Tam 100 yaşında!

DIŞ HABERLER – Mimarı ve tasarımda çığır açan Bauhaus akımı 2019’da, kuruluşunun 100. yılında çeşitli etkinliklerle kutlanacak. İşte, Almanya kültür/sanat tarihinin en önemli evrelerinden biri olan Bauhaus’un kısaca tarihi. Hep aynı fabrika mali seri üretime son! Endüstriyel imalatın dışında seçenekler bulunmalıydı. Hem modern ve yalın olmalıydı bu seçenekler, hem de hesaplı ve kullanışlı. Mimar Walter Gropius

PANORAMA - NEWS 07 Ocak 2019 KÜLTÜR-SANAT

DIŞ HABERLER – Mimarı ve tasarımda çığır açan Bauhaus akımı 2019’da, kuruluşunun 100. yılında çeşitli etkinliklerle kutlanacak. İşte, Almanya kültür/sanat tarihinin en önemli evrelerinden biri olan Bauhaus’un kısaca tarihi.

Hep aynı fabrika mali seri üretime son! Endüstriyel imalatın dışında seçenekler bulunmalıydı. Hem modern ve yalın olmalıydı bu seçenekler, hem de hesaplı ve kullanışlı. Mimar Walter Gropius 1919’da Weimar kentinde Bauhaus akımını yarattı.

Amacı sanatı yeniden zanaatla buluşturmaktı; yeni olan ise sanat ve sanayi arasındaki işbirliği oldu. Manifestosunda şu çağrıyı yapıyordu ünlü mimar: “Mimarlar, heykeltraşlar, ressamlar, hepimiz zanaata dönmek zorundayız.” Bu akımla aynı adı taşıyan ünlü yapı marketinin reklam sloganı da herhalde Walter Gropius’un hoşuna giderdi: “Bauhaus – İyi olmak zorundaysa!”

Gropius tüm tasarımların nihai hedefi olarak yapıyı gören bir isimdi. Öğrenciler bu sebepten dolayı sadece üniversite atölyelerinde çalışmakla kalmaz, aynı zamanda Gropius tarafından çizim tahtalarına ve inşaatlara yollanır ve buralarda Bauhaus’un tipik kalıp, renk ve materyalleri ile haşır neşir olurdu. Tasarımın en önemli prensibi ise “önce işlev sonra biçim”di.

Bu prensip doğrultusunda öğrenciler mobilyalar ve çeşitli ev eşyaları tasarlamaya başladı. Sade bir zarafet ön planda olmalıydı artık, mübalağalı bir sanat eseri değil. Yaratılan prototiplerden birçoğu seri üretime geçti ancak bunlardan çok azı kitlelerce satın alınabilecek kadar hesaplıydı.

Örneğin Hannover’deki Rasch duvar kağıdı fabrikasında üretilen Bauhaus duvar kağıdı ya da Kandem firmasının meşhur siyah masa lambası gibi. Bunlar o kadar çok taklit edildi ki, sonunda fiyatları kitleler tarafından edinilebilecek seviyeye indi.

Bauhaus biraz da, bu akımın içinde olan mimarların tasarımları sayesinde meşhur oldu. Bir çok yerde büyük bir sıkıntı olan konut sorununu azalttılar. Gropius, kent yapılaşmasındaki sorunları tasarladığı kitlesel konutlarla çözmek istiyordu.

Buna örnek olarak Dessau (Torten mahallesi), Karlsruhe (Dammerstock mahallesi) ve Berlin‘deki (Siemensstadt) siteler gösterilebilir. Bu yapılarla acilen gerekli olan konutlar inşa ediliyor ancak söz konusu binaların anonim karakteri yeni sosyal sorunlar yaratıyordu. Ancak bu durum mimarların ilgi odağında değildi.

Bauhaus Okulu 1925 yılında, Thüringen eyaletinin muhafazakar yönetimi ile yaşanan sorunlar nedeniyle Weimar’dan ayrıldı. 1926’da Dessau şehrinde, bizzat Walter Gropius tarafından tasarlanan yeni binasındaydı artık Bauhaus.

Bu binanın özellikle cam duvarlı atölyeleri mimaride çağdaşlığın sembolü oldu. Dessau’da aynı zamanda, öğretim görevlileri için “Meisterhäuser” adını taşıyan ve içinde hem ev hem de çalışma alanlarını barındıran 60 konutluk bir site inşa edildi. Bauhaus yönetimi beş yıl sonra mimar Mies van der Rohe’ye geçti. Ancak okul 1932’de nasyonalsosyalist rejim tarafından kapatıldı.