FRANKFURT – Telif haklarını düzenleyen kanunlara göre bir yazarın ölümünün üzerinden 70 yıl geçtiğinde eserleri üzerinden telif hakkı kalkıyor ve eserler kamuya ait oluyor. Yazarın yılın hangi ayında öldüğüne bakılmaksızın tam 70 yıl sonra 1 Ocak tarihinden itibaren eserlerinin telif hakkı bitiyor ve eserleri kamu malı (public domain / gemeinfrei) sayılıyor. Avrupa Birliği’nde, Türkiye’de ve dünyanın
FRANKFURT – Telif haklarını düzenleyen kanunlara göre bir yazarın ölümünün üzerinden 70 yıl geçtiğinde eserleri üzerinden telif hakkı kalkıyor ve eserler kamuya ait oluyor.
Yazarın yılın hangi ayında öldüğüne bakılmaksızın tam 70 yıl sonra 1 Ocak tarihinden itibaren eserlerinin telif hakkı bitiyor ve eserleri kamu malı (public domain / gemeinfrei) sayılıyor.
Avrupa Birliği’nde, Türkiye’de ve dünyanın pek çok ülkesinde geçerli olan kanuna göre 1 Ocak 2018 tarihi itibarıyla 1947’de ölen şair, yazar ve sanatçıların eserlerinden telif hakkı kalktı.
Winston Churchill (1871-1947)
Winston Churchill
Winston Churchill, 20. yüzyılın başında Amerika’nın en çok satan romancılarından biriydi. Adı, yazar olarak bile, kendisiyle aynı adı taşıyan İngiliz devlet adamının gölgesinde kaldı. Her iki Churchill de amatör ressamdı, aynı zamanda yazardı. Her ikisi de politikacıydı.
Anna Wickham (1883-1947)
Anna Wickham
İngiliz şair Edith Alice Mary Harper’in takma adı. Modernist bir figür ve feminist yazar olarak hatırlanır. Ölümünden beri ünü artarak günümüzde 20. yüzyılın önemli şairlerinden biri olarak kabul edilir. Çoğu şiiri savaş sırasında yok olmuştur.
Aleister Crowley (1875-1947)
Aleister Crowley
Ünlü İngiliz okült öğretmeni, yazar, satranç ustası, dağcı, şair, ressam, astrolog. Felsefe, psikoloji ve ekonomi eğitimi alan yazarın mistisizm, büyü, şeytan gibi konular üzerine kitapları bulunuyor. Daha hayattayken, ‘Dünyanın en kötü adamı’ lakabıyla anılan Crowley hakkında annesinin onu ‘Canavar’ diye çağırdığı, gittiği pek çok ülkeden sınır dışı edildiği gibi ilginç bilgiler var. Crowley Atatürk hayranı ve oğluna Attatürk ismini verdi. Atatürk’e ithaf ettiği bir de şiiri bulunuyor.
Hans Fallada (1893-1947)
Hans Fallada
Türkçeye çevrilmiş üç romanı bulunan Alman yazar. Yazarlığının yanı sıra gazetecilik de yaptı. Döneminin popüler yazarlarından biridir.
Max Planck (1858-1947)
Max Planck
Alman fizikçi. Enerji kuantumunun keşfi ile 1918’de Nobel Fizik Ödülü’nü kazandı. Alman bilim kurumu Kaiser Wilhelm Topluluğu’na iki kez başkan seçildi. Oğlu Naziler tarafından öldürülen Max Planck kuantum fiziğiyle ilgili ilk teorilerin sahibi.
Henry Ford (1863 -1947)
Henry Ford
Amerikalı sanayici. Otomobil üreticisi Ford Motor Company’nin kurucusu. “Uluslararası Yahudi” kitabının da yazarı. Yakın zamanda eserlerinden telif hakkı kalkan yazarlardan James Joyce (1941), Virginia Woolf (1941), Stefan Zweig (1942), Alexis Carrel (1944), Maynard Keynes (1946) gibi isimlerin eserlerini farklı yayınevleri basmaya başladı. 1944’te ölen Antoine De Saint-Exupéry’nin Küçük Prens kitabının birçok yayınevi tarafından basımı yapıldı. 2015 yılında Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın, 2016 yılında Halit Ziya Uşaklıgil’in eserlerinden telif hakkı kalktı.
1 Ocak 2019’da Sabahattin Ali’nin, 2021’de Orhan Veli, George Orwell, Cesare Pawese, Bernard Shaw gibi isimlerin telif süresi bitmiş olacak. Roman, hikaye, tiyatro alanlarında onlarca eseri bulunan Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın eserlerinden telif hakkının kalkmasıyla yaşanan sadeleştirme tartışmalarının Sabahattin Ali’nin eserleri için de yaşanacağı tahmin edilebilir.
Telif haklarında süre dolması yayıncılıkta bir hareketlenme meydana getiriyor. Özellikle dünyaca ünlü yazarların eserleri üzerinden telif haklarının kalkmasıyla birlikte farklı yayınevlerinin art arda bu eserlerin farklı baskılarını yayınladığı görülüyor. Kanun, kütüphanelerin ve arşivlerin masraflarının yanı sıra eğitim ve burs maliyetlerini de etkiliyor. Kamuya açık sanat alanının genişlemesi ve kültür faaliyetlerinin maliyetinin azalması anlamına geliyor.
