Nobel ödüllü Nazi kurbanları

FRANKFURT – Bu yılın Nobel Fizik Ödülü’nü, yer çekimi dalgaları konusundaki çalışmaları ve keşifleri sebebiyle ABD’li bilim insanları Rainer Weiss, Barry C. Barish ve Kip S. Thorne kazanmıştı. 85 yaşındaki Alman asıllı fizikçi Reiner Weiss, Yahudi bir babanın oğlu olarak 1932’de Berlin’de doğdu. 7 yaşında ailesiyle birlikte Nazi zulmünden kaçmak zorunda kaldı. Aile önce Prag’a

NAİLE NEDRET 09 Aralık 2017 KÜLTÜR-SANAT

FRANKFURT – Bu yılın Nobel Fizik Ödülü’nü, yer çekimi dalgaları konusundaki çalışmaları ve keşifleri sebebiyle ABD’li bilim insanları Rainer Weiss, Barry C. Barish ve Kip S. Thorne kazanmıştı.

85 yaşındaki Alman asıllı fizikçi Reiner Weiss, Yahudi bir babanın oğlu olarak 1932’de Berlin’de doğdu. 7 yaşında ailesiyle birlikte Nazi zulmünden kaçmak zorunda kaldı. Aile önce Prag’a kaçtı.

1938’de Amerika’ya yerleşti. Amerika’da elektrik mühendisliği eğitimi alan Rainer Weiss Nobel ödülü alan ilk Nazi kurbanı değil. Augsburger Allgemeine Zeitung’da yayınlanan haber, Nazilerden kaçan 20’den fazla ödüllü bilim insanı ve sanatçıdan bahsediyor. Çoğu yahudiydi veya Nazi yasalarına göre böyle kabul ediliyordu, bazıları ise yahudilerle evliydi.

Hamburg’lu kimyager Gerhard Herzberg bir Yahudi ile evliydi, bu nedenle 1933’ten sonra üniversitede ders vermesine izin verilmemişti. 1935’te eşiyle birlikte Kanada’ya gitti ve 1971’de Nobel Fizik Ödülü’nü aldı. Bugün Kanada’nın en önemli bilim ödülü onun adını taşıyor.

Ailesi Münihli Arno Penzias’ı kardeşiyle birlikte bir bavulun içinde İngiltere’ye kaçırmıştı. Penzias daha sonra ABD’ye gitti. 1978’de Nobel Fizik Ödülü’nü aldı.

Nobel ödüllü Carl Bosch Yahudi değildi. 1933’te Hitler’e, “Yahudi bilim adamlarını işten çıkarmaya devam etmek, Alman fizik ve kimyasını 100 yıl geriye götürür.“ demişti. Hitler’in öfkeyle “O halde fizik ve kimya olmadan yüz yıl çalışacağız.“ dediği söylenir.

Berlin’li yazar Nelly Sachs 1940’ta Almanya’dan ayrılıp İsveç’e yerleşti. 1966’da Nobel Edebiyat Ödülü’nü aldı. Sachs, Nobel Edebiyat Ödülü alan tek Almanya doğumlu kadın yazar.

Genç fizikçi Josef Rotblat 1939’da İngiltere’den burs kazanmıştı. Kendisi gibi Yahudi olan karısı hasta olduğu için onunla gidememişti. Ardından savaş başladı. Karısı toplama kampına götürüldü ve orada öldü. Rotblat bir daha evlenmedi.1995 yılında 87 yaşındayken Nobel Barış Ödülü’nü aldı. 96 yaşında Londra’da öldü. Augsburger Allgemeine Zeitung’da yer alan haberi Panorama-news okuyucuları için Naile Nedret derledi.

 

ÖNE ÇIKANLAR