hastalıkların belirtisi olabilir.
Ayakları sürekli üşüyen ve buna bir çözüm bulamayan kişilerde, altta yatanın belirlenmesi için muayene ve tetkikler yapılabilir. Ayakları fiziksel muayene eden doktor, sinir hasarı olup olmadığını kontrol edebilir. Kan testleri ile diyabet, anemi, hipotiroidi, kolesterol değerlerine bakılabilir. Sonuçlar doğrultusunda hastalığa bağlı olarak tedavi planlanır.
Sürekli ayak üşümesi, vücudun geri kalanının sıcak ancak ayakların soğuk olması, ayak ve ayak parmaklarında uyuşma, karıncalanma ve zonklama ile meydana gelir.
Ayak üşümesi belirtileri genel olarak şu şekildedir:
Ayakları ısıtmanın en hızlı ve pratik yolu, ayaklara masaj yapmak, ılık suda bekletip yıkamak ve sıcak bir içecek içmektir. Yünlü çoraplar ve patik giymek, ayakları bir battaniye yardımıyla sarmak, ısıtıcı pedler ve sıcak su şişeleri kullanmak ayak üşümesine iyi gelen yöntemler arasındadır.
Ayakların sıcak kalmasını sağlamak için kalın çoraplar giyilebilir. Bir çift kalın termal çorap faydalı olacaktır. Sıcaklığı artırmak için çorapları giymeden önce ayağın tabanına mentol sürülebilir. Ayak tabanına masaj yaparak sürülecek mentol ısıyı yükseltebilir. Üşümüyorum ama ayaklarım buz gibi diyenler için bir diğer yöntem akan ılık suyun altında ayaklara masaj yapmaktır. Bu şekilde kan dolaşımı artırılır ve ayakların ısınması sağlanabilir. Bir leğenin içerisine ılık su koyabilir ve ayakların ısındığı hissedilene kadar içinde bekletilebilir. Daha hızlı ısınma sağlamak için ayakları hafifçe ovmak gerekebilir. Vücudun sıcak ayakların soğuk olması durumunda uyumak zorlaşabilir. Uyumaya yardımcı olması için ayak ucuna sıcak su torbası veya sıcak su şişesi konulabilir. Yatağın ayak ucunun ısınması sağlanır ve uyumak kolaylaşır.
Kan Dolaşımını Artıran Egzersizler
Kan dolaşımını artırmak için kardiyo egzersizleri yapmak faydalı olabilir. Koşu, zıplama gibi kadriyo aktiviteleri kan dolaşımı sağlar ve ayakları sıcak tutmak için yeterli olabilir. Masa başında çalışan ve ayakları ısınmayan kişiler belli aralıklarla ayağa kalkıp ofiste yürüyebilir. Hareket etmek, vücudu ısıtmanın ve ayaklara kan akışı sağlamanın en kolay yöntemlerinden birisidir.
Zencefil, vücut ısısını yükseltmeyi sağlar ve kan dolaşımını hızlandırır. Zencefilin içerdiği besinler kan damarlarını genişletir ve kan akışını iyileştirmeye yardımcı olur.
Acı biberde bulunan kapsaisin vücut ısısını yükseltme etkisine sahiptir. Acı biber ile vücut ısı üretimi uyarılabilir.
Kuruyemişler, kan dolaşımını iyileştirmeye yardımcı olan Omega-3 gibi yağ asitleri açısından zengindir. Badem ve ceviz, kan akışını iyileştirir ve damar sağlığını olumlu etkiler.
Yeşil çay, kan dolaşımını artıracak antioksidanlar açısından zengindir. Vücut ısısını artırabilir.
Ispanak gibi yeşil yapraklı sebzeler kan dolaşımını iyileştirmeye yardımcı olan demir ve K vitamini içerir. Düzenli tüketimi kan dolaşımına katkı sağlar.
Soğuk havalara veya yorgunluğa bağlı olarak ayak üşümesi meydana gelebilir. Ancak sürekli devam eden üşüme bir sağlık sorununun işareti olabilir.
Ayakları sıcak tutmak için termal çoraplar giymek, ılık su ile masaj yapmak, kan dolaşımını artıran egzersizler uygulamak ayak üşümesini geçirebilir.
Anemi, tiroid sorunları, Raynaud hastalığı ve diyabet gibi rahatsızlıklar ayak üşümesine neden olabilir.
B12 vitamini ve demir eksiklikleri ayak üşümesine neden olabilen en yaygın vitamin eksiklikleridir.
Evet, sinir hasarı özellikle diyabet hastalarında ayak üşümesine yol açabilir.
Ayağı sıcak tutmak ve termal çorapları giymeden önce ayak tabanına mentol sürmek üşümeye iyi gelebilir.
Eğer kronik hale gelmişse, dolaşım bozuklukları veya ciddi sağlık sorunlarına işaret edebilir ve bir uzmana danışılmalıdır.
Ayak üşümesi soğuk havalarda yaygındır ancak kronik hale geldiğinde yaz aylarında da görülebilir.
Stres ve kaygı gibi psikolojik faktörler de vücutta üşümeye neden olabilir, ancak sürekli ayak üşümesi genellikle fiziksel bir sorunun belirtisidir.
Sıcak su torbası kullanmak, kalın çorap giymek ve hızlı bir şekilde dolaşımı artıran ayak egzersizleri yapmak pratik çözümler arasındadır.
