İstanbul’un Sazlıbosna köyünde yaşayan 68 yaşındaki Yaşar Demirkaya, elindeki tespihi çevirirken çayını yudumluyor.
Yıllardır sebze ve meyve satarak geçimini sağlayan Demirkaya, hükümet destekli Kanal İstanbul projesinin köyündeki yaşamı sona erdireceğinden endişeli. “Dedemden kalma 5 bin metrekarelik bir arazim var,” diyor Demirkaya. “Elimizden alınabilir. Herkes tedirgin, ne yapacağımızı bilmiyoruz.”
2011 yılında dönemin Başbakanı, şimdiki Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından duyurulan proje, Karadeniz ile Marmara Denizi arasında yeni bir su yolu açarak Boğaz’daki gemi trafiğini azaltmayı hedefliyor. Ancak 45 kilometrelik kanalın çevresinde planlanan ticaret ve konut alanları, projenin ekolojik dengesine ilişkin kaygıları artırıyor.
Uzmanlar, projenin tarım arazilerini ve su kaynaklarını yok edeceği, bölgedeki ekosistemi kalıcı biçimde bozacağı uyarısında bulunuyor.
Her ne kadar 2021’de temel atma töreni yapılmış olsa da, kanal kazı çalışmalarına henüz başlanmadı. Buna rağmen son altı ayda bölge genelinde TOKİ’nin konut projeleri hızla artmış durumda.
Sazlıdere Barajı çevresinde AFP muhabirleri, devlet konut ajansı TOKİ’ye ait yükselen gökdelenler gözlemledi.
Mart ayında tutuklanan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, yokluğundan faydalanılarak projeye hız verildiğini savundu: “Sazlıdere Barajı çevresinde, kentin en önemli su kaynaklarından birinde 24 bin konut inşaatı başladı. Kanal İstanbul bir rant ve talan projesidir.”
Bir köylü olan 67 yaşındaki Muzaffer isimli kadın ise yaşadığı değişimi şöyle anlattı: “Buldozer seslerinden uyuyamıyoruz. Hayvanlarımızı ahıra kapattık çünkü otlak kalmadı, her yer TOKİ konutu oldu.”
Projeye yönelik eleştiriler nedeniyle İBB’nin şehir planlama dairesi başkanı Büğra Gökçe dahil birçok kişi tutuklandı. Nisan ayında savcılık, 53 belediye yetkilisi hakkında daha gözaltı kararı verdi.
İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Pelin Pınar Giritlioğlu, su yolu inşaatının durma noktasında olduğunu ancak çevresindeki arsa ve konut spekülasyonunun hızla ilerlediğini belirtti: “Kanalda sadece bir köprü temeli var, finansman bulunamadı. Avrupa bankaları çevreye zarar verecek projeleri fonlamıyor. Kanal değil, arazi rantı tam gaz devam ediyor.”
Ulaştırma Bakanı Abdulkadir Uraloğlu ise projenin iptal edilmediğini, “uygun zaman ve finansmanla” hayata geçirileceğini açıkladı.
Sazlıbosna’da artan gayrimenkul bürolarına rağmen belirsizlik sürüyor. Emlakçı İbrahim Emirdöğan, “Proje olur mu bilmiyoruz ama piyasada hareket var,” diyor.
Ancak birçok köylü hâlâ umudunu koruyor: “Kanal İstanbul’un hiç yapılmayacağına inanıyorum,” diyor Yaşar Demirkaya. “Eğer yapılırsa köyümüzün huzuru biter.”
