Birleşmiş Milletler, bu yüzyılın sonuna kadar dünyanın 3,1°C’lik "felaket" bir küresel ısınma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu açıkladı. BM Çevre Programı (UNEP) tarafından yayımlanan yıllık raporda, küresel ısınmayı 1,5°C ile sınırlamak için gerekli olan emisyon kesintilerinin yetersiz kaldığı ve bu hedefin "yakında öleceği" uyarısında bulunuldu.
Bu kritik uyarı, bu yıl Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de düzenlenecek Cop29 zirvesi öncesinde geldi. Zirvede, gelişmekte olan ülkelerin iklim değişikliğiyle mücadele için finansmanı artırmaya yönelik daha cesur adımlar atılması çağrıları yapılacak. Aynı zamanda, ülkeler arasında emisyon açığının kapatılması için daha iddialı planlar tartışılacak.
Daily Mail’de yer alan habere göre; BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, raporla ilgili yaptığı açıklamada, dünyanın “gezegensel bir ipte yürüdüğünü” belirtti. Guterres, “Ya liderler emisyon açığını kapatır ya da iklim felaketine doğru sürükleniriz. En çok acıyı ise yoksullar ve savunmasızlar çekecek.” dedi.
2015’te düzenlenen Paris İklim Anlaşması’nda ülkeler, sıcaklık artışını “2°C’nin oldukça altında” tutma ve 1,5°C’yi geçmeme hedefi konusunda anlaşmıştı. Ancak bilim insanları, herhangi bir miktarda küresel ısınmanın güvenli olmadığını vurguluyor. 1,5°C’lik sınır, iklim değişikliği kaynaklı sıcak hava dalgaları, kuraklıklar, seller ve doğal sistemlerin çöküşü gibi en kötü etkilerin önüne geçmek için bir eşik olarak görülüyor.
Ancak UNEP, şu ana kadar belirlenen ulusal düzeydeki iklim eylem planlarının bu hedefe ulaşmaktan uzak olduğunu ve tehlikenin giderek büyüdüğünü belirtiyor. Raporda, küresel sera gazı emisyonlarının hâlâ yükseldiği ve 2023 yılında 2022’ye göre yüzde 1,3 oranında arttığı kaydedildi. Bu artış, son on yılın ortalamasının da üzerinde ve dünya genelindeki emisyonların yüzde 77’si G20 ülkelerinden kaynaklanıyor.
Dünya şu anki politikalarla 3,1°C’lik uzun vadeli bir ısınma riskiyle karşı karşıya. Ülkeler, 2030’a kadar iklim planlarını tamamen uygulasalar bile sıcaklık artışı 2,6°C-2,8°C arasında olacak. Ancak, mevcut politikalarla bu hedeflerin bile gerisinde kalındığı ifade ediliyor.
Antonio Guterres, “Şu anda insanlar, devasa kasırgalar, ‘kutsal kitap’ niteliğinde seller ve ormanları birer barut fıçısına, şehirleri ise saunalara çeviren rekor sıcaklıklardan muzdarip. Mevcut politikalar, bizi 3,1°C’lik felaket bir sıcaklık artışına doğru götürüyor.” dedi. Hükümetlerin acilen sera gazı emisyonlarını düşürmesi, fosil yakıtlardan kurtulması ve yenilenebilir enerjilerin kullanımını hızlandırması gerektiğini vurguladı.
UNEP İcra Direktörü Inger Andersen ise iklim krizinin “kritik bir döneme” girdiğini belirtti ve “1,5°C’lik hedefin yakında öleceği” uyarısında bulundu. Andersen, Cop29’da ülkelerin daha güçlü ulusal planlar hazırlaması ve 1,5°C’lik yolda ilerlemek için tüm güçleriyle çalışması gerektiğini söyledi.
UNEP raporu, yıllık sera gazı emisyonlarının 2030’a kadar yüzde 42, 2035’e kadar ise yüzde 57 oranında azaltılması gerektiğini belirtiyor. Bu, küresel yenilenebilir enerji kapasitesinin üç katına çıkarılması, enerji verimliliğinin artırılması, fosil yakıtlardan vazgeçilmesi ve ormanlar ile mangrovlar gibi doğal habitatların korunmasıyla mümkün olabilir.
