Yıllardan beri Hamburg Carl von Ossietzky Üniversitesi Kütüphanesi’nde bulunan ve “alışveriş listesi” olduğu zannedilen bir papirüs parçasının, Hz. İsa’nın çocukluğu ile ilgili bir metin olduğu belirlendi
Yıllardan beri Hamburg Carl von Ossietzky Üniversitesi Kütüphanesi’nde bulunan ve “alışveriş listesi” olduğu zannedilen bir papirüs parçasının, Hz. İsa’nın çocukluğu ile ilgili bir metin olduğu belirlendi. 4. ila 5. yüzyıla tarihlendirilen papirüsün, Thomas İncili’nin Hz. İsa’nın bebeklik dönemini anlatan bir parçası olduğu anlaşıldı.
Hamburg Carl von Ossietzky Üniversitesi Kütüphanesi’nin papirüs el yazmaları bölümünde, “P.Hamb.Graec. 1011” envanter numarası ile on yıllardır öylesine duran bir parçanın, tarihin tozlu sayfalarına ışık tutacak bir metin olduğu ortaya çıktı.
Berlin Humboldt Üniversitesi Hıristiyanlık ve Antik Çağ Enstitüsü’nden papirüs uzmanı Dr. Lajos Berkes ile Belçika Liege Üniversitesi’nden Prof Gabriel Nocchi Macedo, bu parçanın Thomas İncili’nde yer alan Hz. İsa’nın bebekliğine ait bir sayfa olduğunu belirledi.
Bu papirüsün bahsedilen metne dair günümüze ulaşan en eski kopyası olduğunu tespit edildi.
Uzmanlara göre bu el yazması Hıristiyanlığın ilk günlerine kadar uzanıyor. Şimdiye kadar, muhtemelen ilk olarak MS 2. yüzyılda yazıya geçirilen Thomas İncili’nin en eski Yunanca metin versiyonu olarak, 11. yüzyıla ait bir kodeks kabul ediliyordu. Ortaya çıkarılan metin, Hz. İsa’nın çocukluğunu anlatan apokrif yazılardan birisi. Her ne kadar bu metin İncil’e dahil edilmese de, bu hikayeler antik ve orta çağda çok popüler ve yaygındı.
Fotoğraf: Hamburg Üniversitesi Kütüphanesi
Humboldt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde görevli araştırmacı Lajos Berkes, “Bu parça araştırmalar için olağanüstü ilgi çekici. Bir yandan, onu 4. ila 5. Yüzyıla tarihleyebildiğimiz için, bilinen en eski kopya. Bunun yanında, metnin aktarımına ilişkin yeni bilgiler edinebildik” diye konuştu. Liege Üniversitesi’nden Gabriel Nocchi Macedo da, “Thomas İncili’nin bu geç antik Yunanca nüshasına ilişkin bulgularımız, bu incilin aslen Yunanca yazılmış olduğuna dair mevcut değerlendirmeyi doğruluyor” dedi.
Yaklaşık 11’e 5 santimetre boyutlarındaki parça, her satırda yaklaşık 10 harf olmak üzere Yunan harfleriyle yazılmış on üç satırın kalıntılarını içeriyor. Kağıdın geç antik Mısır’dan geldiği belirlendi. Papirüsün uzun süre fark edilmeden kalmasının gerisinde, içeriğinin önemsiz olduğunun düşünülmesi yatıyor. Berkes, “Yazı çok ecik bücük göründüğü için özel bir mektup ya da alışveriş listesi gibi günlük bir belgenin parçası olduğu düşünülmüş. İlk olarak metinde İsa kelimesinin geçtiğini fark ettik. Ardından, dijital ortama aktarılmış çok sayıda başka papirüsle karşılaştırarak harf harf deşifre ettik ve bunun günlük bir belge olamayacağını hemen anladık” diye konuştu.
Detaylı bir çalışma yapan papirologlar, diğer erken dönem Hıristiyan metinlerinde aradıkları “karga” veya “dal” gibi diğer anahtar terimleri kullanarak, bunun Thomas İncili’nin İsa’nın Bebeklik dönemini anlatan parçasının bir kopyası olduğunu anladılar. Halihazırda bilinen elyazmalarıyla yapılan karşılaştırmalardan sonra, bu metnin en eski tarihli metin olduğu ortaya çıktı. Araştırmalara göre bu metin, MS 2. yüzyılda yazılmış olan orijinal metni takip ediyordu.
Araştırmacılar, üzerinde sıra düzensiz çizgiler içeren acemice el yazısından, bu İncil nüshasının bir okul ya da manastırda yazma alıştırması olarak oluşturulduğunu tahmin ediyor. Parçanın üzerindeki birkaç kelime, metnin, Thomas’ın apokrif İncili’nde “ikinci mucize” olarak kabul edilen Hz. İsa’nın çocukluğundan bir bölüm olan “serçelerin canlanmasının” başlangıcını anlattığını gösteriyor: “İsa taşkın bir nehrin kenarında oynar ve çamurda bulduğu yumuşak kilden on iki serçeyi şekillendirir. Babası Yusuf onu azarlayıp kutsal Şabat günü neden böyle şeyler yaptığını sorduğunda, beş yaşındaki İsa ellerini çırparak kilden figürlere hayat verir.”
Thomas İncili, 1945’te Mısır’da Nag Hammadi şehrinde bulundu. Kıpti dilinde yazılmış bu metnin MS 60 ile 250 tarihleri arasında yazıldığı tahmin ediliyor. Klasik İncillerden farklı olarak Hz. İsa’ya ait 114 ifadenin yer aldığı metnin yüzde 70-80’i günümüzdeki kanonik İnciller ile paralellik göstermektedir. Kalan kısımların gnostik gelenek çerçevesinde eklendiği varsayılmaktadır.
