İstanbul'un gizli kalmış tarihine yolculuk etmeniz için bir fırsatınız var. Salt Galata'daki "Başka Kayda Rastlanmadı" sergisi, Reşad Ekrem Koçu'nun yayımlanmamış İstanbul Ansiklopedisi'ne ışık tutuyor.
Salt Galata’nın yeni sergisi “Başka Kayda Rastlanmadı”, 24 Mayıs’ta kapılarını açtı. Bu sergi, ünlü tarihçi ve romancı Reşad Ekrem Koçu’nun “İstanbul Ansiklopedisi” adlı eserinin yayımlanmamış bölümlerine odaklanarak, şehrin derin tarihine ışık tutmayı amaçlıyor.
Salt Galata ve Kadir Has Üniversitesi’nin iş birliğiyle gerçekleştirilen “Reşad Ekrem Koçu ve İstanbul Ansiklopedisi Arşivi” çalışmaları kapsamında hazırlandı. Eser, tarihçi ve romancı Koçu hayattayken ancak G harfine kadar basılabilmiş. Ancak G harfinden sonra ne olduğunu merak ediyor olabilirsiniz. İşte bu merakınızı gidermek için Salt Galata’da açılan “Başka Kayda Rastlanmadı: Reşad Ekrem Koçu ve İstanbul Ansiklopedisi Arşivi” sergisini ziyaret edebilirsiniz.
REŞAD EKREM KOÇU’NUN İSTANBUL’U SİZİ HEYECANLANDIRACAK
Sergide, metin taslakları, kupürler, kolajlar ve çizimler gibi çeşitli materyaller aracılığıyla Reşad Ekrem Koçu’nun İstanbul’un “muazzam kütüğünü” oluşturma amacındaki yerini ve konumunu gözler önüne seriyor. Sergi, Salt Galata’nın katlarına yayılarak yapıyı kentsel bir odak noktası olarak ele alıyor.
Bu sergi, Koçu’nun 19. yüzyıl başlarından 20. yüzyıl ortasına uzanan bir dönemde Galata ve çevresine dair yarattığı benzersiz kent imgesini ve orada yaşayan insanları gündeme getiriyor. Ancak şehir sürekli değişen, dönüşen bir yapıya sahip. İnsanlarıyla, olaylarıyla ve binalarıyla birlikte evrim geçiriyor.
Elbette, “Ah o Pera” dönemleri de güzeldi, ancak şimdi de keşfedilmemiş, başka kayıtlarda yer almayan insanlar, yüzler ve yapılar insanları şaşırtıyor ve heyecanlandırıyor. Sonuçta, tarihçi ve romancı Reşad Ekrem Koçu’nun yıllar öncesinden bize anlatmak istediği belki de tam da buydu.
Sergi, çevresindeki kentsel mekânı, bir asır boyunca yaşamış olan “ayaktakımının” ve İstanbul’un geleneksel mahalle düzeninin dışında yaşayan insanların İstanbul Ansiklopedisi Arşivi’ndeki izlerini takip ediyor. Sergide yer alan bazı materyallerin sonunda yer alan “hakkında başka kayda rastlanmadı” ifadesi, resmî tarih yazımının sınırlarını aşmaya işaret ediyor ve başka yerlerde kaydı bulunmayanların şehrine odaklanıyor.
DİJİTAL ORTAMDA TARİHÎ BİR YOLCULUĞA ÇIKIN
Sergi, 29 Ekim tarihine kadar ziyaret edilebilecek ve aynı zamanda Kadir Has Üniversitesi’nin yaklaşık 40 bin ögelik bir belge grubunu dijital ortama aktarıp çevrimiçi erişime açma planlarını içeren bir arşiv projesiyle de paralel olarak yürütülecek. Sergiye çeşitli disiplinlerden araştırmacıların katkılarıyla hazırlanan bir e-yayın da eşlik edecek.
Reşad Ekrem Koçu’nun yaşamının büyük bir bölümünü adadığı “İstanbul Ansiklopedisi”, İstanbul’un saraylarından, yalılarından, konaklarından, meyhanelerinden, hocalarından, muallimlerinden, dervişlerinden, papazlarından, meczuplarından, ayyaşlarından, çengilerinden, köçeklerinden, serserilerinden, dilencilerinden, yangınlarından, salgınlarından, aşk maceralarından, cinayetlerinden, sokaklarından ve mahallelerinden bahsediyordu. Koçu, bu ansiklopediyi 1944 yılında fasiküller halinde yayınlamaya başlamış ve “Bundan sonra üzerinde ömrümü yıpratacağım” demişti. Gerçekten de, bu sonsuz eseri tamamlamak delice bir girişimdi. Mimarlık tarihçisi Bülent Tanju’nun dediği gibi, “Reşad Ekrem Koçu’nun ömrü yetseydi bile, bu ansiklopedi hiçbir zaman tamamlanamazdı. Çünkü obsesif bir şekilde kayda devam ediyorsanız, o ansiklopedi hiç bitmez.”
Sergi, geziye benzer bir deneyim sunuyor. Ziyaretçiler, sergi alanında dolaşarak İstanbul Ansiklopedisi’nden derlenen materyalleri keşfedebilir, Koçu’nun derin bir şekilde İstanbul’a olan sevgisine tanıklık edebilir ve İstanbul’un geçmişine ve değişen kimliğine farklı bir perspektiften bakabilirler. Sergi, İstanbul’un tarihi ve kültürel zenginliklerini sergileyerek, ziyaretçilere unutulmaz bir deneyim yaşatmayı hedefliyor.
Ayrıntılarına ‘saltonline.org’ ile Salt’ın sosyal medya hesaplarından ulaşılabilen sergi, 29 Ekim’e kadar açık olacak.
