Çözüm süreci kapsamında hükümetin atacağı yasal adımlara ilişkin beklentiler artarken, Reuters haber ajansı Ankara’da PKK’dan ayrılanların dönüşünü düzenleyecek özel bir yasa üzerinde çalışıldığını bildirdi.
Türkiye, onlarca yıldır süren çatışmayı sona erdirmeyi amaçlayan barış görüşmeleri kapsamında, PKK mensuplarının ve sivillerin Kuzey Irak’taki üslerinden ülkeye dönüşünü mümkün kılacak yeni bir yasa tasarısı hazırlıyor.
Reuters haber ajansı, ismi verilmeyen üst düzey bir Ortadoğu yetkilisine dayandırdığı haberinde, tasarı genel af niteliği taşımayacak, ancak dönen siviller ve militanlara yasal koruma sağlayacak. Plan kapsamında bazı üst düzey PKK liderlerinin üçüncü ülkelere gönderilmesi de gündemde.
Yasa, yaklaşık 40 bin kişinin yaşamını yitirdiği çatışmanın sona erdirilmesine yönelik bir yıl önce başlatılan barış sürecinin son aşamalarından biri olarak değerlendiriliyor.
Sızan bilgilere göre, dönüşler iki aşamada gerçekleşecek. Öncelikle yaklaşık 1.000 sivil ve silahlı olmayan kişi, ardından bireysel incelemelerden geçirilecek 8 bin civarında PKK’lı Türkiye’ye dönecek. Ankara, aralarında üst ve orta düzey yöneticilerin de bulunduğu 1.000 kadar PKK üyesinin dönüşünü reddetti ve bu kişilerin Avrupa’daki üçüncü ülkelere yerleştirilmesini önerdi.
Kaynaklar, konuyla ilgili görüşmelerin sürdüğünü, ancak örgüt liderlerinin dışlanmasının “ileride yeniden çatışma riskini artırabileceği” yönünde endişelerin bulunduğunu belirtti.
Yasa teklifinin Kasım ayı sonuna kadar Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulabileceği ifade ediliyor. Görüşmeler, MİT koordinasyonunda yürütülüyor.
PKK’nın geçtiğimiz mayıs ayında silah bırakma kararı alması, sürecin en önemli dönüm noktalarından biri olmuştu. Temmuz ayında örgüt, silahlarını sembolik olarak yaktığını açıklamış, ardından da Türkiye’den çekilmeye başladığını duyurmuştu.
Konuya ilişkin değerlendirmede bulunan DEM Parti Eş Genel Başkan Yardımcısı Tayip Temel, yürütülen çalışmanın PKK üyelerinin demokratik ve sosyal entegrasyonunu hedeflediğini belirtti.“İster sivil ister militan olsun, PKK’dan dönen herkes için geçerli olacak kapsamlı bir yasa üzerinde çalışılıyor,”
diyen Temel, kademeli dönüş modelinin değil, bütüncül bir formülün gündemde olduğunu vurguladı.
Temel ayrıca, bazı PKK mensuplarının üçüncü ülkelere gönderilmesi önerisinin doğru olduğunu, ancak bunun potansiyel ev sahibi ülkelerle müzakere edilmesi gerektiğini söyledi.
DEM Parti’den ismi gizli tutulan bir başka kaynak ise, “genel af” ifadesinden kaçınılacağını, yalnızca PKK’ya özgü tek bir yasal düzenleme üzerinde çalışıldığını belirtti. Aynı kaynak,“Farklı gruplar için farklı prosedürler uygulanacak. Bazı PKK üyeleri dönüşlerinde soruşturma ve yargılamalarla karşı karşıya kalabilir,”
ifadelerini kullandı.
PKK, kurucusu Abdullah Öcalan’ın çağrısı üzerine Mayıs ayında örgütsel faaliyetlerine son verdiğini duyurmuştu. Temmuz ayında sembolik bir ateş yakma töreni gerçekleştiren örgüt, geçtiğimiz ay Türkiye’deki militanların Irak’a çekileceğini açıklamıştı.
Örgüt üyelerinin büyük kısmının Irak’ın kuzeyinde, az sayıda mensubun ise Suriye’nin kuzeyinde bulunduğu değerlendiriliyor.
Hükümetin hazırladığı yeni yasal düzenlemenin, silahlı çatışma döneminden barış ve toplumsal uzlaşmaya geçişte en kritik adım olabileceği belirtiliyor.
İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch), sürecin “Türkiye’de uzun süredir ifade özgürlüğünü kısıtlayan yasaları gözden geçirmek için fırsat” olduğunu belirterek, parlamentoya şu çağrıyı yaptı:“Komisyon, çatışma sonrası toplumun şekillenmesinde tarihi bir rol üstleniyor. İnsanları susturmak ve marjinalize etmek için kullanılan baskıcı yasaların kaldırılması yönünde cesur önerilerde bulunmalı.”
Barış süreci kapsamında hazırlanan bu özel yasa, Türkiye’nin PKK ile 40 yılı aşkın süredir devam eden çatışmayı siyasi diyalog ve toplumsal uzlaşmayla bitirme hedefinde en kritik adımlardan biri olarak görülüyor.
