Hayao miyazaki

Hayao Miyazaki geri dönüyormuş. Hiç gitmemişti ki zaten. Ya da biz ondan gidememiştik. Mesela ben hala Laputa’da, gökyüzündeki o harika kalenin, naifliğiyle insanı insanlığından utandıran robotuyla birlikte kuş yuvalarını korumakla meşgulüm.

Komşum Totoro’nun kedi otobüsüyle gizemli ormanlardan geçip gökyüzünde yolculuklar yapıyorum sıkıldıkça.Çocukça mı? Hayır, büyükçe. Büyükler için.

Gerçekte tam da çocukların yaşadığı erdemli, ahlaklı, naif, zarif, dupduru ve derin dünyayı yine çocukların diliyle büyüklere  hikaye ediyor Miyazaki. İnsanları Gökyüzündeki Kale’yi, Yürüyen Şato’yu, Komşum Totoro’yu, Prenses Mononoke’yi izlemişler eğitsin, yönetsin.

“Neyden bahsediyorsun?” diyenler için girizgah niyetine: Hayao Miyazaki dünyaca ünlü Japon manga ve anime yazar ve çizeri. Manga çizgi roman, anime çizgi film.

Manga ve animeler, kaynağı Japonya olup dünyanın her yerinde özellikle gençler tarafından takip edilse de aslında her yaşa hitap eder. Ailecek oturup izleyebileceğiniz, çocuklarınıza izletebileceğiniz, inceliklerle, derslerle dolu çizgi filmlerdir Miyazaki animeleri.

Uzak Doğu sineması, müziği, çizgi filmleri, Kore’siyle, Japonya’sıyla, Hindistan’ıyla rengarenk, çok çiçekli bir senfonidir.

Hayao Miyazaki’nin kurucusu olduğu ve yönettiği “Stüdyo Ghibli“de ürettiği animeler bu Uzak Doğu senfonisinin en parlak renklerinden biridir, çizgi film dünyasının vicdanıdır, ruhudur.

Kendisine Uzak Doğu’nun Disney’i yakıştırması yapılmasından pek hoşlanmasa da gerçekte o tek başına Disney’in çok ötesinde işler çıkarmıştır. Çizgi filmlerindeki manzaralar muhteşemdir.

Çizdiği karakterler çok yalın, çok sevimlidir, seyirciyi farkettirmeden kendine bağlar. Öyle huzur dolu bir atmosfer çizer ki, özlenen dünyayı bulduğunuzu sanır, ayrılmak istemezsiniz.

İzleyenler bilir; Yürüyen Şato’yu özlediğiniz olur, Laputa’nın robotu acaba ne yapıyordur şimdi diye düşündüğünüz. Totoro’yla tanışıp, “Ruhların Kaçışı“ndaki suda giden trene binmek, Miyazaki’nin gökyüzünde bir kez olsun süzülmek istersiniz.

Her filmde bir gökyüzü anlatımı vardır. Kahramanlarını farklı, garip, görülmemiş makineleriyle uçurur, bu yaşınızda gökyüzünü yeniden keşfettirir, sevdirir. „Daha Dün Gibi“ vardır, daha az bilinen animelerinden birisidir.

Bir çizgi film ne kadar güzel bitebilirse o kadar güzeldir sonu. Çocukluğunuza dair her şeyi bir trene doldurup gitmek istersiniz.

Yine çoğu filmde bir temizlik sahnesi vardır. Sophie Yürüyen Şato’yu temizlerken, Komşum Totoro’da iki kardeşin babalarıyla birlikte yeni evlerini temizledikleri veya Ruhların Kaçışı’ndaki temizlik.

Bir çeşit metafordur. Garip bir şekilde huzur vericidir. İzlerken içinizdeki kirlerden arındığınızı, dahası bütün dünyanın yıkanıp paklandığını hissedersiniz.

Kız babasıdır Miyazaki. Bütün filmlerinde bir kız çocuğunun büyüdüğüne tanıklık ederiz. Ana karakter genelde bir kız çocuğudur. Zorlu bir imtihandan geçer, asla şikayet etmez, mücadele eder ve sıkıntıları aşmanın her zaman bir yolunu bulur.

Miyazaki , hikayelerini Japon mitolojilerinden, geçmişin efsanelerinden alır, sınırsız hayal gücüyle harmanlayıp izleyiciye sunar.

Öğreticidir, insanın tabiatla ilişkisinin nasıl olması gerektiğini, hırsın, kinin, bencilliğin kötülüğünü, her zaman sevginin, barışın galip geleceğini bıkmadan, usanmadan vurgular. Miyazaki izlemek müthiş bir tecrübedir, mutlaka izlenmesi gereken eserler armağan etmiştir dünyaya.

Hayao Miyazaki’nin, 2013 yılında Venedik Film Festivali’nde artık jübilesini yaptığını ve sinemayı bıraktığını açıklaması üzerine Ahmet Turan Alkan’ın kaleme aldığı bir yazı vardır. Şöyle yorumlar Miyazaki’nin sinemayı bırakmasını:

“Bu haberin sinema sevenler için ne mânâya geldiğini nasıl anlatabiliriz? Belki şöyle: Yıllardan beri size çok iyi, unutulmaz lezzette ekmekler pişiren bir fırının artık kapandığını öğrenmek gibi bir şey…“

Miyazaki “Boro the Caterpillar” ile geri dönecekmiş. Fakat  sevenlerinin biraz beklemesi gerekecek. Miyazaki çalışmanın üç yıl süreceğini ve 2020 yılında izleyiciyle buluşacağını açıklamış. Süre uzun gibi görünse de beklerken izleyebileceğiniz, bambaşka bir dünyayla tanışacağınız bolca anime mevcut. İzleyin, hak vereceksiniz.